Een nieuw fietskaart-prototype
het gebruik van de Veluwe-kaart onder de loep genomen
KAARTGEBRUIK
I998-XXIV-I
A.W. Simon van Leeuwen
visualisatie, kaartredactie, toeristische kartografie
visualisation, map editing, recreation cartography
visualisation, redaction cartographiquecartographie touristique
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
Een kleine groep van kartografen en fanatieke fietsers
heeft zieh gestört op het onderzoek naar het kaartge-
bruik onder fietsers. Ze wil te weten komen wie wan-
neer waarvoor welke kaart raadpleegt en wat ervan ge-
vonden wordt. In dit artikel wordt verslag gedaan van
het meest recente onderzoek.
Samenvatting van het onderzoek in Helvoirt
In april 1996 onderzocht de Projectgroep Fietskaarten van
de NVK-werkgroep Kaartgebruik het gebruik van vijf kaar-
ten tijdens een NVK-congres. De kartografen kregen de op-
dracht een route op een kaart uit te zetten en die te fietsen.
Een enquete moest onder andere duidelijk maken hoe fiet
sers de kaart gebruiken en welke informatie ze op de kaart
missen. De kaarten varieerden van de gedetailleerde topo-
grafische Dwarsstapkaart 1:50.000 tot de overzichtskaart
1:150.000 van Buijten en Schipperheijn.
Hoewel de 80 kartografen die op de fiets zaten niet repre-
sentatief waren voor de doelgroep van de recreatieve fietser
in het algemeen, kwamen toch enkele interessante gegevens
boven tafel. Zo vond men de schaal 1:150.000 te weinig ge-
detailleerd om een körte recreatieve fietstocht uit te kunnen
stippelen. Men miste op de Dwarsstapkaarten een legenda
in kleur en men vond van de anwb Toeristenkaarten het
kaartformaat onhandig groot. De uitgebreide resultaten van
dit onderzoek zijn verwerkt in een artikel in de NVKpubli-
katiereeks, nr. 19 [Simon van Leeuwen, W. C. van Elzak-
ker, 1996].
Op basis van het onderzoek zette de projectgroep voor elke
kaart de Sterke en zwakke punten op een rij. Deze lijsten
maakten duidelijk dat bepaalde kaarten vooral geschikt zijn
voor speeifieke groepen fietsers. De iange-afstandfietser steh
immers andere eisen aan een kaart dan de korte-dagtocht-
fietser.
Een ideale fietskaart bestaat dus niet voor alle soorten fiet
sers. Je kunt alleen naar een ideale kaart toewerken als je
een speeifieke groep fietsers voor ogen hebt. Deze veronder-
stelling vormde de basis voor vervolgonderzoek door de
projectgroep.
Drs. A. W. Simon
van Leeuwen is
werkzaam als kar-
tografisch redacteur
bij ANWB Media
Postbus 93200,
2909 ba Den
Haag, tel. ßyo-
3146914, e-mail
Bartski@xs4all.nl.
Doelstellingen van het vervolg
onderzoek
In het vervolgonderzoek stond de re
creatieve fietser centraal. Hiertoe be-
horen de fietsers die zieh betrekkelijk
langzaam verplaatsen over rüstige,
mooie wegen. De afstanden die op een
dag worden afgelegd zijn meestal
klein. Het fietsen is een doel op zieh.
Het uitgangspunt van het onderzoek
was om de ideale kaart voor de recre
atieve fietser te benaderen. Deze ideale
kaart zou je kunnen benaderen door
de, in de ogen van de recreatieve fiet
ser, sterke punten van de bestaande
kaarten samen te voegen. De zwakke
punten moet je juist weglaten. In hoe-
verre zo'n nieuwe kaart 00k echt ideaal
is voor de recreatieve fietsers, moest
onder deze doelgroep worden getest.
Een onderzoek onder echte fietsers en
niet-kartografen was ditmaal een ver
eiste.
Hoewel de projectgroep Fietskaarten,
als onderdeel van de NVK-werkgroep
Kaartgebruik, zieh eigenlijk bezig wil
houden met gebruikersonderzoek,
moest ze zieh tijdelijk 00k richten op
het vervaardigen van een nieuwe kaart,
voordat ze het gebruik ervan kon on-
derzoeken. Het uiteindelijke doel was
te achterhalen, hoe fietsers de kaart ge
bruiken en in hoeverre ze deze kaart
geschikt vinden voor hun gebruiksdoel
en waarom.
Om de kaart te produceren Steide de
projectgroep een stagiair aan. Om de
kaart te financieren werd materiele
hulp gevraagd van het kartografisch
bedrijfsleven en werd aansluiting ge-
zocht bij het Streek vw Zuidwest Ve-
20
