KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
Reistijd per Personenauto vanuit
elke gemeente naar het dichtst-
bijzijnde Intercitystation in minuten
minder dan 20
20 tot 40
40 tot 60
B 60 tot 80
80 of meer
Intercitystation
Bij het vaststellen van de reistijden per
Personenauto is wöl met de wegen-
classificatie rekening gehouden, maar
niet met files en wegwerkzaamheden.
andere woorden met computerpro-
grammas) gecreeerd en verder ver
werkt. Men moet hierbij letten op een
strikte scheiding tussen de in een gis
afgebeelde modellen van op de ruimte
betrokken objecten en op hun weerga-
ve als kaarten [Van der Schans, 1999].
Modellen en gegevensstructuren
Ter vereenvoudiging van het modelle
ren en van de constructie van de ruim-
telijke modellen wordt aangenomen
dat er voor elk oppervlaktepunt slechts
een waarde in de derde dimensie be-
staat. Dergelijke ruimtelijke modellen
worden meestal 2 1/2D modellen ge-
noemd, 00k al kan het aantal dimen-
sies eigenlijk alleen uit hele getallen
bestaan. De eenvoudigste, en daarom
00k de meest toegepaste gegevensstruc-
tuur voor 2 1/2D ruimtelijke modellen
is die van een regelmatig grid. Het vlak
wordt door gridlijnen evenwijdig aan
de assen van het coördinatensysteem
onderverdeeld, zodat even grote recht-
hoeken ontstaan. De snijpunten van
de gridlijnen krijgen de hoogtewaarden
van het ruimtelijk model. De grid-
structuur is zeer eenvoudig te realiseren
met de Computer, omdat in de meeste
programmeertalen taalelementen voor
het behandelen van tweedimensionale
velden beschikbaar zijn. Voor regelma-
tige grids die uit driehoeken bestaan is
slechts een geringe bijkomende pro-
grammeerinspanning noodzakelijk.
Regelmatige grids hebben het nadeel
dat lijnvormige geometrische demen
ten zoals waterlopen of gebiedsgrenzen
op de gridstructuur moeten worden
afgebeeld. Het informatieverlies bij re-
latief grofmazige grids is vaak niet aan-
vaardbaar. De verfijning van het grid
en het daardoor duidelijker weergeven
Figuur 2. Isolijnen-
weergave van de
bereikbaarheid van
intercitystations.
1999-XXV-4
van de lijnelementen is echter niet altijd mogelijk vanwege
het feit dat het grote aantal gridpunten te hoge eisen stelt
aan de opslagcapaciteit en de data-verwerkingscapaciteit.
Een onregelmatig driehoeksnet (tin, triangulär irregulär
network, [Peucker et al, 1976]) is een geschikt model om de
dichtheid van het net aan te passen aan de reliefenergie en
tegelijkertijd de lijnvormige dementen in de noodzakelijke
en gewenste resolutie in het ruimtelijk model te blijven
weergeven.
Interpolatieprocedures
Het behoorlijke verschil tussen de resolutie van de oor-
spronkelijke gegevens en die welke ontstaat bij weergave
van het ruimtelijk model, is karakteristiek voor immateriele
ruimtelijke modellen. Met een interpolatieprocedure wordt
uit een relatief grove discrete spreiding van geometrische
dementen een ruimtelijk model met een hogere resolutie
verkregen. Er worden aannames gedaan over het verloop
van de curve op basis van de oorspronkelijke gegevens, die
gebaseerd zijn op het totale databestand, op de in de directe
omgeving voorkomende waarden of op kennis over de ge
nese van het ruimtelijk model.
Bij geofysische variabelen of bij equidistanties heeft men
normaal gesproken slechts te maken met informatie die op
punten betrokken is, zodat men moet uitgaan van een con-
tinu verlopend oppervlak. Als het gaat om de weergave van
het fysieke aardoppervlak worden de hoogtepunten aange-
vuld door lineaire karakteristieken, zoals het verloop van
bergruggen en waterlopen. Deze lijnvormige karakteristie
ken definieren abrupte veranderingen in het verloop van
gradienten. Deze onregelmatigheden moeten zowel behou-
den blijven in het ge'fnterpoleerde ruimtelijke model als in
zijn grafische weergave. In immateriele ruimtelijke model
len komen onregelmatigheden weliswaar zelden voor, maar
ze zijn er wel. Voorbeelden van onregelmatigheden in cultu-
rele verschijnselen zijn het verloop van de Romeinse Limes
als een tegenwoordig nog terug te vinden culturele grens en
taalgrens, of de voormalige grens tussen de brd en ddr, die
00k na de hereniging nog lang kenbaar zal blijven, zowel als
fysiek element in het landschap als mentaal element.
Interpolatie op basis van tussenstadia
Bereikbaarheid is een belangrijke indicatie voor het niveau
van de regionale infrastructuur voor individueel verkeer
met personenauto's of vrachtauto's, voor treinverkeer en
voor luchtverkeer. Het individuele verkeer is politiek gezien
het belangrijkst, zowel vanwege het grote aantal deelnemers
en de daaruit resulterende invloed op politieke beslissingen,
als op basis van de bereikbaarheid in combinatie met ande
re verkeerssoorten. Bereikbaarheid wordt gemeten in de tijd
die een personen- of vrachtauto gemiddeld nodig heeft om
de dichtstbijzijnde plaats waar bepaalde diensten worden
aangeboden te bereiken, zoals het dichtstbijzijnde centrum,
een intercitystation, een luchthaven of een goederenstation
voor vervoer over lange afstand. De afstanden in de tijd
worden bepaald door te zoeken naar de kortste verbinding
in de tijd tussen twee punten in het verkeersnet, en het op-
tellen van de voor elk onderdeel van de route geldende reis
tijd. De afstanden in de tijd zijn gemiddelde waarden, daar
om houdt men geen rekening met tijdelijke verkeersbarrie-
res door wegenonderhoud, files of extra druk verkeer.
Het wegennet in de Bondsrepubliek Duitsland is volgens de
visie van de Bondsregering zö fijnmazig, dat het opgevat
13
