rv-i m
i
i
Atlas van de Toekomst
UM m
SB3 MAU*
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2000-XXVI-I
N. van ßetlehem-de Vink
Het idee om aan het begin van het derde millennium een Atlas van de Toekomst uit te geven bij het Dagblad Trouw is gebo
ren in de zomer van 1999, gebaseerd op gegevens uit de Britse uitgave The Atlas of the Future. Meer dan twintig Europese en
Amerikaanse specialisten hebben meegewerkt, onder eindredactie van futuroloog Ian Pearson.
Op alle zaterdagen van de maand januari is een van de vier delen van de atlas aan Trouw toegevoegd. Bij dit Kartografisch
Tijdschrift treft u alle vier de katernen aan. Jeder katern heeft zijn eigen thema.
Deel 1 laat de lezer zien hoe het de aarde de körnende jaren zal
vergaan. Bestaat Miami nog als de zeespiegel stijgt met 4,5 me-
ter als gevolg van het broeikaseffect? Is het ozongat dicht in
2050? Waar is de kans op aardbevingen het grootst en wordt
die kans beter voorspelbaar?
In deel 2 Staat de mens centraal. Blijft de bevolking groeien?
Waar zullen de meeste mensen wonen? Wat wordt de nieuwe
welvaartsziekte? Neemt het aantal gelovigen toe en is er sprake
van verandering van het geloof ten opzichte van 1900?
De kaarten, diagrammen en illustraties in deel 3 schetsen een
beeld van de technieken, die op ons afkomen. Meer Computers
en telefoonverbindingen, meer transplantaties van menselijke
lichaamsonderdelen. Zijn alle wereldburgers over vijftien jaar
elektronisch geregistreerd? Hebben auto's over twintig jaar
nog een bestuurder nodig? Deel 4 handelt over de mondialise-
ring. Militaire machten, robotsoldaten, meer of minder demo-
cratieen, andere economieen en grotere Steden.
De kaarten en diagrammen zijn alle voorzien van uitleg en van
een commentaar, gegeven door Nederlandse specialisten. Het
commentaar geeft vaak aan hoe moeilijk het is voorspellingen
te doen en deze in kaart te brengen. Het blijven veelal weten-
schappelijke gissingen.
Drie kartografen, de art-director en achttien redacteuren heb
ben bijna drie maanden aan de atlas gewerkt. De complexiteit
en de grote hoeveelheid visuele informatie heeft voor een groot
deel ten grondslag gelegen aan de keuze voor vier in full-color
gedrukte katernen. Met een hogere rasterfijnheid dan dat van
de krant en op kwalitatief beter papier.
Omdat de bestaande wereld- en Europakaarten van de krant
enerzijds soms wat verouderd en anderzijds te sterk gegenera-
liseerd waren voor dit specifieke eindproduct is besloten deze
opnieuw te digitaliseren. Dat geeft tevens eenheid in de basis-
kaarten. Gekozen is voor de projectie van Winkel.
ISRAEL
"KUWAIT
BAHRAIN j_ W m
ÖATAR-«
UAE
PAKlSTAt
UBYA
EGYPT
EO GUINEA ,<£57 C0K6CI
DEM REP
CONGO
f JjrsÄuDI ARABIA 0ff
jm mr ff M «WEN M
CAR >m ffi-ETHIOPIA f
;Bn,Wr:
TlcoNGo Jm tu UM
ANGOLA JifzAMB'A
NAMIBIA
Projected percentage
change in population
2050 compared with 1995
increase
j-,. auuiH
tlgllUr I AFRICA
2050
PEOPLE AND PLACES
Population by country
over 1.3 billion
300 - 399 million
300% and over
200% - 299%
Nel van Betlehem is
werkzaam als kartograaf
bij Dagblad Trouw,
Postbus 859, 1000 AW
Amsterdam, [e] N.VanBet-
lehem@Trouw.nl
DURAS
RAGUA
OSTA RÜ%.
PANAMA
C0L0M8IA
VENEZUELA
ECU Am
4%
ARGENTINA
GUYANA
SURINAME
I FREHCH SUIANA (Ff
17%
BRAZIL
Figuur 2
Alle kaarten, diagrammen, pictogrammen en illustraties zijn
gemaakt op Apple Macintosh met behulp van de programma's
Macromedia FreeHand 8.o, Adobe PhotoShop 5.0, Microsoft
Excel 98 en Symbolmaker, een zelf ontwikkeld programmaatje,
dat data omzet in de voor ieder land bijbehorende Symbolen
zoals die in de kaart over religies. De Symbolen zijn direct te
importeren in FreeHand. In FreeHand (en 00k in Illustrator)
kunnen weliswaar diagrammen worden gemaakt, maar com-
plexe, specifiek kartograhsche diagrammen als die in de kaart
over religies zijn vooralsnog niet mogelijk.
Over typografie in de kaart, legenda en kopjes zijn van tevoren
afspraken gemaakt, echter niet over kleurgebruik. De keuze is
veelal bepaald door het thema en de persoonlijke smaak van
degene die aan het thema heeft gewerkt. Tijdens de vormge-
ving is per pagina bekeken of aanpassingen in kleurgebruik
noodzakelijk waren. Dat bleek mee te vallen. Teveel van tevo
ren vastleggen kan saaiheid tot gevolg hebben.
De gegevens in de kaarten en diagrammen zijn niet alleen ge-
actualiseerd maar 00k op een andere (inhoudelijk en kartogra
fisch verbeterde) manier weergegeven dan in de oorspronkelij-
ke Atlas of the Future. Daarin was bijvoorbeeld gekozen voor
gebruik van een grootte-symbool voor de procentuele toe- en
afname van de bevolking en een choropleet voor het aantal in-
woners per land (figuur 1). Dat is in de atlas van Trouw verbe-
terd. Zo was het percentage overgebleven natuurlijk bos in de
Britse uitgave overal weergegeven met een boom, het cijfer
keurig eronder vermeld (figuur 2). Trouw heeft een boom voor
een procent neergezet, dus op de kaart over bossen staan nu
zesentwintig bomen in Rusland en drie in Venezuela.
Beseffend dat de lezer een grote hoeveelheid 'puzzelwerk' zou
worden aangeboden zijn de kaarten, diagrammen en illustra
ties zo helder en aantrekkelijk mogelijk gepresenteerd zonder
daarbij de regels van de beeldtaal uit het 00g te verliezen.
58
