KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I999-XXV-4
Figuur 4. Nog-
maals de kaart van
Brazilie, nu acht
keer vergroot. Hoe
verder ingezoomd
hoe meer detail
zichtbaar wordt.
Er kan nog tot 16
keer worden in
gezoomd.
Scanning en processing
De digitale beeiden uit de Atlas Van der Hagen zijn ver-
vaardigd door de Sectie Optische Technieken van de Ko-
ninklijke Bibliotheek. De originele kaarten, gebonden in
vier folio-banden, zijn eerst gefotografeerd. Om een zo vlak
mogelijk te fotograferen oppervlak te krijgen zijn de ban
den op sommige plekken opgevuld en andere delen afge-
dekt. Een glasplaat werd over de opengevouwen banden ge-
legd waardoor het papier voorzichtig platter werd gedrukt.
Resultaat daarvan is een serie hoge-kwaliteit kleurenpositie-
ven (ektachromes van 13 x 18 cm) die dienen als conserve-
ringsmedium en als intermediair voor het scannen.
De kleurenpositieven zijn gescand op 400 dots per inch op
een flatbed A3-scanner met het softwarepakket Adobe Pho
toshop. Deze TiFF-bestanden (master/archief), elk met een
grootte van ongeveer 150 Mb, zijn ongecomprimeerd opge-
slagen op magnetische optische schijven voor tijdelijke op-
slag. Tegelijkertijd zijn 00k thumbnails in gif vervaardigd.
Om beter in Staat te zijn om de kaarten te identihceren,
zijn deze thumbnails groter dan normaal.
Kleuren en contrast werden bij het scannen zoveel mogelijk
intact gehouden, dat wil zeggen zo dicht mogelijk het origi-
neel benaderend. De beeiden zijn 00k niet mooier gemaakt
dan ze in werkelijkheid zijn. De instellingen van de kleuren
op een Computermonitor kunnen echter een afwijkend
beeld tonen. Daarom is het niet mogelijk om via het Inter
net goed onderzoek naar bijvoorbeeld kleurgebruik te doen.
Aan de kwaliteitscontrole van de beeiden werd veel aan-
dacht besteed: de densiteit, resolutie, kleur en scherpte.
Deze controles werden meestal uitgevoerd door hoogge-
kwalificeerd personeel met een achtergrond in de fotografie.
Compressie en inzoomen
Om de 150 Mb TiFF-hles te kunnen comprimeren, moesten
ze worden verplaatst van de Power Macintosh-Computers
naar een Windows NT platform. De bestanden waren tijde-
lijk op optische schijven opgeslagen die op de Macintosh
voor Windows waren geformatteerd. Ondanks dit feit, ble-
ken de bestanden niet leesbaar via de Windows NT PC. Uit-
eindelijk is ervoor gekozen om de bestanden met ftp te ver
sturen via het netwerk. Het bleek al snel dat dit transport
's-nachts moest geheuren omdat an
ders overdag het hele netwerk bij de
kb bijzonder traag werd.
De TiFF-beelden zijn gecomprimeerd
met behulp van compressie-software,
gebaseerd op wavelet-technologie:
Multi Resolution Seamless Image Da-
tabase (Mrsm). Deze Software inte-
greert veschillende resoluties van een
digitaal beeld in een enkele ßle waar
door Internetgebruikers steeds verder
kunnen inzoomen en meer en meer
detail te zien krijgen. Compressie van
bestanden is altijd een afweging tussen
kwaliteit en snelheid (of de grootte van
de bestanden). Een hoge compressie-
ratio, zoals bijvoorbeeld 1:50, zou re-
sulteren in kleine bestanden, maar met
verlies van informatie. Een läge com-
pressie-ratio, bijvoorbeeld 1:20 zou
echter weer enorme bestanden opleve-
ren (>ioMb). Uiteindelijk is er voor
een compromis van 1:35 besloten. De
bestanden waren nu ongeveer 4 Mb en
zelfs op het verste inzoom-niveau wa
ren de pixels niet zichtbaar. Hoewel
MrsiD een 'lossy compressor' is, wer
den de beeiden gecomprimeerd zonder
dat verlies van informatie merkbaar
was. Het comprimeren op een Win
dows NT Computer met 226 Mhz
duurde ongeveer 10 minuten per be
stand. Het comprimeren is 's-nachts in
batch-hles uitgevoerd. De Software
blijkt erg snel met het laden van beei
den via het Internet omdat alleen dät
deel wat zichtbaar is wordt gedecom-
primeerd.
Deze krachtige zoom-software steh ge-
bruikers in Staat om elk detail van de
kaarten, prenten en teksten te bestude-
ren. Het resultaat van een zoom-actie
kan direct worden geprint of bewaard
als TiFF-bestand wat erg handig is om
dat de meeste viewers de .siD-beelden
niet kunnen lezen. Verder biedt de at-
lassen-website de mogelijkheid om de
originele 4 Mb-bestanden te downlo
aden die vervolgens met de gratis vie-
wer van het bedrijf LizardTech beke-
ken kunnen worden. Deze viewer
heeft meer functionaliteit dan de In
ternetviewer.
Gegevens over hoe de scans gemaakt
zijn, de zogenaamde technische meta-
data, zijn als een apart tekstbestandje
bijgevoegd.
Opslag en beschikbaarstelling
Het eerste waar men al snel tegenaan
loopt bij het werken met hoge-resolu-
26
