IV
Grotere economie
en dus grotere Steden
D«
Menselijk gedrag
is moeilijk in
cijfers te vangen
's Werelds
grootste bedrijfstalc
1
Reizen lcrijgt therapeutische waarde
ttttttf tt fttttttttttt ttt ftttit
TTTTTT
T f f i'-T f
TTT TTTTTT TTT
yjll ff"f |"ff TTT TTT Tfi ftf TTT
Trouwatlas «an de toekomst zaterdagmjanuari 2000
11 I Ii 11 f f ff 'J f|L
40% jfä
r- "IRAN J De
■I >oJ^ i
"e twintigste eeuw bracht de we-
reld megasteden van meer dan tien
miljoen mensen. Op de kaart zijn
het er twaalf, 24 Steden vallen in de
categorie vijf tot tien miljoen. Maar
de teldatum is 1990, en de meeste
Steden groeien.
Op dit moment woont bijna de
helft van de wereldbevolking in ste
delijk gebied. Dat aandeel stijgt, is
de verwachting. In het jaar 2025 zal
het 60 procent zijn. Een op de zes
mensen woont nu al in een stad
van meer dan een miljoen inwo
ners.
Daarbij gaan we er voor het gemak
van uit dat we weten wat een stad
is. Er zijn van dit begrip bijna net
zoveel definities als er landen zijn.
Op IJsland leggen ze grens bij 200
inwoners. Veel Europese landen
hanteren lange definities met ter-
men als 'aaneengesloten bebou-
wing' en 'niet-agrarische bevol
king'. Om internationale vergelij-
kingen mogelijk te maken hebben
de Verenigde Naties het getal
20 000 voorgesteld. Bestuurlijke
eenheden met meer dan 20 000 in
woners noemen we stedelijk ge
bied. In Nederland vallen 226 van
de 538 gemeenten daaronder.
En een stad is wat we stad noemen.
De grootste stad in de wereld is
Mexico-stad: 20 miljoen inwoners.
Maar de Ciudad de Mexico telt er
maar 4 miljoen. Daaromheen lig-
gen zeker 25 verschillende gemeen
ten in drie staten die samen het
metropolitane Mexico-stad vormen.
Blijkens de kaart telde Nederland
in 1990 twee Steden met meer dan
een miljoen inwoners: Amsterdam
en Rotterdam. Dat kan alleen maar
kloppen als de voorsteden zijn
meegeteld. Op 1 januari 1999 had
Amsterdam 718 000 inwoners. Rot
terdam zelfs maar 590 000.
In het algemeen geldt dat de om-
vang van de economie van een land
groter is naarmate er meer mensen
in stedelijk gebied wonen.
Het aandeel in de honderd grootste
Steden van Azie was al groot en
blijft stijgen. Vooral Europa valt te-
rug: in 2015 telt de tophonderd nog
maar tien Steden uit de Oude We
reld.
In de jaren zestig gingen we ervan uit dat de
grootste Steden in het jaar 2000 tussen de 30 en
40 miljoen inwoners zouden hebben", zegt dr.
Otto Verkoren, ontwikkelingsdemograaf van de
Universiteit Utrecht. „Dat werden er, weten we
nu, 10 tot 20 miljoen." Voorspellingen over ver-
stedelijking zijn hachelijk gebeleken, vervolgt
hij. „De mensen die de trends extrapoleren,
zijn het wel zo ongeveer eens, maar dat bete-
kent nog niet dat ze gelijk hebben."
We zagen de trek van de bevolking van het
platteland naar de stad, legt hij uit. Het urbani-
satietempo (de toename van de stedelijke be
volking) werd snel groter. De urbanisatiegraad
(het percentage van de bevolking dat in de stad
woont) 00k. „Die lijn trokken we door."
„Maar we hielden er geen rekening mee dat er
naast de zogeheten primate stad (de belangrijk-
ste stad in een land, vaak de hoofdstad of een
oud-koloniale haven) secundaire Steden zouden
ontstaan. Die roomden een deel van de voor-
spelde groei af."
In Afrika zette de economische malaise van de
jaren tachtig zelfs een rem op de verstedelij-
king, vervolgt hij. Daar was 00k geen rekening
mee gehouden. Zulke niet te voorziene dingen
kunnen weer gebeuren.
Verstedelijking, zegt hij, hangt samen met
menselijk gedrag en dat is moeilijk in cijfers te
vangen. Vroeger trok men naar de stad voor
werk, nu zoekt men de rust van de buitenge-
bieden op. „Waar denkt u zelf dat u over 25
jaar woont?" vraagt hij.Misschien wel op
Mallorca, misschien 00k wel niet. Als u het van
u zelf al niet weet, hoe wou u het dan van de
hele wereld bepalen?"
Verkoren is kritisch over het verband dat de
kaart legt tussen verstedelijking en het bruto
binnenlands product. Er is wel een verband tus
sen economische groei en toenemende verste
delijking, maar dat is iets anders. Bovendien zit
er een trendbreuk in dat verband. „Ten tijde
van de industriele revolutie trokken plattelan-
ders naar de stad omdat daar werk was. Nu is
er vooral in de derde wereld een sterke verste
delijking, maar daar zit geen economische mo-
tor achter. Het is nu de armoede van het platte
land die de mensen naar de stad drijft."
I K
n 2020 zal het aantal internationale
reizigers als gevolg van bevolkingstoe-
name, economische groei en technolo
gische ontwikkelingen zijn verdub-
beld. Ook door de toenemende vrije
tijd en de mondialisering van het za-
kenverkeer wordt er meer gereisd.
Om die groeiende passagiersstromen
te verwerken en om vertragingen te
vermijden, zal er straks zonder tickets
worden gereisd, de veiligheidscontro-
les zullen worden geautomatiseerd, de
vliegtuigen gaan in omvang toenemen
en er komen meer transportsystemen
die op elkaar zijn afgestemd. Meer
mensen zullen hun eigen, op
maat gesneden reis rege-
len via internet en via
digitale televisie.
In veel rijke landen zal het aantal ba-
nen in de reis- en toerisme-industrie
tegen 2007 flink zijn toegenomen. De
meeste banen zullen echter in Azie
ontstaan. In Noordoost-Azie, inclusief
China, kunnen er maar liefst 64 mil
joen nieuwe banen komen. De snelste
groei zal plaatsvinden in Zuidoost-
Azie, waar 21 miljoen banen kunnen
worden geschapen.
Tegenwoordig is Frankrijk het meest
populaire vakantieland. Rond 2007 zal
het zijn ingehaald door zowel China
als de Verenigde Staten.
Toerisme
Toerisme is 's we
relds grootste be-
drijfstak. Zowel
in rijke als in
arme landen zal
het belang er
van toenemen.
In 1997 waren de
reis- en toerisme-
industrie goed voor
bijna een derde van de
economie in het Cari-
bisch gebied, en 12 pro
cent van de economie in
de Europese unie.
»-
Ijl l^lij) l^ll^l l^l lj!igi i|i ig*igt igt igi
rank Go, hoogleraar toerisme-
management, Erasmus universi
teit Rotterdam:
„Tot op zekere hoogte geeft de
kaart een vertekend beeld. Hij
geeft alleen het internationale
toeristenverkeer aan, terwijl 75
tot 90 procent van alle reizen bin
nen de landsgrenzen plaatsvindt.
Ook ligt de nadruk op vliegver-
keer, terwijl we in werkelijkheid
vooral in de auto en in de trein
reizen. Met name die trein wordt
steeds belangrijker. Door de nieu
we hogesnelheidstreinen worden
alle uithoeken van Europa een-
voudig bereisbaar."
„Ik verwacht dat zakelijke uit-
stapjes straks vaker worden ge-
combineerd met recreatie. Rust is
goed voor de medewerkers van
een bedrijf. Dat hören ze hun di-
recteuren ook zeggen: die verwij-
zen in interviews en toespraken
naar exotische plekken waar ze
briljante ideeen kregen. Met een
gezonde dosis natuur en cultuur
kunnen ze ook hun medewerkers
verrijken. Reizen krijgt een zeke
re therapeutische waarde."
„Straks koop je een ticket met
daarop een code, die je voor de
rest van je reis toegang biedt tot
allerhande diensten. In tegenstel-
ling tot anderen hoef je daar dan
niet op te wachten. Je wordt inge-
boekt bij een groep bezoekers die
binnen een bepaalde periode op
een bepaalde dag längs de Mona
Lisa in het Louvre wordt geleid.
Touroperators gaan straks tijden
verkopen. Er zullen minder onge-
coördineerde bezoekjes aan top-
attracties komen. Dat is pure
noodzaak, het is anders niet in de
hand te houden."
„Het ligt voor de hand om de toe
nemende aantallen toeristen in
steeds grotere vliegtuigen te stop
pen. Technisch kan dat, maar ik
denk niet dat die toestellen erg
populair zullen worden. Ook hier
is het namelijk de vraag of de lo
kale infrastructuur zulke passa
giersstromen aankan. Stel je het
ongemak voor als je met duizend
mensen tegelijkertijd door de
douane moet."
„Een belangrijke factor is de ver-
grijzing van de bevolking. In de
Verenigde Staten zijn er in 2030
circa 70 miljoen mensen ouder
dan 65. In het toerisme zal dat te
merken zijn. Het aantal cruises
zal flink toenemen. Er wordt ver
wacht dat het aantal campers te
gen die tijd is vervijfvoudigd. Op-
vallend is dat de groei van de
cruiseschepen-industrie geheel
aan Nederland voorbij lijkt te
gaan. Wij bouwen die schepen
niet zelf, we halen ze uit het bui
tenland. Dat lijkt me een gemiste
kans voor een zeevarende natie
als de onze."
GROENLAND
CANADA
IJSLAND
VERENIGDE
staten Chicago
San Francisco
Los Angeles
MEXICO
NOORDELIJKE IJSZEE
FRANS JOZEFLAND
lERLAND
KWEfTSttER,(RING
New York
'Philadelphia
ATLANTISCHE
OCEAAN
PORTUGAL-
Mexico Stad a
CUBA
DOM.REP.
HAITI—
/BELIZE jamAICa"5**1 PORTO RICO
v ^HONDURAS
GUATEMALA
EL SALVADOR ^NICARAGUA
^Lk TOBAGO,
COSTA RICA— r-TRINIDAD
VENEZUELA GUYANA
SURINAME
FRANS-GUYANA
CANARISCHE
EILANDEN ff
WEST. SAHARA-
MAURE-
TANIE MALI
EVENAAR
GALAPAOOS ECUA-
EILANDEN DOR j
PANAMA
Bogota
COLOMBIA
GROTE
O C E A A N
Stedelijke bevolking
2025
overig t
BRAZILIE
BOLIVIA
CHILI-
URUGUAY
lenos Aires
ARGENTINIE
FALKLANDEILANDEN
NIEUWSIBERISCHE
EILANDEN
SP1TSBERGEN
NOORWEGEN
ZW FINL
Petersburg
RUSLAND
GR00T-
BRITTANNIE
Moskou
DENEM
POLEN
KAZACHSTAN
«"SL
HONG
[ALU K ROEM
ß-HjOE
11 ,,BUL
A
GR - TURKIJE
MONGOLIE
OEZBEKISTAN
KIR
PANJE
TURKMENISTAN
KOREA
DZJIKISTAN
lUKMJt
MALTA Teheran "A, iHANIST-
Tairn u-«r,.,r.T'" PAKISTAN I
CHINA
TUNESIE
ROKKO
Shanghai
.TAIWAN
I Hongkong
KOEW
ALGERIJE
EGYPTE
KATAR-
Karachi®^"
SAOEDI- v A
ARABIE
HOMAN
NIGER
ERITREA
TSJAAD
Bombay
JEMEN
SOEDAN
DJIBOUTI—
ETHIOPIE
D I SCHE
SRI LANKA
GROTE
O C E A A N
SENEGAL-jg-
GAMBIA BURKINA
GUINEE-BISSAU-; FAS0 BENIN
TOGO NIGERIA
SIERRA LEONE^r 'VOOR- |*-
kust "*/-V
KÄME- REP.
k Manila
1
'VOOR- ,üGSl^_
«NTR.AFR.
somalie OCE AAN
y mj3i f nr~
LIBERIA' Laqos J-
GHANA "ROEN
EQUAT.-GUINEEt* OEGANDA— ^CK1(A
-A- CONGO f> KFNIA
GABON BRAZ rwäNDA-,
BURUNDI-
Bangkol#W*jn «L fil
„CAMB 4-VIETNAM "J -
AT LAN TISCHE
O C E AA N
m BURUNDI-
CONGO ftjANZANIA
ANGOLA
ZAMBIA -MALAWI
NAMIBIE
Stedelijke agglomeraties
aantal inwoners
meer dan 10 miljoen
BRUNEI J
M A L E I S I
Jakarta
I N D 0 N
PAPOEA-
NIEUW-GUINEA
SOLOMON
EILANDEN
VANUATUD
de Janeiro
60%
stedelijk
Rijke landen
gerangschikt naar
bruto binnenlands product
grootste vijf
I nummers 61/m 15
I nummers 16 t/m 25
I nummers 26 t/m 35
nummers 36 t/m 45
lager dan nummer 45
"nieuw-zeeland
MADAGASKAR
MAURITIUS
NIEUW-
CALEDONIÜ
BOTSW
SWAZILAND
AUSTRALIE
AFRIKA
FINLAND
IOORWEGEN
ZWEDEN ">p
Noordzee
.ITOUWEN
iNEDER
WIT-RUSLANC
POLEN
DIMTSLAND
OEKRAINE
TSJECHIt
Golf van Biskaje Jt frankruk
SLOWAKDE
HONGARIJE
OVENIE
KROATIE
ROEMENIE
'ORTUG
30SNIE
V HERCE- JOEGO
G.0VINA SLAVIE
SPAN1E
BULGARI E
GRtE KEN TURkJJE
Middellandse zee
ALGERIJE
MALTA
TUNESIE
De honderd
grootste Steden
53
44
14
15
Azie
Latijns-
Amerika
13
11
Noord-
Amerika
10
1990 2015
Europa Afrika Oceanie
g 140
o
f 130 I
F. 120
110
76 100
c
ro 90
Totaal aantal
internationale
aankomsten
1995
564 miljoen
Oost-jAzie en Pacific
miljoen
Midden-Oosten
35 miljoen
Noord- Midden-
en Zuid-Amerika
248 miljoen
Zuid-Azie
17 miljoen
2020
1 602 miljoen
Afrika
69 miljoen
CANAjA
IJSLAND
Internationale aankomsten met
toeristische bestemming in 2020
meer dan 500 miljoen
300-500 miljoen
100-300 miljoen
minder dan 100 miljoen
Aantal toeristen dat
per vliegtuig naar het
buitenland reist in 2020
ZWEDEN
Atlantische oceaan
tf»
Verenigde Staten
2400000
AUSTRALIE
Mexico
29000
Noordzee
GROOT-
BWTTANNIE
NIEUW-ZEELAND
Duitsla
LUXEMBUR
Golf van Biskaje
FRANKRIJK
□0STENRIJK
Landen met meer
dan 300 000 nieuwe
banen in het
toerisme in 2007
SPANJE
Middellandse zee
Turkije
879000
Toptien toeristische bestemming in 2020
Japan
80-
70
Groei banen in het toerisme in 2007
ten opzichte van 1997
I meer dan 30%
20-29%
10-19%
minderdan10%
60-;
50
20-
10
Totaal aantal
luchtvaartpassaglers
1997
1,6 miljard
2017
5 miljard
China VS Frankrijk Spanje
Hong
kong
Italie
Groot- Mexico
Brittannie
Rusland Tsjechie
The Atlas of the Future, door Ian Pearson. Copyright Myriad Editions Limited (myriad@dircon.co.uk)
