KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
beurd, is in ieder geval niet toepasbaar bij de Topografische
Dienst. Maar op basis van de moeilijkheden die tijdens de uit-
voer opdoken en de gesprekken die daarover met de Topogra
fische Dienst zijn gevoerd, kan wel een schematisch model
opgesteld worden voor invoering bij de Topografische Dienst
(zie figuur 4). Het belangrijkste doel van invoering bij de To
pografische Dienst is het aanmaken van een digitale laag met
cultuurhistorische gegevens die aan het TOPiovector-bestand
toegevoegd kan worden. In deze laag zullen gegevens afkom-
stig uit Archis en het (toekomstige) cultuurhistorisch gis ge-
plaatst kunnen worden. Hiertoe zullen in Archis en het cul
tuurhistorisch gis attributen moeten worden gehangen aan
dementen die geschikt worden geacht voor afbeelding op de
topografische, dan wel op een thematische kaart. Op deze ma-
nier wordt in Archis en in het cultuurhistorisch gis een selec
tie gemaakt. Deze geselecteerde gegevens zullen dan geconver-
teerd moeten worden naar DXF-formaat (voor Archis) of naar
iGDS-formaat (voor het cultuurhistorisch gis) en bij elkaar in
een aparte laag aan het TOPiovector-bestand toegevoegd moe
ten worden. Uit deze laag kan men bij de Topografische
Dienst dan een selectie maken, op basis van de in het voorstel
genoemde criteria, voor afbeelding op de standaard topografi
sche kaart. Ten tweede kunnen voor afbeelding op een thema
tische kaart (of in de toekomst: een kaartuitsnede met 'Döt
ting on Demand) alle in de laag aanwezige gegevens gebruikt
worden. Als derde mogelijkheid kan de laag met cultuurhisto
rische gegevens de digitale gebruikers van het TOPiovector-
bestand van dienst zijn. Dit alles wordt schematisch weergege-
ven in het model in figuur 4.
Conclusie
Het afbeelden van cultuurhistorische elementen op de topo
grafische kaart en in het TOPiovector-bestand is zeer wense-
lijk vanwege de bescherming en de recreatieve waarde van
deze elementen. Bij het vervaardigen van alleen een themati
sche kaart zal deze beschermende werking sterk verminderen,
aangezien planners en toeristen alleen gebruik zullen blijven
maken van standaard topografische kaarten en het TOPiovec-
tor-bestand. Natuurlijk mögen cultuurhistorische elementen
de topografische kaart geenszins gaan overheersen, maar er is
nog wel plaats voor een aantal elementen van groot belang.
Op de proefkaarten (de b-versies) wordt duidelijk dat een be-
perkte hoeveelheid elementen prima afgebeeld kan worden
op de standaard topografische kaart zonder deze te overheer
sen. Naast het opnemen van extra elementen op de standaard
topografische kaart en het aanvullen van het TOPiovector-be-
stand, is het vervaardigen van een thematische kaart 00k ze-
ker een interessante optie, met name voor onderzoekers en
andere gespecialiseerde gebruikers.
Voor de invoer van veranderingen op de topografische kaart
en in het TOPiovector-bestand en het maken van een the
matische kaart, biedt het model uit het laatste hoofdstuk
enige aanknopingspunten. En met de aandacht van de poli-
tiek op de Beleidsnota Cultuurhistorie van de projectgroep
Belvedere is er genoeg maatschappehjke aandacht en daar-
mee enige financiele armslag te verwachten voor het door-
voeren van de voorgestelde veranderingen.
1999-XXV-2
See
cultuur-
historisch
GIS y
Archis
selectie en conversie
(naar DXF- of IGDS-file)
laag met cultuurhistorische
gegevens
ToplOvector
digitaal product als
toevoeging aan het
Top1 Ovectorbestand
selectie afbeelden
op standaard
topografische kaart
geheel afbeelden op
thematische kaart
Figuur 4. Model voor invoering van het voorstel bij de Topografi-
Model
Figuur
sehe Dienst.
voor
Literatuur
Hegener, M. (1983), De weergave van archeologische terrein-
objecten op topografische kaarten. Universiteit Utrecht: doc-
toraalscriptie.
Hegener, M. (1995), Archeologie van het landschap. Längs de
aarden monumenten van Nederland. Uitgeverij Contact.
Provinciaal Bestuur van Drenthe (1986), Toeristisch-recre-
atiefi maatregelenplan. Cultuurhistorische en aardweten-
schappelijke objecten in de provincie Drenthe. Rapport 631-
3.1928. Assen: Heidemij Adviesbureau BV.
Renes, J. (1990), Cultuurlandschap en historisch-landschap-
pelijke waarden in het herinrichtingsgebied Mergelland-
Oost. Rapport 3. Wageningen: DLO-Staring Centrum.
Renes, J. en K. Wagenaar (1986), Cultuurlandschap en his-
torisch-landschappelijke waarden in het ruilverkavelingsge-
bied Schagerkogge. Rapport 1918. Wageningen: Stiboka.
Schölten, A. (red.) (1997), Belvedere Nieuws nr. 1. Den
Haag: vrom-rpd (Projectgroep Belvedere).
Topografische Dienst (zonder jaartal), Foto-atlas Drenthe.
Den Ilp: Robas Producties.
Wieberdink, G.L. (samenstelling) (1990), Historische Atlas
Drenthe: chromotopografische kaart des rijks1:24.000. Bla-
den 151, 169, 170. Den Ilp: Robas Producties.
Summary
R Oudejans - Historical elements and topographic maps.
Keywords: visualisation, map design, research
Unlike the English Ordnance Survey mapsDutch topographic
maps do not always depict historical objects. Düring a trainee-
ship at the Winand Staring Centre in Wageningen, the possibi-
lities for depicting more historical objects on Dutch topographic
maps were investigated. In Order to find the best way of adding
historical elements to the map image, maps were produced for
several test areas with additional symbols and text. As a result
of these tests, a proposal for rendering historical objects on regu
lär topographic maps was elaborated for the Topografische
Dienst.
33
