a*
(i
SOCIAL
Y///' ct
SOCIAL
4
ctecembre 1979
BRETAGNE
J PAYS
DE LA LOIRE*
fCENTRE
YA FRANCHl
f/\ COM ff
V> PÖITOU ^7777%///'
CnÄREN
neeS^^2^proven%
///JF&£$$ySsCQTE D AZUR^
PICARDIE
BRETAGNE
CENfRE
franchI
comte'
%poitou-
CHARENTES j
RHONE ALPES
AQUITAINE
m PROVENCE,
:0TE D AZUR ll/J
MIDI-PYRENEES;
PICARDIE
B-NORMANDIE:
CENfRE
FRANCHI
COMTlf
ypoirou
CHARENIES M
AQUITAINE
MIDI P*RENEES
14d6cembrc 1979
Sur chacunc des trois cartes ci-dessus, les zones d'influence majeures des trois grandes centrales ouvritres
1111111111111 moinsde20%
NORMAN Dil
iPtCARpiE;
B N0RM/\Npj|;l
r\lLE-'DEY>£
:FRANCE^/^;:
IBRETAG
HttriPAYS
.A LOIRE
:CENTR'E;
BOU R GÖG N ;!;F R A Nt H E
Tv -COMTE
RANCHE'
CDMTE
POITOU
CHARENTES LIMOUSIN,
POL
CHAREN]
RHONE-ALPE!
/AQUITAINE,
- CORSE
1111111 50% et plus i i 40% et plus IIHlllllllll 30% et plus ix-x&fri 20
Sur chacune des trois cartes ci-dessus, les zones d'influence majeures des trois grandes centrales ouvrieres
PICARDIE
V^/ORRAI
.BRETAGNE vSJ:FgANJE
PAYS J
DE LA LOIRF/TxCENTREC
IURG0GNE1 FRANCHE-
-COMTE
porföj
ChARENTES:; MOOS nJ
RHONE-ALPES
Wp.U ITAIN Ej
TSBftOPROVENCE
C-P KOTE .PiAZUFÖ'
MIDI-PYRFNEES
moins de 20%
De vraaa:waar komt dat kenmerk voor?
heeft aeen visueel antwoord
(vertaling van een rangorde door een niet-orde bij een
vergelijking van kaarten)
De informatie: (de rangorde van) de in Frankrijk door de
drie grote vakcentrales in 1979 behaalde stemmenper-
centages.
De vertaling (4): vertaling van de rangorde door de visu-
ele niet-orde van rasters die alleen onderling verschillend
zijn (deze kaarten zijn afkomstig uit een groot Parijs' dag-
blad).
Het resultaat: "vormloze" kaarten die onmogelijk verge-
leken kunnen worden en waar de lezer zelfs niet naar
kijkt.
De verbetering (5): vertaling van de rangorde van de in
formatie door middel van de visuele rangorde van grijs-
waarden van wit tot zwart.
Het resultaat: de ogenblikkelijke waarneming van drie
beeiden die het oog met gemak vergelijkt.
Men ziet aldus dat "kaarten om te lezen" (4) de vergelij
king met andere kaarten onmogelijk maken. Zij verhin
deren de vergelijkingen-in-veelvoud [Fr.: multicompa-
raisons] die van de moderne kartografie een van de ba-
sisgereedschappen voor de gegevensverwerking ma
ken. Om de vergelijkingen mogelijk te maken, moet de
kaart op het tweede type vraag kunnen antwoorden:
wäär bevindt zieh dat kenmerk? De kaart moet een
"kaart om te zien" zijn (5).
Maar de "kaart om te zien" moet ook nog correct zijn.
Het visuele antwoord is fout
(vertaling van een rangorde door een wanorde)
De informatie: (de rangorde van) de promillages van
jaarlijkse sterfgevallen in Parijs per arrondissement.
De vertaling: de rangorde van de promillages is ver-
taald in een visuele wanorde van grijswaarden.
Het resultaat: dat is beeld (6). Het is een "kaart om te
zien" die we bijgevolg onmiddellijk in ons geheugen op-
slaan. En wij onthouden dan dat de maximale sterfte in
het centrum van Parijs valt en ook in het westen! Laten
we vaststellen dat het onmogelijk is iets anders te zien.
We onthouden dus een foute spreiding. En die vergelij-
ken we met andere informatie, met andere kenmerken.
De conclusies die we trekken en de besluiten die we ne
nnen zullen dus verkeerd zijn.
Men ziet dus hoe groot de verantwoordelijkheid is van
de kartograaf en hoe verkeerd het is te geloven dat een
kaart maar een willekeurige "afspraak" is. Deze voor-
beelden leggen bloot dat de kartografie integendeel de
enige taal is die niet afgesproken is. Zij laten ook zien
dat het weergeven van de rangorde van de informatie
het probleem vormt, en dat dit probleem slechts een op-
lossing heeft:
- de rangorde van de gegevens wordt vertaald in de
visuele rangorde
- en de twee rangordes moeten met elkaar overeen-
komen
