fffiirirrro:
/Yff-y
N ieuwe visualisatietechnieken
in de kartografie
45
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
B.J. Köbben
KERNKATERN 12
In de laatste decennia is de kartografie aan Sterke veran-
deringen onderhevig geweest. De introductie van de
Computer heeft niet alleen de kaartproductie sterk ver-
anderd, maar ook de manier waarop we kaarten gebrui-
ken en zeker ook de aard van de kartografische produc-
ten zelf. In dit kernkatern wordt geprobeerd een over-
zicht te geven van de nieuwe mogelijkheden om gege-
vens op een kartografische manier te visualiseren.
Achtereenvolgens komen aan bod: de interactieve kaart,
multimedia, kartografische animaties en virtuele werel-
den.
Interactieve kaarten
Misschien wel de belangrijkste veran-
dering die de Computer de kaartge-
bruikers biedt is de interactiviteit van
kaarten. Niet langer is de communica-
tie tussen kaart en gebruiker eenrich-
tingsverkeer; de kaartlezer is een echte
kaartgebruiker geworden en deels zelfs
kaartauteur.
Waar het voordien de kartograaf was
die de inhoud en opmaak van de kaart
bepaalde om een zo breed mogelijke
gebruikersgroep er nuttig mee te laten
werken, daar kan men nu als gebruiker
zelf de inhoud van de kaart interactief
bepalen en de manier waarop die in
houd gesymboliseerd wordt. Het na-
deel is dat het moeilijker is geworden
te garanderen dat de inhoud wordt ge-
toond op wat wij een 'kartografisch
verantwoorde' manier zouden noe-
men. Maar het grote voordeel is dat de
kaartinhoud volledig kan worden toe-
gespitst op wat de gebruiker aan infor-
matie nodig heeft om zijn specifieke
taak uit te voeren. Zo kiest iemand die
een topografisch bestand wil gebruiken
om wegenpatronen te onderzoeken al
leen die informatie die hem daarbij
Omdat veel van de
hier besproken
nieuwe visualisa
tietechnieken niet
in een gedrukt
tijdschrift te de-
monstreren zijn,
verschijnt er gelijk-
tijdig een elektro
nische versie van
dit kernkatern op
de KT-online
pagina 's
(http://www. karto
grafie. nl/kt/kt-on-
linelnr4.html).
van nut lijkt en heeft hij geen last van bijvoorbeeld landge-
bruiksgegevens, hoogtelijnen, spoorlijnen, waterwegen en
andere informatie die hij bij een traditionele gedrukte kaart
als 'overbodige bailast' zou zien.
Bovendien kan de kaart nu, behalve als informatie(over)-
drager, ook dienen als toegang of interface naar allerlei an
dere informatie. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van
de kaart als ontsluiting van alfanumerieke gegevens, zoals
bijvoorbeeld in een kadastraal gis waar men door op een
perceel te klikken allerlei gegevens over eigenaar, hypothe-
ken en gebruiksrechten krijgt. Daarnaast kan de kaart die
nen als een doorverwijzing naar andere locaties met gege
vens, zoals de clickable maps' die we veelvuldig op het
World Wide Web tegenkomen (figuur i).
Niet alleen heeft de interactiviteit van kaarten geresulteerd
in nieuwe soorten kaarten, maar ook in nieuwe soorten
kaartgebruik. Door de nieuwe technieken kan de kaart
naast zijn traditionele rol als communicatiemiddel om een
bepaalde, al bekende, boodschap over te brengen nu ook
gebruikt worden om nog onbekende verbanden te ontdek-
ken in datasets en conclusies te trekken uit ruimtelijke ver-
schijnselen. Voor deze zogenaamde visuele exploratie zijn
Klk ergens op de kaart om in te
zoomen op een gebied, of ga
rechtstreeks naar:
Alk maar. Almere. Amersfoort.
Amsterdam. Arnhem. Breda. Oelft.
Den Bosch. Den Haan. Eindhoven.
Enschede. Groningen. Haarlem.
Hilversum. Leiden. Niimecien.
Rotterdam. Tilburq. Utrecht.
Zoetermeer.
Figuur i. De Dutch Home Page Geografisch zoeken(http://www.
dhp.nl/). Door klikken op locaties in de kaart zoomt men in en
krijgt uiteindelijk een overzicht van WWW-adressen van op de
betrejfiende locatie gevestigde instellingen en bedrijven met een
Website.
