31
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2000-XXVI-I
op het gemeenteniveau aan te leveren, naar de stand van i ja-
nuari 1991, met een resolutie overeenkomend met de kaart-
schaal 1:50.000. Praktisch alle overheden hebben hieraan ge-
volg gegeven. De integratie van deze nationale datasets in een
product met een uniform gegevensmodel en een uniforme re-
latie met de ruimte heeft echter meer tijd gekost dan verwacht.
Bijna elke nationale bijdrage vereist de ontwikkeling van eigen
specifieke transformatie-procedures. Een aanzienlijk deel van
de harmonisering van de gegevens en het beoordelen ervan
blijkt interactief uitgevoerd te moeten worden. Tot aan de vol-
tooiing van de eerste versie van sabe heeft megrin meer dan
tien mensjaren in de technische voorbereiding en verwerking
van de gegevens geinvesteerd.
De actualisering van sabe wordt nu volgens een ander concept
uirgevoerd. De transformatie van de nationale formats naar
het uniforme SABE-gegevensmodel wordt thans reeds door de
nationale autoriteiten uitgevoerd. Het blijft een centrale taak
voor het megrin Service Center om de kwaliteit van de aange-
leverde gegevens te beoordelen en de randen van de nationale
bijdragen aan elkaar aan te passen. Volgens deze Strategie
wordt bij de actualisering van de administratieve grenzen naar
de stand van 1 januari 1995 niet alleen gezorgd voor vermin-
dering van de tijdsinvestering door de centrale organisatie,
maar worden 00k de productiekosten op een meer juiste ma-
nier verdeeld over de dataleveranciers, op basis van de door
hen aangeleverde hoeveelheid gegevens. Bij de rweede actuali-
satie-cyclus naar de stand van 1 januari 1997 zijn de procedu-
res al zo hecht verankerd dat de technische input bij megrin
tot ongeveer 7 mensmaanden is teruggebracht.
Als commercieel product is sabe verkrijgbaar met een resolutie
overeenkomstig met de schalen 1:100.000 en 1:1 miljoen. Beide
versies worden met dezelfde semantische inhoud grotendeels
automatisch afgeleid (door lijngeneralisatie en vlakkenselectie)
uit het basisbestand. De eindprijs voor de SABE-versie met de
läge resolutie bedraagt 9000 euro. De versie met de hoge reso
lutie werd tot nu toe alleen als totaalbestand aan eurostat ge-
leverd. De inkomsten uit de verkoop worden verdeeld over de
in de productie betrokken nationale overheden. Vanwege het
belang van het product voor eurostat wordt het gegevensbe-
stand 00k verder onderhouden.
Op basis van de ervaringen met de productie van sabe heeft
men afgezien van een centrale harmonisering van de nationale
datasets voor de productie van een Europese topografische da-
tabank. De daarvoor bij megrin benodigde inspanningen zou
men namelijk niet uit het budget van deze organisatie kunnen
financieren. Ook verwacht men op basis van de bij het sabe-
project opgedane ervaring niet de kosten door verkoop terug
te kunnen winnen. Indien men van plan is de Europese topo
grafische databank snel en goedkoop te produceren, dan zou-
den de kartografische autoriteiten zoveel mogelijk terug moe
ten grijpen op beschikbare, grenzenoverschrijdende datasets en
modelleringsconcepten.
Bestandsopname van grensoverschrijdende
topografische datasets
De eerste contacten met de gebruikers van geodata bij het be-
stuur van de Europese Unie hebben geresulteerd in het inzicht
dat men daar de voorkeur geeft aan de schaal 1:100.000. Maar
zowel qua kwaliteit als inhoud zou ook een ruimtelijke resolu
tie overeenkomend met de schaal 1:250.000 acceptabel zijn.
Op lange termijn zou voor de basisgegevens een resolutie over
eenkomend met de schaal 1:50.000 worden nagestreefd.
Onder de thans op de vrije markt beschikbare topografische
datasets die heel Europa bedekken is de 1:1 miljoen de beste
kandidaat. De dataset Digital Chart of the World (dcw) werd
door de US Defense Mapping Agency (dma, thans nima - Na
tional Imagery and Mapping Agency geheten) uit de lucht-
vaartnavigatiekaarten van de ONC-serie afgeleid, en aan het be-
gin van de jaren negentig voor algemeen gebruik vrijgegeven.
De basis hiervan, de ONC-kaartserie, heeft primair als taak pi-
loten een grove hulp bij de orientatie te bieden; daarom bevat
de serie duidelijk minder details dan klassieke topografische
kaarten op vergelijkbare schalen. Voor sommige regio's van
deze de hele wereld bedekkende serie geldt dat ze sedert de ja
ren zestig niet meer is geactualiseerd.
Maar de militairen beschikken wel over meer actuele en gede-
tailleerde topografische gegevens. Binnen de navo wordt op
het ogenblik een geografisch informatiesysteem met de naam
Vector Map' (VMap) gerealiseerd. VMap omvat topografische
vectorgegevens met verschillende resoluties: Level o komt over-
een met de kaartschaal 1:1 miljoen, level 1 met de kaartschaal
1:250.000. Beide niveaus worden opgenomen voor de hele we
reld. Daarnaast produceert de navo een dataset op level 2 wel
ke overeenkomt met de schaal 1:50.000 voor geselecteerde cri-
sisgebieden. Het gegevensmodel en het uitwisselingsformat van
VMap zijn vastgelegd in de militaire standaard digest. De in
houd van VMap is georienteerd op de militaire kaartseries op
de betreffende schaal. De productie van de gegevens heeft
plaats op vrijwillige basis door de militaire geografische dien-
sten van de NAVO-partners. Voor dat doel is het aardoppervlak
längs meridianen en parallellen opgedeeld in 234 opnamegebie-
den, de zogenaamde 'VMap libraries'. De deelnemende vrijwil-
ligers onder de NAVO-partners bewerken elk een of meer van
deze gebieden. De hoeveelheid gegevens van elke opname-een-
heid past steeds op een cd-rom. Daarom worden de verant-
woordelijke partners ook de cd-rom producenten' genoemd.
De coördinatie van het project heeft plaats in werkgroepen
waar alle deelnemende NAVo-landen lid van zijn. In veel Euro
pese staten zijn onder hoofdverantwoordelijkheid van de mili
taire autoriteiten ook civiele karteringsinstanties als onderaan-
nemers bij de productie van VMap betrokken. Het VMap level
0 is al voor de hele wereld gereed; de productie van VMap level
1 moet voor de hele wereld vöör het jaar 2002 voltooid zijn.
Terwijl op de vrije markt de behoefte aan grensoverschrijden
de topografische vectorgegevens met de complete inhoud van
de topografische kaart nog verre van bevredigd is, ziet het aan-
bod op deelgebieden er een stuk beter uit. De aanbieders van
autonavigatiesystemen hebben ondertussen het Europese we-
gennet voor het grootste deel opgenomen en in digitale vorm
verwerkt. In de dichtbevolkte gebieden van West-Europa is de
meetkundige resolutie van deze gegevens veel hoger dan over
eenkomt met de schaal 1:100.000. Voor de kartografische
weergave van de te volgen route op de monitor in de auto dan
wel op het beeldscherm van de pc heeft men meestal ook aan-
vullende topografische elementen zoals rivieren, kustlijn,
Staatsgrenzen en omtrek van nederzettingen in de gegevensbe-
standen opgenomen. Deze aanvullende kartografische gege
vens hebben echter een minder hoge nauwkeurigheid dan die
van de assen der wegen, en daarom kan men hier nog niet
spreken van topografische informatiesystemen. De wegengege-
vens voorzien op zieh echter voor een belangrijk deel in de be
hoefte van de lucratieve toepassingen op middelbare schalen.
