M. Wood
48
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I998-XXTV-4
Cartography: Visualization of
Spatial Data
M.J. Kraak F.J. Ormeling
Addison Wesiey Longman Ltd, 1996
222 pp. met 8 pp. kleurenillustraties,
bibliografie en index, 25 x 19 cm
isbn o 582 25953 3
Prijs ca. 60,-
Alhoewel deze bespreking laat mag lij-
ken - meer dan twee jaar na de ver-
schijning van het boek - levert dat 00k
een voordeel op. Naast enkele stan-
daard waarnemingen van de recensent
kan het stuk nu 00k opmerkingen be-
vatten die gebaseerd zijn op ervaringen
die zijn opgedaan met het gebruik als
leerstof voor geografie Studenten.
Het boek heeft een gedegen achter-
grond, het is oorspronkelijk in het Ne-
derlands geschreven in 1987 (tweede
editie in 1990), en de auteurs zijn
toonaangevende Nederlandse academi-
sche kartografen. Maar de hier bespro-
ken tekst is niet alleen in het Engels
vertaald, 00k is de traditionele struc-
tuur verlaten om meer aandacht te be-
steden aan de overdracht van ruimte-
lijke informatie en aan visualisatie,
met GiS-gebruikers als voornaamste
doelgroep. 'Kartografen', pas op! De
balans tussen de diverse onderdelen en
de volgorde van de hoofdstukken Staat
u misschien niet helemaal aan, maar
het lijkt een effectieve en leesbare basis
te zijn voor aankomend 'geografen' en
anderen die misschien minder studie-
tijd te besteden hebben aan kartogra-
fie, maar die zeker moeten worden be-
schouwd als toekomstige Gis-gebrui-
kers!
De titels van de hoofdstukken zijn
achtereenvolgens: gis en Kaarten; In-
winning van Gegevens; Karakterisde-
ken van kaarten; Gis-toepassingen; To-
pografische en basiskaarten; Kaartont-
werp; Statistische kartering; Kartogra-
fische gereedschappen; Geavanceerde
karteringssystemen; Kartografie toege-
past. Alhoewel het is geschreven voor
(potentiele) Gis-gebruikers is het the-
ma van het boek ondubbelzinnig kar-
tograhsch, met zinnen zoals: "karto
grafie essentiele ondersteuning voor
bijna alle aspecten van geografische in-
formatieverwerking zonder
kaarten (niet) in Staat relevante
ruimtelijke problemen te formuleren
"kaarten helpen om te beslis-
sen wat er geanalyseerd moet worden
en ondersteunen het formuleren
van beslissingen over zaken Een
basiselement van het boek is het
stroomdiagram dat leidt van realiteit
naar digitaal landschapsmodel naar di-
gitaal kartografisch model naar kaart,
en er wordt gesteld dat het boek zieh
vooral rieht op kaarten om te commu-
niceren in een moderne, digitale mul-
timedia-omgeving. Het stroomdia
gram biedt de mogelijkheid om stil te
staan bij veel gebruikelijke kaartver-
vaardigingsprocessen (inclusief ont-
werp en statistische kartering), maar
de meeste aandacht gaat uit naar digi
tale onderwerpen en Gis-toepassingen,
inclusief gebruik van het kadaster en
ruimtelijke analyse. Twee thema's die
de speciale belangstelling hebben van
de auteurs (die wereldleiders zijn op
deze gebieden) zijn elektronische atlas
sen en visualisatie (met name van digi
tale terreinmodellen), en deze onder
werpen worden helder, zij het nogal
beknopt, gepresenteerd. Speciale ver-
melding verdient het feit dat er uitge-
breid aandacht wordt besteed aan rede
voorbeelden, niet alleen van projecten
maar 00k enkele speeifieke karakteris-
tieken en activiteiten van topografische
diensten in de V.S., Nederland, Duits-
land en Engeland worden beschreven.
Dat is nuttig voor onderwijsdoelein-
den en het maakt de tekst gemakkelij-
ker en waardevoller voor beginners op
dit gebied. Andere belangrijke moder
ne thema's die worden beschreven zijn
onder meer het World Wide Web, Na
tionale Geo-informatie-infrastructu-
ren, standaarden en metagegevens. De
behandeling van 'kartografische com-
municatie' had korter gekund omdat
veel van de vroegere theorie inmiddels
is achterhaald. Speerpunt is nu meer
de kartograaf die representatie- in
plaats van communicatieproblemen
oplost. MacEachren bevestigt in zijn
boek How maps work dat de kaart voor
het grootste deel geen communi-
catiemiddel is...".
Het boek is compact met slechts 214
pagina's tekst en 60 70.000 woorden.
In overeenstemming met de titel is het
00k zeer visueel, vijftig procent van de
ruimte is gewijd aan eenvoudige, maar
stijlvolle en effectieve monochrome
diagrammen, met 14 kleurenpagina's in
het midden. Veel illustraties zijn nieuw
en duidelijk ontwikkeld met de tekst,
die ze goed aanvullen.
Met 'Cartography als titel kunnen
de struetuur en de balans van dit boek
sommige 'traditionele' lezers teleurstel-
len. Misschien zijn er 00k enkele echte
zwakke punten zoals het gewicht van
de verschillende onderwerpen, en pro
blemen met de Engelse taal kunnen
soms leiden tot kleine misverstanden
(zo wordt tenminste een keer 'tempor
al' gebruikt in plaats van 'temporary')
of termen lijken gewoon onhandig ge-
kozen (b.v. colour hue' in plaats van
'hue'). Toch geloof ik dat dit boek een
belangrijk gat in de markt vult, en ik
was dan 00k niet verbaasd om het als
een van de heel weinige nieuwe tek-
sten over kartografie te zien in toon
aangevende boekwinkels in zowel het
oosten als het westen van de Verenigde
Staten.
De traditionele, op papieren produc-
ten gerichte kartografie is in veel lan
den aan het afnemen, maar het Stadi
um waarin nieuwe ontwikkelingen
zieh in verschillende regio's bevinden is
nog zeer verschillend. Dit boek is een
moedige en effectieve poging om de
technologiekloof te overbruggen, en in
het bijzonder om toekomstige gebrui-
kers van Gis/Desktop mapping pakket
ten in te leiden in enkele fundamente-
le dementen van de kartografie en in
geavanceerde kartografische gereed
schappen en ideeen.
(Deze bespreking is uit het Engels
vertaald door Connie Blok.)
Vlaams-Brabant en Brüssel,
atlas met luchtfoto's en
compleet stratenplan
Antwerpen: Standaarduitgeverij
Brüssel: Eurosense, 1995
174 pp., 30 x 21,5 cm
isbn 90 02 204116
Prijs: ca 110,- (afgeprijsd tot 27,-
bij Standaard Boekhandel, Leuven)
Alle Straten van Brabant en Brüssel
Brüssel: De Rouck, 1997
1440 pp., 21 x 15 cm
ISBN 90 5208 149 2
Prijs: ca f 110,-
Vergelijkende Studie van enkele
Vlaamse stratenatlassen
De eerstgenoemde publicade van de
Standaarduitgeverij, in samenwerking
met Eurosense en op de markt ge
bracht in 1995, kent een gelijkaardige
inhoud als de eerder uitgegeven
stratenatlas van Brabant voor wat het
volume van de eigenlijke stratenplan-
nen betreft. Naast het kartografische
deel is per bladzijde de overeenkomsti-
ge luchtfoto afgedrukt, eveneens in
kleuren en op 1:20.000. Alhoewel deze
voorstellingswijze een zekere meerwaar-
