mm
■■I
Trouw
van de toekomst
HHHHHHHHHIHHHHHHM
W IJi -
ir
k
Slagveld wordt te
dodelijlc voor de mens
■IH
HH
M,
I
Voor vredesoperaties zullen
mensen nodig blijven
r-m n
WHB
■Hl
ZATERDAG 29 JANUARI 2000
Politieke en economische ontwik-
kelingen behoren tot het domein
van de krant. Ze zijn dan oolc onder-
hevig aan het journalistieke adagi-
um: het wereldnieuws van vandaag
ligt morgen in de kattenbak.
Dat hebben we geweten bij het sa
menstellen van deel 4 van de Atlas
van de toekomst, dat handelt over
de mondialisering. De kaarten die
ook nu weer stammen uit The Atlas
of the future van Ian Pearson, moes-
ten voor dit deel allemaal worden
geactualiseerd. Veel landen zijn on-
langs democratisch geworden of
juist weer vervallen in een dictatuur.
Pakistan bijvoorbeeld of Kroatie. En
in Indonesie is het nog de vraag of
de prille democratie het houdt tot
het verschijnen van deze atlas.
De blik in de toekomst is daarom dit
keer wat minder ver. Maar dat
maakt de vragen niet minder inte
ressant: waar zijn in deze eeuw de
ZATERDAG 29 JANUARI 2000
politieke spanningen en militaire
conflicten te verwachten? Zet de op-
mars van de democratie zieh voort?
En ook: is de wereld straks een grote
markt of blijven we vooral zaken
doen met de buren?
De kaarten van dit laatste deel van
de atlas zijn weer door de redactie
van Trouw toegelicht en van com-
mentaar voorzien. De drie eerdere
delen gingen over de toekomst van
de aarde, de mens en de techniek.
Militaire machten
v.s.«
w-
Lilitaire wetenschap en technolo-
gie doen oorlogen veranderen. Mo
derne communicatie- en spionage-
technologie maaakt het mogelijk vij-
andelijke strijdkrachten te traceren
en te volgen. Met nieuwe opspo-
ringstechnieken en geleidewapen-
systemen kunnen vijandelijke doe-
len (tanks, vliegtuigen, oorlogssche-
pen en mensen) vernietigd worden.
De vernietigingskracht en de preci-
sie van nieuwe Systemen kunnen
met zieh meebrengen dat het toe-
komstige slagveld te dodelijk wordt
voor de mens. Oorlogen tussen gein-
dustrialiseerde landen zullen steeds
meer geautomatiseerd worden. Ro
bots, door robots bestuurde tanks en
artillerie, onbemande vliegtuigen en
door Computers geleide raketten,
zullen diep doordringen in vijande-
lijk gebied, zonder dat de mens er
aan te pas komt. Technologie kan de
militaire capaciteit zodanig opvoe-
ren dat oorlogen tussen ge'industria-
liseerde landen tot het verleden gaan
behoren.
Wat betreff militaire macht zal de
kloof tussen rijke en arme landen
steeds groter worden. Sommige lan
den kunnen hightech-oorlogen voe-
ren, terwijl andere landen slechts be-
schikken over een ouderwets wapen-
arsenaal en daartoe niet in Staat zijn.
De meeste oorlogen zullen burger-
oorlogen zijn. De meeste interstate-
lijke oorlogen zullen gevoerd wor
den tussen ontwikkelingslanden on-
derling die nog 'gewone' Soldaten en
conventioneel wapentuig inzetten.
Een oorlog tussen een hightech en
een lowtech militaire macht kan
snel eindigen in de vernietiging van
de laatste.
Tegen het jaar 2050 zullen veel sta-
ten, en tevens terroristische groe-
pen, kunnen beschikken over massa-
vernietigingswapensbiologische
chemische en kernwapens, die dan
gedragen zullen worden door ballis
tische raketten voor de lange af-
stand.
Een andere terroristische dreiging
zal de mogelijke aanval zijn
op de Computersystemen
van een natie, waardoor
haar gehele economie tot
stilstand komt. Höge tech-
nologie alleen is niet vol-
doende als bescherming
tegen terroristen of mili
taire rivalen.
n 1989 ging de Berlijnse Muur om
en stortte niet alleen het Warschau-
pact ineen, maar ook de Sovjet-
Unie. Zonder dat iemand dat had
voorspeld. De wereld werd er zelfs
door overrompeld. Er lewam toen
een eind aan de zogeheten bipolaire
wereld, waarin twee tot de tanden
gewapende machtsbloleken tegen-
over elkaar stonden. Die wereld
heeft zo ongeveer veertig jaar ge-
duurd en die wereld was redelijlc
voorspelbaar omdat er sprake was
van een zekere verstarring in het
machtsevenwicht. Maar voor die
wereld is er een andere, veel min
der voorspelbare, in de plaats geko-
men.
Dat China rondom 2050 'de domi
nante militaire macht in de wereld
kan worden' (scenario 2) is minder
waarschijnlijk dan dat de Verenigde
Staten dat blijven. Steeds minder
heeft militaire macht met bevol-
kingsomvang te maken, steeds
meer met economische macht en,
zoals de tekst ook zegt, met techno
logische ontwikkeling.
Dat Indonesie en Australie als regio
nale mogendheden elkaars militaire
rivalen worden, is natuurlijk moge
lijk, maar wel strijdig met de 'ver
enigde naties'-kaart waar beide lan
den in een militair blok zitten - dat-
zelfde geldt voor Argentinie en Bra
zilie. En misschien valt Indonesie
wel uit elkaar. Dat de Verenigde Sta
ten en de Europese Unie elkaars mi
litaire rivalen worden, is niet on-
denkbaar, maar ook niet dat ze nog
in een militair blok zitten. De eilen
de is dat over vijftig jaar op dit ge
bied zoveel mogelijk is, dat je er
geen verantwoorde voorspelling
van kunt maken.
De ontwikkelingen op het gebied
van wapentechnologie en hoe de
soldaat van de toekomst eruitziet, is
iets beter te voorspellen, omdat die
ontwikkelingen in volle gang zijn.
De oorlog om Kosovo heeft laten
zien dat een technologisch geavan-
ceerde macht 'op afstand', dus zon
der grondtroepen in te zetten, een
tegenstander op de knieen kan krij-
gen. „De trend is", zegt Dick Zan-
dee, onderzoeker bij het Instituut
Clingendael, „van veel mannen met
wemig wapens naar weinig man-
nen/vrouwen met veel uiterst mo
derne wapens. oftewel de super high
tech van de/ew tegen het middel-
eeuwse wapentuig van de many. Dat
heeft te maken met de afnemende
bereidheid mensenlevens op te öfte
ren en het kan bij die landen die er
de economische middelen en tech
nologische kennis voor hebben."
„De Verenigde Staten hebben een
enorme voorsprong en zullen die
voorlopig wel houden. Ook op Chi
na waarvan verwacht wordt dat het
een snelle economische groeier
wordt. Overigens hoeven we daar
geen vijftig jaar op te wachten. De
cybersoldaat bestaat in feite nu al.
Het hang er natuurlijk wel van af
welk soort militair conflict je uit-
vecht. Bij een echte oorlog komt de
nadruk veel meer te liggen op hoog-
ontwikkelde wapensystemen, waar-
bij zo weinig mogelijk mensen op
het slagveld zullen zijn, maar bij
vredesoperaties bijvoorbeeld Staat
de mens, en niet zijn wapens, cen-
traal. Die zullen nog steeds mens-
kracht-intensief zijn."
Wvr
<»ifrs«ffsoi|NG
NOORDELIJKE I J S Z E E
NIEUWSIBERISCHE
EILANDEN
NOORDLAND
IRAN', Kj/lhANLi
GROFNLAND
ANADA
JSiAND
NUUKWLüt N 7W a
zwr mhl
I DENEM. EU
RUSLAND
stand
GR00T-
BRITTANNIE
Rusland
ERLAND
voormalig
USSR
KAZACHSTAN
DUITSL
.EU ™NK«.ZW 00™ Ukraine
M0NG0LIE
VERENIGDE
STATEN
hong
GEORGlL
BUl 1 ^^iMEMA^KIRGjg
Japan
SPAN J E
(vereniqd) Korea
PORTUGAL
v TURKIJE AZ ^nm^NISTAN TADZJ1KISTAN
CHINA
MALTA
Israel^^sfoedlArabie "ghan ,tan
Syrie !ran
GROTE
O C E A AN
TUNESIE
ROKKO
ATLANTISCHE
O C E A A N
NEPAL
BHUTAN
AKISTAN
K0EWE
ALGERIJE
M''ANMA
WEST. SAHARA
v'r Xij
EGYPTE
CUBA
D0M.REP
TAIWAN
V.A.E. OMAN
ARABIE
PORTO RICO
MAURE-
TANIE MAÜ
BELIZE JAMAICA
HONDURAS
NICARAGUA
BANG LA
NIGER
ERITREA-
JEMEN
GUATEMALA
EL SALVADOR
COSTA RICA
THAIL
CAMB -rVIETNAM
FILIPP NEN
SENEGAL
GAMBIA
GUINEE-BISSAU—r FASO
GUINEE BENIN
T0G0 NIGERIA
CENTR. AFR
KÄME- REP.
GHANA R0EN
EQUAT.-GUINEEf- OEGANDA
CONGO
TSJAAD
BURKINA
TOBAGO,
S0EDAN
DJIBOUTI-
VENEZUELA ^GUYANA
RINAME
FRANS-GUYANA
ETHI0PIE
SIERRA LEONE-r |V00R-
LIBERIAV
PANAMA
BRUNEI
MI A L E I S I E
SRI LANKA
C0L0MBIA
PAP0EA
KENIA
GABON BRAZ rwäNDA-
BURUNDI
CONGO TANZANIA
NIEUW-GUINEA
«I N D 0 N E S I
Indonesie
BRAZILIE
SOLOMON
.EILANDEN
INDISCHE
0CEAAN
ATLANTISCHE
OC E AA N
ANGOLA
ZAMBIA -MALAWI
ZIMB.
B0TSW.Ä
SWAZILAND
VANUATU b
MADAGASKAR
MAURITIUS
BOLIVIA
NAMIBIE
NIEUW
_Ai ED A
LES0T
AUSTRALIE
ZU ID-
AFRIKA
CHILI-
URUGUAY
ARGENTINIE
2050
Scenario 2
China (inclusief Taiwan)
kan de grootste militaire
macht op aarde zijn
Scenario 1
De grote mogendheden Amerika
en China zijn waarschijnlijk
verwikkeld in een nieuwe koude
oorlog, met aan Amerikaanse
kant de bondgenoten Japan, Korea
Pakistan en aan China's kant India
Neutraal blijven de Europese Unie
en Rusland
NIEUW-ZEELAND
FALKLANDEILANDEN
GALAPAGOS
EILANDEN
GROTE
O C E A AN
5j{{ns9>S-«»!®ing
Dodelijke wapens in 2050
Landen die in Staat zijn biologische,
I chemische en/of nucleaire wapens met
ballistische raketten af tevuren
Andere landen
Regionale militaire rivaliteit rond 2050
Nucleaire capaciteit
Cybersoldaat
Psychwrupische (geestverandererrde)
medicijnen voorkomen stress, angst,
misselijkheid, verhitting, afkoeling en
vermoeidheid.
Uitgekiend hightech-pak houdt het lichaam
op temperatuur. Als kogels er al doorheen
gaan dan komen er medicijnen vrij die de
wond onmiddellijk 'behandelen'.
Sensoren houden bloeddruk, hartslag en
ademhaling in de gaten.
Terrein- en doel-informatie komen direct
op zijn netvlies, zonder dat het normale
zieht verdwijnt. Via een navigatiesysteem
weet hij ieder moment waar hij zieh
bevindt.
Een videocamera op zijn laser-geweer
stuurt beeiden naar de basis. Hij kan zelf
nauwkeurig Schieten, maar via
afstandsbediening kan de basis dat ook.
Via een satelliet krijgt hij informatie over
doelen.
1
De evolutie van de
Amerikaanse soldaat
de körnende vijftig jaar
Gewone soldaat
Niet in Staat hightech-wapens te
hanteren. Loopt groot risico gewond
te raken of te sneuvelen.
Emotioneel en fysiek feilbaar.
Duur om op te leiden.
Robotsoldaat
Voigt bevelen voor 100 procent op, werkt 24 uur per dag, geen trainingskosten, läge produetiekosten.
Heeft geen last van fysieke of emotionele zwakheid, kan extreme hitte en koude aan en weerstaat
biologische, chemische en nucleaire wapens.
Insect-achtige robots kunnen een scala aan taken uitvoeren; bewaking, het leggen van mijnen en
het onklaar maken ervan, plus het afvuren van wapens.
TV
Nucleaire capaciteit in 2050
Landen met kernwapens
nu: Frankrijk, Groot-Brittannie,
VS, Rusland, Israel, China,
India en Pakistan
tegen 2005: Iran, Irak
en (verenigd) Korea
tegen 2010: Egypte
en Zuid-Afrika
tegen 2050: EU, Kazachstan,
Libie, Oekraine, Japan,
Argentinie, Brazilie, Canada
en Mexico
geen informatie
COLOFON
©Trouw I Myriad Editions
Dit is de Vierde en laatste aflevering van
de Atlas van de Toekomst, die in vier
opeenvolgende zaterdagen als speciale
bijlage van Trouw is verspreid.
Cartografie Bijdragen
Nel van Betlehem Esther Bijlo
Dith Carroccio
Michel van Elk
Eindredactie
Joep Engels
Wim Jansen
Johan ten Hove
Wilma van Meteren
Remco Pols
Mark Traa
Wilt u de vier bijlagen Atlas van de
toekomst nabestellen? Maak dan 10,-
over op giro 91133 t.n.v. Trouw,
Amsterdam, o.v.v. Atlas. Bij gebruik
van Girotel graag uw adresgegevens
vermelden.
