A
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I999-XXV-2
bied kan worden gezien. Bij draagvlak-
analyse is het mogelijk om een her-
komst of bestemming van verdere toe-
wijzing uit te sluiten als een bepaalde
afstand overschreden wordt, of als een
bepaalde maximum capaciteit wordt
gehaald.
Zowel het bereikgetal als de draagvlak-
analyse zijn determistisch van aard, de
vraag wordt altijd aan het dichtstbij-
zijnde aanbod gekoppeld. Dit soort
methoden is voor de regionale plan-
ning geschikt, bijvoorbeeld wanneer
het erom gaat de ruimtelijke spreiding
van een voorzieningenapparaat te eva-
lueren. Als het echter gaat om de ge-
schiktheid van een individuele voorzie-
ning, dan ligt het gebruik van meer
probabilistische methoden, zoals de
bekende zwaartekrachtsmodellen,
meer voor de hand
De eigenlijke bereikbaarheidsanalyse
bestaat uit een aantal stappen, waarin
analyses en beslissingen elkaar afwisse-
len. De cyclus wordt herhaald tot het
eindresultaat aan alle eisen voldoet. In
het meest algemene geval bestaat een
cyclus uit vijf stappen. Indien nodig is
de laatste stap tevens de eerste stap van
de volgende cyclus. We zullen nu de
afzonderlijke stappen nagaan aan de
hand van 'klanten (locaties met een
vraag naar een bepaalde voorziening)
en 'vestigingen (locaties met aanbod
van een bepaalde voorziening).
De eerste stap is het toepassen van
Location Profile for 15 of (17) - A5 based on POP
Index 100 759358 POP units Distance Range from 0 to 300.7966
Distance
i M-1 .11 n i-
Figuur 2. Locatie-
profiel van de meer
centraal gelegen
plaats Idutywa.
Figuur 3. Wild
Coast studiegebied.
O Towns
l mtata
O
Hotels
0 small service
Major rivers
river crossings
Iqanduli
Naüonal/
main roads
ElliotdaJe 7
Rural trunk
access roads
sOzelt 4
Idutywa
ProDosecr
market
access route
Hole in
the Wall
Possible ncw
market
centres
V lllowvale
Butterworth
the Häven
1?WESA-CWEBE
ECO-TOURISM NODE
Lurwaviso
Qora Mouth
Mazeppa Bay
entani
Qolora Mouth
Ker Mouth
Gonubie
East London
Km 15
ill KU
draagvlakanalyse in een uitgangssituatie, waarbij eventueel
rekening gehouden kan worden met een maximum capaci
teit per vestiging, en een grootste acceptabele reisafstand
tussen klant en dichtstbijzijnde vestiging.
In de tweede stap worden keuzes gemaakt met betrekking
tot drempelwaarden en acceptabele reisafstanden, en worden
de gevolgen daarvan berekend. Klanten, die niet zijn toege-
wezen aan een vestiging, die zijn toegewezen aan een vesti
ging die de drempelwaarde niet haalt, of waarvan de afstand
tot de toegewezen vestiging te groot is, worden als 'onver-
zorgd' beschouwd.
In de derde stap worden bereikbaarheidsmaten berekend op
basis van de onverzorgde klanten. Met behulp van een gis
kunnen deze maten gevisualiseerd worden om een beeld te
krijgen van de beslisruimte ('decision space' of Solution
Space').
In de vierde stap wordt dit gebruikt als basis voor het kie-
zen van locaties voor nieuwe vestigingen.
In de vijfde en laatste stap wordt er wederom een draag
vlakanalyse op alle klanten uitgevoerd om de consequenties
van alle keuzes door te rekenen.
Bereikbaarheidsanalyse kan zowel gebruikt worden om
gunstige locaties voor nieuwe vestigingen te vinden in geval
van onderverzorging, als om vestigingen te vinden die in
aanmerking komen voor krimp/sluiting in geval van over-
verzorging.
Toepassing op het Wild Coast gebied
Het studiegebied strekt zieh uit van de Kei-rivier tot aan de
Mtate-rivier en van de N2-hoofdweg tot aan de Indische
oceaan (zie figuur 3). De belangrijkste activiteit is landbouw
('open ränge' veeteelt) en het gebied kent een bevolking van
iets minder dan een half miljoen inwoners, zeer gelijkmatig
verspreid over zo'n 900 dorpen. De meeste dorpen hebben
minder dan 1000 inwoners, alleen Butterworth met 32.000
en Idutywa met 3200 inwoners steken hier bovenuit. Een
duidelijke dienstenhierarchie ontbreekt; zowel de sociale als
de commerciele voorzieningen zijn sterk over het gebied
verspreid. De ontsluitingsmogelijkheden worden zeer be-
perkt door de vele rivieren die het gebied doorsnijden. Uit-
gezonderd het autoveer over de Keirivier zijn er in het di-
recte kustgebied geen rivierovergangen, de meeste liggen
minstens 20 km landinwaarts. Anderzijds dragen al die ri-
viermondingen wel bij tot een toeristisch aantrekkelijke,
spectaculaire kustlijn. De wandeling van Hole in the Wall
13
