K
data
8
POPULATION
AGRICOLE
INDUSTRIELLE
TERTIAIRE
POPULATION
INDUSTRIELLE
AGRICOLE
000)
TERTIAIRE
TOTALE
De vraaa waar komt dat kenmerk voor?"
heeft aeen visueel antwoord
(tweede voorbeeld)
We hebben de fout van kaart (10) gezien. De legenda is
heel moeilijk te lezen. Hier (15) is deze fout hersteld en
het is nu makkelijk te zien dat het gaat om de verdeling,
per departement, van de agrarische, industriele en in de
tertiaire sector werkende beroepsbevolking.
Zoals elke meerlaagskaart geeft zij antwoord op de
eerste vraag: wat zit er op die piek? Maar de tweede
vraag: wat is de spreiding van dat kenmerk? vindt
slechts een antwoord in de verzameling kaarten (16).
De eerste vraag is die welke de reiziger, de auto-
mobilist, de architect of de militair stelt. Voor hun is een
"kaart om te lezen" in het algemeen voldoende.
De tweede vraag is die welke elke onderzoeker
stelt, elke beslisser die kennis wil verzamelen en die ge-
rechtigd is zijn eigen lijst van nuttige vergelijkingen op te
stellen, dat wil zeggen zijn eigen lijst van kenmerken. Hij
heeft behoefte aan "kaarten om te zien". En deze zijn
gemakkelijk te leveren. Men kan volstaan met in de
marge van de meerlaagskaart de sehe kaarten per ken
merk toe te voegen, die heel klein kunnen zijn en in een
kleur.
De lezer kent nu de verschillende typen vragen die hij
aan elke kaart moet kunnen stellen. Bijgevolg zal hij al-
weer verrast zijn te ontdekken dat de tweede vraag "wat
is de spreiding van dat kenmerk?" slechts zeer zelden
een antwoord vindt, en dat de moderne toepassing van
de kartografie, die lezers in Staat zou moeten stellen tot
het vergelijken van elke willekeurige lijst van kenmer
ken, nog steeds wordt verpletterd onder de last van de
duizendjarige gewoonten van het topografisch "lezen".
Jacques Bertin: Voir ou lire
In: Jean-Loup Riviere (red.),
Cartes et Figures de la Terre, p. 2-8.
Paris, Centre Georges Pompidou, 1980.
1980, Centre Georges Pompidou
Vertaling: Rene van der Schans, maart 1988,
met talrijke verbeteringen van Ferjan Ormeling,
augustus 1998
Opmaak: Rene van der Schans, augustus 1998,
naar de originele layout van Jean-Pierre Jauneau
Druk: Mennen-Schriks bv, Asten
Bijlage bij Geodesia 1999-3, Kartografisch Tijdschrift 1999.XXV.1 en GEO-NIEUWS 99-1
Uitgegeven in 1999 door de Stichting Geodesia, Hertespoor 27, 3772 SE Barneveld, en de
Nederlandse Vereniging voor Kartografie, Postbus 74, 2700 AB Zoetermeer
Deze uitgave werd mede mogelijk gemaakt door de votgende Sponsors:
Kadata bv
Postbus 1158, 7301 BK Apeldoorn
Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat
Postbus 5023, 2600 GA Delft
Vereniging voor Geografische Informatie en Vastgoedinformatie
Thijsseweg 112629 JA Delft
