Visualisatie van bereikbaarheidsanalyses:
een onderzoek in het Wild Coast gebied in Zuid-Afrika
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
T. de Jong en B. de Haas
I999-XXV-2
gebruik van geografische informatie, visualisatie, praktijk
use of geographical Information, visualisation, applications
utilisation de l'information geographigue, visualisation, applications
TREFWOORDEN
KEYWORDS
mots-cl£s
Aan de hand van een concreet voorbeeld wordt in on-
derstaand artikel beschreven hoe thematische kaarten
een rol speien bij de diverse stadia van een bereikbaar-
heidsanalyse. De beperkingen van bestaande gis- en
kartografische of tekenpakketten voor dit soort analyses
in combinatie met de visualisatie ervan hebben geleid
tot het ontwikkelen van specifieke Software. Deze Soft
ware is vooral bedoeld voor de analyse, maar een 'pre-
view' van de (deel)resultaten is daarbij onontbeerlijk.
[gcen foto beschikbaar]
T. de Jong is uni
versitär docent,
GIS en M&T
Faculteit Ruimte-
lijke Wetenschap-
pen, Universiteit
Utrecht, Postbus
80.115, 3So8 TC
Utrecht, e-mail:
t. dejong@geog. uu.
nl
Inleiding
B. de Haas,
Urban Planner,
CSIR/Transportek,
Stellenbosch,
Zuid-Afrika,
e-mail:
bdehaas@csir. co.za
Naarmate computertoepassingen voor
allerlei doeleinden een breder publiek
bestrijken, wordt visualisatie van gege-
vens steeds belangrijker. Waar locatio-
nele aspecten een rol speien, zijn kaar
ten onontbeerlijk. Aan de Faculteit
Ruimtelijke Wetenschappen van de Universiteit Utrecht
wordt al geruime tijd gewerkt aan de ontwikkeling van een
eigen softwarepakket: Flowmap. Oorspronkelijk was het de
bedoeling om zoveel mogelijk gebruik te maken van be
staande gis-, database- en kaartvervaardigingspakketten, en
uitsluitend functies voor de analyse van ruimtelijke interac-
tie ('flows') in Flowmap op te nemen. In de praktijk bleek
echter dat bestaande mogelijkheden enerzijds onvoldoende
zijn, en dat anderzijds diverse koppelingsmethoden tussen
pakketten te omslachtig zijn. Daarom is er een 'preview'
mogelijkheid opgenomen in Flowmap, waardoor de uit-
komsten van de analyses zichtbaar gemaakt kunnen wor
den. In dit artikel willen we de diverse visualisatiemogelijk-
heden bespreken aan de hand van een reele Studie naar de
effecten van nieuwe marktcentra en de aanleg van een kust-
weg in het WildCoast gebied van de Eastern Cape provin-
cie in Zuid-Afrika. De opzet van het artikel is als volgt:
eerst worden de principes van bereikbaarheidsanalyse uitge-
legd en wordt er kort stilgestaan bij de uitgangspunten van
het 'Spatial Development Initiave' in het studiegebied.
Daarna wordt ingegaan op de ontwikkeling en toepassings-
mogelijkheden van Flowmap, en tenslotte komen de diverse
visualisatiemogelijkheden aan de orde.
Methodiek bereikbaarheidsanalyse met GIS
Om verwarring te vermijden moet eerst worden ingegaan
op wat wij onder bereikbaarheid en bereikbaarheidsanalyse
verstaan, en hoe de analyse in de planningspraktijk gebruikt
kan worden. In principe noemen we een locatie bereikbaar
als de moeite die het kost om er te komen acceptabel is
voor de doelgroep. Het bereikbaarheidsconcept omvat dan
00k niet alleen de transportverbinding tussen herkomst en
bestemming en de verplaatsingmogelijkheden van de doel
groep, maar 00k eigenschappen van de bestemming en het
doel van de reis. Wat bereikbaar is met de eigen auto kan
onbereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Wat binnen
een acceptabele loopafstand is voor jongeren kan effectief
buiten bereik zijn voor ouderen. Wat acceptabele reiskosten
zijn om antieke meubelen aan te schaffen, kan volstrekt on-
aanvaardbaar zijn als het gaat om de dagelijkse boodschap-
pen.
11
