KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
werden naar Valladolid gebracht. Ze kregen evenveel tijd
voor hun bekering als een kaars erover doet om op te bran
den. Zeventien toonden berouw; al hun bezit werd ver-
beurd verklaard, en zij werden gebrandmerkt voor de rest
van hun leven &c... Vijftien bleven bij hun standpunt tot-
dat er voorbereidingen werden getroffen ze te verbranden
na langdurige marteling. Toen zij bekenden werden ze als
beloning slechts gewurgd alvorens verbrand te worden. Al
leen Dr. Casallo hield vol, en na van vijf uur 's morgens tot
zes uur 's avonds op het schavot te hebben gestaan met zijn
tong aan een stuk hout gespietst, werd hij levend ver
brand."
Ondanks zijn nauwverholen afkeer voor de Spaanse inquisi-
tie hechtte Ortelius er waarde aan te worden benoemd als
Zijne Majesteits Koninklijk Geograaf en spande zieh in om
deze titel te verkrijgen van Philips II van Spanje. Hij ver-
kreeg de titel op 20 mei 1573, en ontving van de koning bo-
vendien een gouden halsketting ter waarde van duizend du-
katen.
Uit de brieven van en aan Ortelius en uit het overgeleverde
Album Amicorum treedt hij naar voren als een beschaafd,
intelligent en minzaam man, die Studie, vooral van de klas-
sieke bronnen, als zijn hoogste levensdoel zag. Zijn levens-
spreuk luidde: 'Contemno et orno, mente, manu' vrij ver-
taald: 'ik sta met mijn geest boven het aardse gekibbel, en
verfraai de aarde met mijn hand'.
Literatuur
Broecke, M.P.R. van den (1986), How rare is a map and
the atlas it comes from? Facts and speculations on pro-
duetion and survival of Ortelius' Theatrum Orbis Terra-
rum. The Map Collector 36:2-15.
Broecke, M.P.R. van den (1995), Unstable editions of Or
telius' atlas. The Map Collector 70:2-11.
Broecke, M.P.R. van den (1996), Ortelius Atlas Maps, an
illustratedguide't Goy-Houten: hes Publishers
Broecke, M.P.R. van den, P. van der Krogt P. Meurer
(Editors) (binnenkort te verschijnen), Behind the First Mo
dern Atlas: Essays for the Quadricentennial of the Death of
Abraham Ortelius 1798-1998. t Goy-Houten: hes Publish
ers. 450 pp.
Hessels, J.H. (1887), Abrahami Orteiii et virorum epis-
tulae. Cambridge: Cambridge University Press.
Krogt, P.C.J. van der (te verschijnen in Van den Broecke
et al.), The Theatrum Orbis Terrarum, the First Atlas?
Meurer, P.H. (1991), Fontes Cartographici Orteliani; Das
'Theatrum Orbis Terrarum von Abraham Ortelius und seine
Kartenquellen. Weinheim: vch.
Osley, A.S. (1969), Mercator. London: Faber and Faber.
1998-XXIV-4
this atlas in the history of cartography is
fundamental. Although Ortelius' role in
it has ofien been described as that of an
editor, Organizer and Compiler only, ra
ther than as a cartographer, this view
does not do justice to his own contribu-
tions to it, especially as regards its histori-
cal section, the Parergon.
Resume
M. van den Broecke - Abraham Orteli
us, fondateur de la cartographie moderne
Mots-cles: histoire de cartographie,
Ortelius, atlas
Ortelius peut etre considere comme un
des peres fondateurs de la cartographie
moderne. Son atlas Theatrum Orbis
Terrarum, dont la premiere edition a ete
publiee en 1770 etait l'ouvrage le plus
eher mais aussi le mieux vendu de la fin
du xvie siecle. Le nombre de cartes a
augmente, au für et h mesure de quel
ques 40 editions, de 33 h 166. Le role de
l'atlas est fondamental dans l'histoire de
la cartographie; celui de l'auteur, souvent
mentionne comme editeur, organisateur
et effectuant des compilations plutöt que
redacteur cartographique, l'est aussi no-
tamment en ce qui concerne sa propre
contribution dans la section historique
de l'ouvrage, le Parergon.
Summary
M. van den Broecke - Abraham Ortelius, founder of modern
cartography
Keywords: history of cartography, Ortelius, atlas
Ortelius may be considered one of the founding fathers of mo
dern cartography. His atlas Theatrum Orbis Terrarum, which
first appeared in 1970, was the most expensive but also the best
selling book at the end of the i6th Century. It grew in the course
of about 40 editions from 33 to 166 maps. The significance of
8
