47
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I998-XXIV-I
zer volledig te overtuigen van de weer-
gegeven kartografische boodschap.
De basiskaart voor de overzichtskaar-
ten is een reliefkaart, wat een onge-
bruikelijke keuze is. De reliefkaart is
vervaardigd door gebruik te maken
van schaduweringen. De stadsplatte-
gronden zijn uitgevoerd als wäre het
eilandkaarten: afgedrukt op een kaki-
kleurige ondergrond. Bovendien doet
de kleurkeuze van de stadsplattegron-
den nogal ouderwets aan. Toch past
dit beeld in de eigen huisstijl van In-
termap B.V.
De overzichtskaarten van de Staat Mal
ta (pp. 7-12 en pp. 46-48) zijn weerge-
geven op schaal 1:100.000. De regiona
le overzichtkaarten hebben alle een
schaal 1:40.000, wat niet bevorderlijk
is voor een goede vergelijking tussen
nationale en regionale overzichtskaar
ten. De stadsplattegronden verschillen
onderling van schaal en er is 00k geen
eenduidige vermenigvuldigingsfactor
om ze te kunnen relateren aan de over
zichtskaarten, die heel Malta of een
deel van Malta weergeven. Men moet
zieh dus bewust zijn van de verschillen
in generalisatieniveau, wat een conse-
quentie is van verschillende schalen.
Bovendien is de schaalvermelding niet
eenduidig. Wordt op de ene kaart
slechts gebruik gemaakt van een schaal-
stok, op de andere is het een combina-
tie van schaalstok en de vermelding
"schaal 1: In een geval ontbreekt
een schaalvermelding volledig.
De geschiedeniskaart van Malta, die
een echte blikvanger kan zijn voor een
eiland met een zo rijke, veelbewogen
historie, schort het nogal aan een
doordacht ontwerp. Het thema is afge-
beeld op dezelfde basiskaart als de ove
rige kaarten, inclusief het huidige ne-
derzettingenpatroon en de infrastruc-
tuur (met als toppunt het vliegveld).
Als reden kan natuurlijk de hulp bij de
orientering worden aangedragen, toch
wekt het op het eerste gezicht een
vreemde indruk. In de legenda zou dit
zeker kunnen worden verduidelijkt.
Heiaas zijn sowieso dementen van de
(basis-) kaart niet in de legenda opge-
nomen. Dit gebrek geldt 00k voor de
andere kaarten en stadsplattegronden.
Bij de meeste stadsplattegronden ont
breekt zelfs vaak een legenda. Ook een
bronvermelding voor de weergegeven
thematische informatie ontbreekt veel-
al.
Ook de symbolisatie van het thema
'geschiedenis' laat te wensen over. Een
onderwerp als deze met duidelijk in-
tervaldata kan zeer goed met behulp
van de grafische variabele kleur wor
den weergegeven. Daar er slechts geko-
zen is voor de variabele vorm blijft het
leesniveau hangen op het meest ele-
mentaire niveau. De classificatie tussen
'prehistorie' en 'geschiedenis' is ook
onduidelijk.
Op de plattegronden en overige over
zichtskaarten is eveneens zeer veel aan
te merken op de symbolisatie. In eerste
instantie lijkt Malta, of een bepaalde
stad, bezaaid te zijn met ziekenhuizen.
Bij nader inzien gaat het echter om
hotels. Duidt dit misschien op siechte
hygienische toestanden in de hotels?
De ziekenhuizen zelf zijn op hun beurt
weergegeven met een symbool, dat
niet onder doet voor een versterkt fort.
Samenvattend kan gesteld worden, dat
de reisatlas als praktische reisgids zeker
een meerwaarde heeft door de toevoe-
ging van de hoeveelheid overzichts
kaarten en plattegronden. De gebrek-
kige kartografische symbolisatie van de
thema's wordt echter vergoelijkt door
de goede integratie van tekst, foto's en
kartografie. Het algemene ontwerp van
de atlas draagt in hoge mate bij tot de
gebruiksvriendelijkheid. Dit blijkt zo-
wel uit de grootte en de uitvoering van
de atlas als ook uit de samenstelling en
volgorde van de thema's. Men dient
zieh bij een volgende editie echter te
realiseren, dat een optimale kartografi
sche symbolisatie de gebruiksvriende
lijkheid alleen maar zal doen toene-
men. Ook extra informatie als legen-
da(-eenheden), jaar van opname,
bronvermelding voor de gekarteerde
thema's en classificatierichtlijnen zou-
den hiertoe kunnen bijdragen.
E. Mac Gillavry
The Population of Britain in the
1990s: a social and economic atlas.
Tony Champion, Cecilia Wong,
Ann Rooke, Daniel Dorling, Mike
Coombes &C Chris Brunsden. Ox
ford: Clarendon Press, 1996.
168 pagina's en 153 kaarten
in zwart-wit en met
een blauwe steunkleur.
Formaat 19 x 24,5 cm.
ISBN o 19 874175 8.
De titel van de atlas, The Population of
Britain in the 1990sdekt de lading
niet. Zoals de ondertitel, 'A Social and
Economic Atlas', en het doel zoals om-
schreven in het voorwoord, "This atlas
aims to portray key features of the hu
man geography of Britain in the
1990s", al aangeven gaat het om meer.
Een breed scala aan onderwerpen
wordt behandeld, onderverdeeld in Ze
ven hoofdstukken met eveneens nog
breed te interpreteren titels. Hoofd
stukken over bevolkingsdistributie en
compositie, multiculturele samenle-
ving, werkgelegenheid, onderwijs, le-
venskansen, huisvesting, transport, fa-
ciliteiten en politieke geografie gaan
toch verder dan je in eerste instantie
zou verwachten. Maar onder welke
noemer deze hoofdstukken nou wel te
vatten zouden zijn is ook niet duide
lijk. In het voorwoord wordt aangege-
ven dat naast de persoonlijke interesses
van de auteurs vooral de aanwezig-
heid van gegevens bepalend was voor
de onderwerpkeuze. Zo ontbreken
daarom kaarten over de gemiddelde
inkomens, religie en vrijetijdsbeste-
ding, wat toch belangrijke onderwer
pen binnen de sociale geografie zijn.
Maar de onderwerpen die wel zijn op-
genomen worden volgens een strakke
struetuur behandeld. Elk onderwerp
wordt op twee tegenover elkaar liggen-
de pagina's behandeld in kaart met
toelichtende tekst, en met tabellen en
diagrammen die vaak exemplarische
informatie verschaffen. Deze struetuur
is duidelijk en de meeste spreads geven
alleenstaande informatie over een on
derwerp. Soms moet voor een beter
begrip gekeken worden naar de eerste
appendix met toelichting over de ge-
bruikte statistische cijfers. Hier wordt
in de tekst bij de kaarten echter niet
naar verwezen. In enkele gevallen is de
appendix ook niet toereikend. Wat
"ear for other non-white males aged
16 and over 1991" betekent weet ik
nu nog steeds niet.
Door de strikte, gei'soleerde behande-
ling per onderwerp wordt er voorbijge-
gaan aan overeenkomsten en verban
den tussen ruimtelijke patronen van
onderwerpen onderling. Daarin schiet
ook de begeleidende tekst tekort, om-
dat verwijzingen ontbreken. De onder
werpen staan dan weliswaar in hoofd
stukken gerangschikt, maar staan toch
te veel op zichzelf. De interessante in-
zichten die je verkrijgt door bijvoor-
beeld de kaart 'Population change
1981-1991' te vergelijken met de kaart
'Lower skill unemployment 1991'
zul je niet verkrijgen door de tekst te
lezen. Daarvoor moet je vooral zelf
veel bladeren.
Een tweede appendix geeft alle namen,
grenzen, posities en Steden van de ge-
