KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
tiebeeiden, maar soms ook teksten, is de noodzaak van een
goede technologische infrastructuur met voldoende opslag-
faciliteiten. Hoge-resolutiebeelden vergen namelijk enorm
veel geheugen. Voor de opslag van de archiefbeelden van elk
150 Mb was al ruim 90 gigabyte nodig. De referentiebeel-
den, thumbnails en het programma hadden maar 2 Gb no
dig. En dan spreken we hier over een kleine site met nog
niet eens 600 afbeeldingen. Op deze manier kan men een
inzicht krijgen hoeveel opslaggeheugen er nodig is om gro-
tere collecties met honderdduizenden beeiden of TiFF-be-
standen van gescande en gecodeerde tijdschriftartikelen te
verwerken en op te slaan.
De archiefbeelden zullen, wanneer de implementatie is af-
gerond, op een ibm Digital Library systeem worden opge-
slagen. Tot dat moment worden de beeiden tijdelijk op op
tische schrijven opgeslagen. Nadat het scannen was afge-
rond, zijn de sid- en GIF-bestanden - de referentie beeiden -
opgeslagen op een Windows NT-netwerkserver.
Kosten
Hoewel er voorafgaand aan het project uitgebreide tests wa
ren uitgevoerd met betrekking tot het aantal beschrijvingen,
het maken van de kleurenpositieven en het aantal scans dat
per dag kon worden gerealiseerd, bleken deze taken in de
praktijk veel meer tijd te vergen dan begroot. Het maken
van beschrijvingen en vooral de annotaties bleek, omdat er
toch nog veel onderzoek moest gebeuren, bijna tweemaal
zoveel tijd in beslag te nemen als begroot. Bij het begroten
van scans waren we op basis van ervaring uitgegaan van de
scantijd alleen. De meeste tijd bleek echter nodig voor het
voorbewerken, opslaan en archivering van de scans. Het be-
oogde aantal van 30 scans per dag (15 minuten) moest wor
den gehalveerd in 15 scans per dag 30 minuten). Sommi-
ge dagen konden er zelfs maar 10 scans worden afgeleverd
omdat het proces vanwege kleine foutjes diverse malen over
moest.
Comprimeren kostte echter minder tijd omdat dit 's nachts
gebeurde. Wel moesten de batch-files heel nauwkeurig wor
den opgezet. De laatste fase van het project dat bestond uit
het corrigeren van de database, het corrigeren van de kop-
peling van de beeiden en tekst, het schrijven en vertalen van
de informatieve teksten. Het oplossen van veel kleine tech
nische problemen vergde ook veel meer tijd dan verwacht.
Uitvoering
Het project werd begeleid en deels uitgevoerd door Patricia
Alkhoven. De beschrijvingen zijn gemaakt door Paul van
den Brink. Het scannen van de beeiden is op de digitalise-
ringsafdeling van de KB uitgevoerd door Thom Thijs en Ro
bert Gillesse terwijl het ontwikkelen van de interface en de
integratie van de Software werd uitbesteed (Stichting serc
Utrecht) en in samenwerking met de iCT-afdeling van de
kb, met name Lex Sijtsma en Diebert Jan van Rhijn. Het
project werd verder in de kb begeleid door de digitalise-
ringscommissie.
Toekomst
Sinds de presentatie op het Internet is de site een groot suc-
I999-XXV-4
ces: er worden gemiddeld 1000 paginas per dag opgevraagd.
Deze hoge score wordt hopelijk veroorzaakt door mensen
die niet alleen snel door de plaatjes browsen maar ook de
beschrijvingen bekijken en inzoomen op details. Ook ande
re atlassen, of losse kaarten kunnen, mits op dezelfde wijze
beschreven, in dit systeem worden opgenomen. Maar juist
deze vergaande wijze van beschrijven blijkt erg kostbaar.
Daarom zal dat deel in de toekomst waarschijnlijk op een
veel eenvoudiger wijze plaatsvinden. Het toepassen van de
mogelijkheid om in te zoomen heeft inmiddels bewezen dat
het gebruikers in Staat steh de inhoud van de kaarten in de
tail te bestuderen. MtsiD zal daarom waarschijnlijk ook bij
andere collecties worden toegepast.
De url van de Atlas Van der Hagen is:
http://seagu.ll. konbib. nl/atlas/.
Literatuur
-, (1992), De wereld binnen handbereik. Nederlandse kunst-
en rariteitenverzamelingen, 1585-1735. Zwolle, Amsterdam.
-, (1992), Een wereldreiziger op papier. De atlas van Laurens
van der Hem (1621-1678). Amsterdam.
Krogt, P. van der (1985), Advertenties voor kaarten, atlas
sen, globes e.d. in Amsterdamse kranten 1621-1811. Utrecht.
Summary
P. Alkhoven - The Atlas Van der Hagen online
Keywords: historic cartography, atlas cartography, repro-
duction, applications
The project Atlas Van der Hagen and Atlas Beudeker is a Joint
project ofthe Koninklijke Bibliotheek and the British Library.
A total of 582 Images tvere scanned from parts of two atlases
from the iyth and i8th centuries and made accessible via the
Internet. This article describes the Atlas Van der Hagen and
the digitisation process.
The Atlas Van der Hagen (Koninklijke Bibliotheek) consists of
four leather bound volumes, each containing about 100 sheets,
compiled at the end ofthe seventeenth Century, probably by the
Amsterdam merchant Dirk van der Hagen. The atlas is made
up of 448 maps in different sizes and materials. The five conti-
nents are represented in maps and prints. The atlas contains
highly detailed topographical maps, prints and other materials
and is particularly beautifully coloured and therefore precious
but also delicate. From the viewpoint of preservation and ac-
cess, this atlas appears interesting for showing on the Internet
in order to reach a wide audience.
The purpose was to ojfer more than just digitised images' and
to provide users with a solid basis and a real tool for research.
Indexes on artists, locations or themes are connected with the
images and give detailed information and references to related
sources. Quick browsing and zoomfacilities and a user-friendly
interface facilitate research. The zoom-software (MrSlD) inte-
grates multiple resolutions of an image in a single file enabling
Internet users to zoom in to see more and more detail. These
networked pages are the result of careful decisions on methods
and Standards in the digitisation process.
URL: http-J/seagull.konbib.nl/atlas.
27
