BAARLE-NASSAU BAARLE-HERTOG
NEDERLANDS- BELGISCH TWEELINGDORP
RESTANT VAN MIDDELEEUWSE GEBIEDSVORMING
Op zo'n 100 km van Amsterdam, Brüssel en Düsseldorf ligt het dorp BAARLE, in het hart van de Benelux en de Kempen,
op de grens van Belgie en Nederland en de provincies Noord-Brabant en Antwerpen, middenin de driehoek Tilburg,
Turnhout en Breda. Het is het merkwaardigste dorp ter wereld: 30 stukjes Belgie en Nederland die, in elkaar verweven het
dorp Baarle vormen. Op de kaart heet het Baarle-Nassau en Baarle-Hertog.
Internationaal samenleven in harmonie
Als u de plattegrond van Baarle bekijkt, lijkt het dorp een
moeilijke of warrige internationale legpuzzel. Nederland en
Belgie, zö nauw verweven, zouden iedere dag bestuurlijke en
individuele conflicten moeten opleveren. In werkelijkheid is dat
niet het geval. De twee nationaliteiten lopen, werken en leven er
in harmonie samen en door elkaar. Alle Baarlenaren hebben wel
familie, vrienden of buren van de andere nationaliteit. Het
samenleven met elkaar heeft de bevolking een weten, kennen en
accepteren van elkaar met de paplepel ingegoten. Verschil
tussen Beigen en Nederlanders bestaat wel buiten de Baarles,
maar niet bij de mensen die hier geboren en getogen zijn. Deze
proeftuin van Europa wordt graag bezocht en vaak benijd als
voorbeeld van een internationale samenleving in harmonie, rust
en vrede ten opzichte van elkaar.
Een puzzel van 30 stukken
Het dorp BAARLE bestaat uit twee gemeenten: de Nederlandse
gemeente Baarle-Nassau en de Belgische gemeente Baarle-
Hertog.
Het meest bijzonder is BAARLE-HERTOG: dit bestaat uit 22
stukjes Belgie in Nederland enclaves) en het kerkdorp
Zondereigen. Het centrum van deze Belgische gemeente ligt
ongeveer 6 km ten noorden van de officiele grenslijn tussen
Belgie en Nederland. Ze telt ruim 2100 inwoners en heeft een
oppervlakte van 748 ha.
BAARLE-NASSAU bestaat uit 7 exclaves grondstukken in
Belgische enclaves), 1 enclave in Zondereigen, het kerkdorp
Ulicoten en het gehucht Castelre. Deze gemeente telt ruim 6000
inwoners en strekt zieh uit over 7638 ha.
Dubbel op
In Baarle vindt u een wir-war van officiele instellingen. De Beigen
zijn aangewezen op de Belgische en de Nederlanders maken
gebruik van de Nederlandse voorzieningen. De bewoners van
Baarle-Hertog vallen immers onder de Belgische wetgeving en
die van Baarle-Nassau onder de Nederlandse. Zo heeft elke
gemeente een eigen burgemeester en gemeentebestuur,
gemeentehuis, brandweer, postkantoor, Scholen en electriciteits-
voorziening. Bij verkeersovertredingen en ongevallen werken de
Nederlandse politie en Belgische Rijkswacht nauw samen, maar
de afwikkeling vindt plaats in het land waar een of ander heeft
plaatsgevonden. Omdat de grenzen kris-kras door huizen en
Straten lopen, is het mogelijk dat een Belgische Rijkswachter een
bon uitdeelt voor een huis met een Nederlands nummerbord. In
zo'n geval loopt de grens dan ergens tussen het huis en de straat
in. Bij controles kunt u hier de Nederlandse of de Belgische
douane treffen, afhankelijk van het onderwerp van de speurzin.
Het is onmogelijk om vanuit het centrum via de normale
hoofdwegen naar een van de drie Steden (Tilburg, Turnhout of
Breda) te gaan zonder een rijksgrens te passeren. In de beide
Baarles betaalt u overal met Nederlandse guldens of Belgische
franken zonder koersverhoging.
Kerkelijk
Ook in Kerkelijk opzicht is er sprake van een twee-eenheid. Van
oorsprong is de bevolking overwegend Rooms-Katholiek, maar
elke gemeente vormt ook een eigen kerkelijke parochie. De
Belgische valt onder het bisdom Mechelen en de Nederlandse
onder het bisdom Breda. Zo zijn ook de beide kerken in Baarle
katholiek: de ene Belgisch en de andere Nederlands. Daar komt
nog bij dat het Nederlandse kerkdorp Ulicoten van oudsher een
kapel over de grens in Belgie heeft en de inwoners van het
Nederlandse Castelre onder de parochie van Minderhout
(gemeente Hoogstraten) vallen. Hervormden uit beiden
gemeenten zijn aangewezen op de Hervormde gemeenschap in
het Nederlandse buurdorp Chaam.
Nederlands of Vlaams
Het aangewezen zijn op eigen nationale voorzieningen maakt van
de bevolking geen twee duidelijk herkenbare groepen. Alleen het
onderwijs drukt een Stempel op de mensen: bij de een is het
Vlaams herkenbaar en de ander gebruikt meer Nederlandse
woorden en termen.
Er zijn Nederlandse en Belgische verenigingen, maar iedereen
kiest vrij voor de vereniging die hem of haar het meest
aanspreekt. Voor zijn aankopen is de Baarlenaar vooral prijs- en
kwaliteitsbewust. De ene keer zal er in een Nederlandse Winkel
en de andere keer in een Belgische gekocht worden. Dit wisselt
ook weer even snel als de prijs schommelt. Zolang de econo-
mische en fiscale stelsels van Belgie en Nederland verschillen, is
het voor u in Baarle aantrekkelijk winkelen. Bovendien zijn de
Winkels ook zondags geopend. Profiteren van nationale
afwijkingen die financieel voordeel kunnen opleveren, zit de
Baarlenaren in het bloed. Gezond verstand en chauvinisme gaan
hier altijd op een voordelige manier samen.
Bijzondere regelingen
Voor elke enclave is natuurlijk niet apart een nationale
voorziening te treffen. Zo hebben beide gemeenten water en gas
uit Nederland, maar kabel-TV vanuit Belgie. Dergelijke
voorzieningen leveren meestal wel voordeel of bijzondere
Privileges op die voor de gemeenten afzonderlijk niet zouden
gelden.
Zo is er een gemeenschappelijke openbare bibliotheek waarln
boeken, tijdschriften, kranten ed. van beide landen te vinden zijn.
Ook de VW is in beide landen aangesloten, zodat er informatie
over beide kanten van de grens beschikbaar is die in andere
VW-kantoren niet verkregen kan worden. Elke inwoner en
bezoeker kan daar dan weer van profiteren.
De enige dorpsharmonie St.Remi, met drumband- en majoretten-
corpsen, komt zowel in Nederland als in Belgie uit in klasse-
concoursen. Van dergelijke mogelijkheden wordt geen muziek-
gezelschap slechter. Er moeten alleen wel dubbele inspanningen
voor worden geleverd, maar ook daaraan is men in Baarle
gewend.
TWEELANDENPUZZEL
BAARLE Nassau Hertog
Europese proeftuin
Door dergelijke ervarin-
gen over en weer mag
Baarle zeker een
toonbeeld van eenheid
worden genoemd
waarin ieders eigenheid
wordt gerespecteerd.
Zoals Baarle is, moet
heel Europa worden.
Baarle is al eeuwen
voorgegaan!
Op bezoek
In Baarle heeft alles een internationaal tintje. Daarin schuilt de
echte aantrekkingskracht. U kunt hier altijd wel iets van uw gading
vinden, zowel materieel als geestelijk. Er valt in Baarle heel wat
te leren over internationale samenwerking en nationale
verschillen. Op veel terreinen is Baarle dan ook een dankbaar
studieobject. In Baarle ben je nooit zo maar in 'n dorp. Iedereen
wil er wat meer over weten, wat meer van zien en vooral de
internationale sfeer ontdekken en proeven.
De plaatselijke VVV-gidsen zijn u hierbij graag behulpzaam. Na
een rondleiding door een van hen gaat u met meer inzicht terug
huiswaarts. Als u ruim op tijd een gids aanvraagt, kunt u
bovendien bepaalde interesses kenbaar maken, zodat uw rond
leiding daarop afgestemd kan worden. In Baarle wordt maatwerk
geleverd: dit dorp uniek en geen confectie.
