KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I999-XXV-I
graat van de Nederlandse natuur bestaat uit natuurgebieden
en hun verbindende zones, zoals te zien is in figuur 1.
Inhoud en technische informatie
De huidige EHS-kaart (zoals opgenomen in de Natuurba-
lans '98) geeft een landsdekkend ruimtelijk beeld per 1-1-
1998. De indeling is als volgt:
Bruto ehs
Bestaande natuur tot en met 1990
Nieuwe natuur vanaf 1990.
De databronnen zijn: cbs voor bestaande natuur en de
Dienst Landelijk Gebied (dlg) voor nieuwe natuur. dlg
heeft de coördinerende rol tussen het rijk en de provincies
om tot een landsdekkende EHS-kaart te komen. Het basis
bestand voor de EHS-kaart is een polygoonbestand in
Arc/Info. Vervolgens is dit bestand 'vergrid' naar 500 x 500
meter.
Gebruikers
dlo (Dienst Landbouwkundig Onderzoek)
rivm (Natuur Planbureaufunctie - Natuurbalans/Natuur-
verkenning)
dlg (Dienst Landelijk gebied van het Ministerie van lnv)
provincies
grr (Directie Groene Ruimte en Recreatie van lnv)
Rijkswaterstaat/RizA (Rijks Instituut voor Integraal Zoet-
waterbeheer en Afvalwaterbehandeling)
Dehnities en problemen
Zoals gezegd heeft de Rijksoverheid de ehs grof geschetst
(Bruto ehs) en aan de provincies opdracht gegeven om de
gebieden nader te begrenzen. Op hoofdlijnen is er geen ver-
schil in interpretatie van EHS-definities tussen de provincies,
echter wel qua concrete begrenzing. De ene provincie
neemt bijvoorbeeld wel wegen op in de begrensde gebieden,
de andere provincie niet. Bovendien zijn er verschillen in de
hoeveelheid areaal per provincie dat op dit moment be-
grensd is. Volgens afspraak tussen rijk en provincies zou de
ehs per 31 december 1998 volledig begrensd moeten zijn.
Gemiddeld hebben de provincies 70% van de ehs begrensd
(Natuurbalans '98) en is duidelijk dat de doelstelling niet
gehaald wordt. Voor zover bekend, is Zeeland de enige pro
vincie die haar areaal geheel begrensd heeft.
In het proces van EHS-realisatie zijn verschallende EHS-de-
finities en zodoende nog meer 'kaart mengvormen' moge-
lijk op basis van:
Bruto EHS: De groffe EHS-schets van de Rijksoverheid, zoals
opgenomen in het Natuur Beieids Plan en het Structuur-
schema Groene Ruimte, met de opdracht aan de provincies
om het plan uit te voeren.
Begrensde EHS: De exacte gebiedsdefiniering van de afzon-
derlijke provincies, voor het deel van de ehs dat binnen
hun grondgebied ligt.
Verworven EHS: Aangekochte gronden die onderdeel gaan
uitmaken van de ehs.
Bestaande Natuur. Naast de EHS-indeling bestaat er een
landsdekkend bestand met de zogenaamde 'Bestaande
Natuur'. Dit zijn gebieden die eigendom zijn van natuur-
beherende organisaties. Dit bestand kent nog enkele hia-
ten zoals kleine particuliere eigenaren.
Nieuwe Natuur. 'Nieuwe Natuur' zijn gebieden binnen de
ehs die door de provincies zijn begrensd en aan bestaande
natuurgebieden zijn toegevoegd.
Door deze kluwen van indelingen en variabelen is het niet
moeilijk voor te stellen dat een Baby
lonische spraakverwarring ontstaat
wanneer gesproken wordt over 'de
EHS-kaart', zeker wanneer men zieh
voorstelc dat de realisatie van de ehs
een dynamisch proces is.
Geconcludeerd kan worden dat de 'de-
finitieve' EHS-kaart nog enige tijd op
zieh zal laten wachten!
Beschikbaarheid EHS-kaart
Het rivm beschikt over de EHS-kaart
uit hoofde van de coördinerende na-
tuurplanbureaufunctie. Aanvragen die
nen echter via dlg en cbs te gaan om-
dat deze bronhouder zijn van de deel
bestanden 'Bestaande Natuur' respec-
tievelijk 'Nieuwe Natuur'.
Europees landgebruik
Algemeen
Landgebruik is een van de belangrijk-
ste core data sets voor rapportages over
de toestand van het milieu, ruimtelijke
planning en duurzame ontwikkeling.
Kaarten van landgebruik worden met
name gebruikt voor het vaststellen van
plaats en omvang van ecosystemen
(bossen, 'wetlands'), voor het afleiden
van versnippering van natuurlijk ge
bied en voor het lokaliseren van emis-
siebronnen. Hierbij is het onderscheid
tussen landuse en landcover op zieh
meestal niet van cruciale betekenis.
Inhoud en technische informatie
Op Europese schaal was voor bovenge-
noemde toepassingen tot voor kort ei-
genlijk alleen de 'Pan-European Land
use' kaart beschikbaar, zoals gei'nitieerd
door rivm (rtvm, 1994, 1995). Deze da-
tabase combineert diverse geografische
en statistische datasets tot een Arc/Info
grid van 10 (bij 10) minuten, met voor
elke grideel het aandeel van de 7 onder-
scheiden landgebruikklassen. Intussen
heeft de Europese Unie binnen het Co-
rine-project jarenlang gewerkt aan een
'European Landcover map' op basis van
satellietbeelden. Sinds enige tijd is de
eerste versie van deze Corine-kaart be
schikbaar via het European Topic Cen-
tre for Land Cover. Dit etc-lc, een
consortium van 16 Europese organisa
ties, is een van de huidige acht Topic
Centres van de European Environment
Agency en wordt geleid door het Envi
ronmental Satellite Data Centre (mdc)
in Kiruna, Zweden. etc-lc heeft het
beheer en de distributie van deze data-
set overgenomen van Eu/Eurostat. De
huidige kaart onderscheidt 44 klassen,
en dekt nog slechts een beperkt deel
36
