63
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
INTERACTIEF
in memoriam
John Keates 1925-1999
Onverwacht, op 4 September 1999, over-
leed op 73-jarige leeftijd in zijn woon-
plaats Glenesk in de Schotse Hooglan
den de bekende Britse kartograaf John S.
Keates. Als een van de oprichters van de
British Cartographic Society (bcs), de
eerste redacteur van het Cartographic
Journal, pleitbezorger voor kartografie als
universitair vakgebied en auteur van kar-
tografische boeken, heeft hij tijdens een
periode van meer dan 35 jaar een duide-
lijk Stempel op de Britse, maar 00k in
ternationale, kartografische wereld ge-
drukt.
Geboren in Cheshire, NW Engeland,
kreeg hij op 17-jarige leeftijd een beurs
voor de Universiteit van Oxford. Net als
veel van zijn leefdjdsgenoten heeft hij
zijn Studie onderbroken voor een aantal
jaren militaire dienst tijdens en meteen
na de Tweede Wereldoorlog. In het ge-
val van Keates werd het drie jaar in de
marine, eerst bij de konvooibescher-
rning, later als instructeur. Na het beha-
len van zijn M.A. (universitaire graad) in
1950 werd hij kaartredacteur, eerst bij
Clarendon Press, daarna bij Penguin, en
van 1956 tot i960 bij Esselte in Stock
holm. In Zweden kon hij zijn kartogra-
fisch kunstenaarschap tot volle bloei la-
ten komen door het leveren van een gro-
te bijdrage aan het maken van de beken
de Esselte 'landschaps'-atlaskaarten.
Ondanks zijn liefde voor zijn werk en
voor het land Zweden werd hij in 1960
overgehaald om terug te gaan naar het
academisch milieu, in dit geval de Uni
versiteit van Glasgow. De Geografische
Faculteit aldaar had de beslissing geno-
men om een specialisatie op te bouwen
op het gebied van landmeetkunde, foto-
grammetrie en kartografie, onder de
noemer 'Topographie Science'. Samen
met de andere 'zuil' van de vakgroep,
Gordon Petrie, zou hij daar tot aan zijn
pensionering blijven. Het vakgebied was
eerst een bijvak van geografie, later werd
het een afstudeervak met zijn eigen
graad. Kartografie was er een onderdeel
van, maar in de vroege jaren zestig ont-
wikkelde Keates 00k nog een eenjarige
'postgraduate' diploma-cursus in de kar
tografie. Als een van zijn diploma-stu-
denten ontmoette ik Keates voor het
eerst in de jaren zestig.
Tijdens een informeel kartografisch Se
minar, georganiseerd door de geogra
fische faculteiten van de Universiteiten
van Edinburgh en Glasgow in 1962,
werd Keates gevraagd om de mogelijke
steun voor een Britse kartografische ver-
eniging te peilen. De resultaten waren
dermate bemoedigend dat tijdens een
tweede seminar in Leicester in 1963 de
bcs officieel werd opgericht. Vanaf het
begin werd de nieuwe vereniging gezien
als een forum waarin overheidsdiensten,
commerciele uitgevers en academici el-
kaar zouden treffen, en dat is zo geble-
ven tot op heden ten dage. Met zijn aca-
demische achtergrond en commerciele
ervaring werd Keates als een ideale re
dacteur gezien voor het bcs tijdschrift,
het Cartographic Journal. Hij bleef op die
post tot 1970, en met zijn kritische maar
stimulerende houding ten opzichte van
auteurs was hij in Staat om voldoende
kopij van goede kwaliteit te genereren
om het Cartographic Journal een hoge
Status te bezorgen.
Na zijn periode als redacteur bleef
Keates vele jaren actief in het bestuur
van de bcs; hij was voorzitter van 1974
tot 1976. Na het wegvallen van het re-
dacteurschap had hij voldoende tijd over
voor het schrijven van een boek over de
kartografie: Cartographic design and pro-
duetion, eerste uitgave 1973, met een
tweede editie in 1989. Keates was altijd
praktijkgericht, en hij was zeer duidelijk
in zijn opvatting dat kaarten communi-
catiemiddelen zijn die hoge eisen stellen
aan de vakkundigheid van de producen-
ten. Maar hij had 00k een meer filosofi-
sche kant, tot uitdrukking gebracht in
zijn tweede boek Understanding maps,
voor het eerst uitgegeven in 1982, met
een tweede editie in 1996, na zijn pen
sionering.
Kartografisch onderwijs op alle niveaus
had zijn aandacht, en hij was lid van vele
(begeleidings)commissies op dat gebied
in Schotland en het Verenigd Konink-
rijk als geheel. Hij had goede contacten
met commerciele uitgevers en was gedu-
rende vele jaren consulent voor de firma
Collins. Zijn vele Verdiensten werden er-
kend met het toekennen van een O.B.E.
(Order of the British Empire) in 1979 en
de gouden medaille van de bcs in 1988.
Tijdens mijn periode als assistent-docent
in Glasgow leerde ik John Keates beter
kennen als persoon. Schijnbaar onver-
stoorbaar achter een walm van pijprook,
was hij altijd bereid om discussies over
het vak aan te gaan met Studenten en
collegae, bij voorkeur in zijn rommelige
'hol' in het Souterrain van het neogoti
sche hoofdgebouw van de universiteit.
Hij was hoffelijk en bescheiden en vond
niets leuker dan het maken van kaarten.
Hij stond altijd klaar om een bijdrage te
leveren aan kaarten van Studenten, bij-
voorbeeld met het maken van een relief-
schaduwering.
Buiten de kartografie was forelvissen zijn
grote liefhebberij. Op de eerste dag van
de vakanties ruilden hij en zijn gezin
hun appartement in Glasgow om voor
het buitenhuis naast de rivier de Esk, om
daar tot op de laatste vakantiedag te blij
ven. In de loop der jaren leerde hij daar
meer mensen goed kennen dan in de
stad, dus het lag voor de hand dat hij er
zou gaan wonen na zijn pensionering.
De dood van zijn vrouw was een zware
klap, maar niettemin bleef hij gei'nteres-
seerd in de wereld buiten Glenesk. Hij
was van plan om in September het bcs-
symposium 1999 bij te wonen in Glas
gow, maar vlak daarvoor overleed hij.
Hij laat twee kinderen achter.
A. Brown
NVK-nieuws
Samenwerkingsovereenkomst
NVK-ESRI
De nvk is met esri Nederland een sa
menwerkingsovereenkomst aangegaan.
Doel van de samenwerking is het geza-
menlijk profileren van kartografie en gis
in het algemeen en van de nvk en esri
in het bijzonder. esri is leverancier van
veel gebruikte Gis-software als Arclnfo,
ArcView en MapObjects en levert bo-
vendien veel Software voor het ontslui-
ten van geografische gegevens via Inter
net.
Gedurende de overeenkomstperiode (ja-
nuari tot december 2000) zullen de nvk
en esri in gezamenlijk overleg de moge-
lijkheden nagaan om tot invulling van
de samenwerking te komen. Ideeen zijn
