KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I999-XXV-4
Analoge kaart
Database
Database
Centraal
geheugen
Analoge kaart
Virtuele kaart
Publieke Diensten
Traditionele Kaartverzameling
Toekomstige Kaartverzameling
make their own selection and presentation of this data to in
form or to mould their own or other people's image of the
world" [Tatham, 1995]. De transformatie en overgang doet
mij soms verzuchten dat alle kennis uiteindelijk gebaseerd
is op filosofie, die probeert door te dringen tot de kern van
mysteries zonder deze te kunnen oplossen en deze probeert
te verklaren of hun eigenschappen te accentueren en in
overeenstemming te brengen en te integreren met alle ande
re mysteries om zo een geheel te vormen, zodat erin geloven
gemakkelijker wordt.
Waarnemen en voelen
De standaard definitie van kartografie is: "Het geheel van
wetenschappelijke, technische en artistieke activiteiten gericht
op de vervaardiging en het gebruik van kartografische produc-
ten" [Bos et ab, 1991]. Deze definitie is gemaakt door profes-
sionele kartografen. Hoewel het woord gebruik gei'ncorpo-
reerd is doet zij niet geheel recht aan wat gebruikers en
kaartbeheerders vaak voelen en waarnemen wanneer zij kar
tografische producten beschouwen.
Wanneer we foto's van de suikerbroodbergen van Guilin in
Guangsi of heiige zonsondergangen over tafelbergen in
Texas zien, of de Blauwe verten tussen de wölken van Claude
Monet, het Korenveld van Van Gogh of een schilderij van
Kadinsky bekijken gebeurt er heel wat meer dan alleen
maar zien. AI onze zintuigen en verbeeldingskracht ontwa-
ken en speien in op ons gemoed. Hetzelfde gebeurt vaak
wanneer men naar kartografische afbeeldingen kijkt. Profes
sionals zullen de meer of minder uitgebeelde boodschap
proberen te ontcijferen en interpreteren, maar op de achter-
grond speelt een onbestemde sensuele waarneming mee.
Minder professionele of toevallige beschouwers worden
Figuur 1. Ontwik- sneller bevangen door de zintuiglijke/
keling van de tradi- sensuele gewaarwording. Deze gewaar-
tionele analoge wording is des te sterker wanneer de
kaartverzameling boodschap min of meer verborgen is
naar de toekomstige in het kartografische product, zoals
analoge en digitale bijvoorbeeld bij remote-sensingbeel-
ruimtelijke biblio- den of geologische kaarten en profie-
theek. len. Bij dit soort afbeeldingen worden
veel beschouwers eerder gevangen door
de impressie die de afbeelding maakt
op hun zintuigen. Rationele overwe-
gingen speien nauwelijks een rol in
hun waardering3). Het perfecte com-
promis voor kaarten zou zijn wanneer
we deze kunnen zien als "...statistische
projecties, die tot de verbeelding spreken
zonder de geest te vermoeien, [boven-
dien] het voordeel genieten om de aan-
dacht op een groot aantal belangrijke
feiten te concentreren, zoals verwoord is
door Alexander von Humbolt" [Von
Humbolt, 1811]
Wanneer we beredeneren gebruiken
we dezelfde zenuwbanen en Synapsen
in onze hersenen als we gebruiken
voor zintuigelijke gewaarwording en
emoties, want dit zijn de enige structu-
ren die in ons hoofd aanwezig zijn. Op
het niveau van het zenuwstelsel is er
geen verschil tussen denken en voelen
[Cowan, 1996].
Vanwege het voorgaande stel ik een
meer idealistische definitie van karto
grafie voor: Het geheel van wetenschap-
6
