KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I998-XXIV-4
bij de tweede optie veel uitgebreider
zouden zijn dan bij een elektronische
facsimile en het maken van zo'n topo-
logisch bestand technisch eenvoudig te
realiseren is, is deze oplossing in de
praktijk onuitvoerbaar. De hoeveelheid
hiervoor te verzetten werk is namelijk
dusdanig groot, dat het bijna zou neer-
komen op het vervaardigen van een di
gitale topografische kaart van Neder-
land rond de Tweede Wereldoorlog.
Gelet op de enorme investeringen in
personeel en tijd die daarvoor nodig
zouden zijn, is het niet realistisch deze
oplossing na te streven. Er lijken wel
mogelijkheden te zijn voor het maken
van de eerstgenoemde elektronische
facsimile en 00k hiervoor zijn veel ge-
bruiksmogelijkheden te bedenken.
Gebruiksmogelijkheden van een elek
tronische facsimile
Bij een elektronische facsimile zijn de
oorspronkelijke kaartbladen als raster
bestanden beschikbaar. Dat betekent
dat de afzonderlijke onderdelen van de
kaarten in kartografische en Gis-pro-
grammas niet te bewerken zijn; het is
alsof er een foto van de kaart in het
programma geplakt is, die alleen in
zijn geheel kan worden verplaatst, ver-
groot, verkleind en geroteerd. De ge
bruiksmogelijkheden zijn verder af-
hankelijk van de bewerkingen die het
gescande bestand heeft ondergaan. Er
kunnen twee manieren van gebruik
worden onderscheiden:
Alleen als elektronische vervanging
van analoge kaartbladen; benodigde
bewerkingen hierbij bestaan uit het
toevoegen van een legenda per kaart
en het toevoegen van overige rand-
informatie (bladnummer, datum van
vervaardigen, enz.).
Wenst men extra mogelijkheden in
relatie met andere elektronisch pro-
ducten dan moeten behalve de hier
voor genoemde bewerkingen 00k
nog geografische referenties worden
toegevoegd in de vorm van de hoek-
punten van de kaartbladen in rd-
en/of andere coördinaten. Hierdoor
kunnen de kaartbladen geometrisch
worden ingepast in elektronische be
standen met een geometrische
grondslag, zoals Gis-bestanden.
In de bijgaande figuren zijn de resul-
taten te zien van een aantal proefne-
mingen om de geschiktheid van de
hierboven beschreven methoden te
testen. Een fragment van blad no.169
(Assen) van de Bosstatistiek is ge-
scand volgens de in de volgende para-
graaf beschreven methode.
In figuur 1 is het fragment voorzien van de originele legen
da en is wat randinformatie afgebeeld. Door deze manier
van beschikbaar stellen kunnen veel meer mensen dan
voorheen de kaarten bekijken en ze 00k makkelijker en
veelzijdiger gebruiken. De originele kaarten zijn immers
uniek en kwetsbaar en kunnen niet makkelijk voor gebruik
beschikbaar worden gesteld. Hun elektronische facsimile's
daarentegen zijn eenvoudig te reproduceren, makkelijk
transporteerbaar en niet aan slijtage onderhevig
De bij de tweede gebruiksoptie genoemde toevoeging van
geometrische informatie aan de facsimile geeft mogelijkhe
den om de kaart met allerlei andere digitale bestanden te
combineren. In figuur 2 is hetzelfde kaartfragment als in fi
guur 1, voorzien van een overlay met informatie uit de elek
tronische uitgave van de moderne topografische kaart van
Nederland. Uit het basisbestand van de Topograßsche
Dienst te Emmen, het zogenaamde TOPiovector-bestand, is
een aantal categorieen geselecteerd, namelijk de belangrijk-
ste wegen en waterlopen en de grondgebruikcategorie 'bos'.
Doordat van de hoekpunten van het fragment van de Bos-
kaart de RD-coördinaten bekend zijn, kon de vectorinfor-
matie uit het TOPiovector-bestand er eenvoudig passend
overheen worden geprojecteerd. In de digitale karteeromge-
ving is de moderne topografie op een zodanige wijze gesym-
boliseerd dat de overlap met de historische informatie goed
waar te nemen is.
Deze combinatie maakt het mogelijk een overzicht te krij-
gen van de ontwikkeling die het afgebeelde gebied heeft
doorgemaakt: zo is bijvoorbeeld goed te zien dat de beek
Figuur 2. De histo- (Looner Diep Duurser Diep) grotendeels gekanaliseerd is
rische informatie en 00k waar bos verdwenen is en waar het er juist bij is ge-
gecombineerd met komen. Dit soort toepassingen is bijvoorbeeld interessant
huidige topografie. voor historici, geografen en anderen die in de ontwikkeling
TOP10VECTOR (1994)
©TDN x
Itaide r
BOSSTATISTIEK (1941)
©IKC, NATUURBEHEER
wegen breder dan 7 m waterlopen 3-6 m breed bos
overige verharde wegen overige waterlopen 0
27
