VAN DE REDACTIE
I999-XXV-2
In de aanloop naar Ottawa, waar in
augustus a.s. het körnende internatio
nale kartografische congres van de ica
wordt gehouden, worden veel bijzon-
dere kartografische publicaties uitge-
bracht. In Oostenrijk is net een nieu-
we, bijzondere bundel Over hoogge-
bergte-kartografie versehenen, als ar-
gument om de iCA-werkgroep over dat
thema tot commissie te transformeren.
Anderen zijn bezig met het voorberei-
den van publicaties die de instelling
van een iCA-commissie voor kaartge-
bruik op Internet stimuleren. Men zou
kunnen zeggen dat 00k de nieuwe na
tionale atlas van de Verenigde Staten
onder die noemer valt: hij zal in elk
geval het verkeer op de 'electronic su-
perhighway' stimuleren! In dit kt-
nummer wordt van de produetie van
die nieuwe atlas verslag uitgebracht.
Interessant is daarbij dat de bevolking
van de Verenigde Staten de eerste na
tionale atlas, die verscheen toen Nixon
nog president was, helemaal vergeten
is: bij een rondvraag bleek dat men er
in een nationale atlas wegenkaarten en
stadsplattegronden verwacht, en de
producenten zullen nu, om het pu-
bliek niet teleur te stellen, die demen
ten 00k op moeten nemen.
Om de gebruikswaarde van de topo-
grafische kaart in Nederland 00k voor
nieuwe groepen gebruikers te verho-
gen, valt te overwegen om er speeifieke
cultuurhistorische informatie aan toe
te voegen. Zeker nu de Topografische
Dienst overweegt om het dak van De-
fensie voor dat van vrom te verruilen
is er een kans voor heroverweging van
de noodzakelijke objectcategorieen die
het topografische basisbestand zou
moeten bevatten. Mede in het kader
van het Belvedere-project ter inventa-
risatie van de cultuurhistorische erfe-
nis valt te denken aan opname van ob-
jecten van cultuurhistorische waarde.
De resultaten van een onderzoek naar
de mogelijke inhoud en vormgeving
van zo'n verrijkte topografische kaart
worden hier gebracht, met uitgewerkte
voorbeelden.
Om van te voren vast te kunnen stel
len wat de eigenschappen van elektro
nische atlassen zijn, zou men over hun
functionaliteit gei'nformeerd willen
worden; conventionele documentatie-
methoden zijn daar nog niet op inge-
richt. Daarom is het van belang de
huidige beschrijvingsstandaarden in
die richting aan te passen. In het arti-
kel van Siekierska e.a. worden daar ini-
tiatieven voor ontwikkeld.
Als vierde bijdrage in deze serie van
kaartgebruiksartikelen is een Studie
opgenomen van de visualisatie van re
sultaten van Gis-onderzoek van de be-
reikbaarheid, aan de hand van een Stu
die van Zuid-Afrika's Wilde Kust. Aan
de hand van in Utrecht ontwikkelde
Software worden de analyseresultaten
gevisualiseerd en - en dat is vooral
voor ons interessant - gei'nterpreteerd.
Als resultaat van zo'n analyse wordt tot
aanleg van een bepaald wegtrace beslo-
ten, waarbij de kaarten dus als dss, de-
cision support System ofwel beslis-
singsgereedschap, fungeerden. Maar
dat geldt eigenlijk evengoed voor
kaarten van het hooggebergte of van
de celtic fields en hunebedden in
Drenthe - 00k dan is de kaart bij uit-
stek het medium om snel zijn beslis-
singen op te baseren.
DE KAART OP STRAAT
Oldenzaal
De Overijsselse stad Oldenzaal heeft dit jaar ten behoeve
van de viering van het 750-jarig bestaan een toepasselijke
greep gedaan uit het stedenboek (circa 1649) van Joan
Blaeu. Diens plattegrond van Oldenzaal maakt namelijk
een belangrijk deel uit van het overkoepelende logo, dat
speciaal voor de vele jubileumactiviteiten is ontworpen
door het bureau Markt en Media. Ook zogeheten 'mer-
chandisingsartikelen', waarvan de opbrengst na verkoop ten
goede komt aan de jubileumorganisatie, zijn opgesierd met
de veelkleurige kaart. Zo kan men de uitgave van Blaeu be-
wonderen op stropdassen, herdenkingsmunten, pennen,
wijnetiketten, aanstekers, klokken, placemats, vlaggen,
agenda's, tassen, petten, sweaters, t-shirts, polo's, eau de toi-
lette, glas-in-loodramen en nog veel meer.
Oldenzaal kreeg stadsrechten in 1249, maar van oorsprong
is de plaats veel ouder. Het stedenboek verhaalt over de
Twentse nederzetting: 'Oldenseel is een van kleyne Steden
in t Lantschap Overyssel, 't welck eertijts, soo men gelooft,
van d'olde oft oude Salii oft Saliens bewoont was, en sijn
naem ontfangen heeft De stadsplattegrond geeft
waarschijnlijk de situatie uit het eerste kwart van de 17c
eeuw weer. Dit blijkt uit de titelcartouche, die echter niet
in het logo is verwerkt: oldenzalia Vt erat cum caperetur
et munitiones ejus de- struerentur ab Ordinibus Belgien
Foederatae, Anno 1626. Zoals de kaart laat zien, had Ol
denzaal destijds een behoorlijk imposant uiterlijk. Het
was by onser Vaderen tijdt een tamelijck sterck stedeken,
met een hooge muer en torens versien aldus het ste
denboek van Blaeu.
In het jubileumjaar 1999 komt Oldenzaal voor de dag met tal
van activiteiten. In juni is er bijvoorbeeld een grootse feest-
week, met onder meer een vrijmarkt en een allegorische op-
tocht. Daarnaast zijn er doorlopend diverse exposities over de
stad en haar verleden. Voor een uitgebreide evenementen-
agenda kan worden verwezen naar de brochure Oldenzaal ju-
bileert, die verkrijgbaar is bij het Projectbureau Stichting Ol
denzaal 750 jaar, Postbus 425, 7570 ak Oldenzaal. Tevens kan
hier een bestellijst met bijbehorende prijzen van de reeds ge-
noemde merchandisingsproducten worden opgevraagd.
Overigens wordt er in Oldenzaal jubileert niet gerept over
de bewuste stadsplattegrond in het jubileumlogo. En ook
op het projectbureau hoorde men kennelijk iets nieuws. Bij
deze wordt die leemte dus alsnog opgevuld!
M. van Egmond
4
