Grootschalige basiskaart van Utrecht
J.C.P. de Kruif
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van het ontstaan
van de Grootschalige Basiskaart van Utrecht (gbku), de
inhoud van de gbku en het brede gebruik hiervan in samen
hang met de andere vastgoedinformatie.
Ontstaan GBKU
In de jaren 1950 tot 1970 is Utrecht sterk
gegroeid. Zo werd het grondgebied fors
uitgebreid (onder meer annexatie van
Zuilen) en werden de wijken Kanalenei-
land en Overvecht gebouwd. Ten be-
hoeve van deze stedenbouwkundige ont-
wikkelingen ontstond behoefte aan goed
kaartmateriaal van de te bebouwen ge-
bieden en later van de te beheren gebie-
den.
In 1951 werd hiertoe de afdeling Land
meten en Kaarteren opgericht. In de be-
ginjaren beperkte men zieh tot het pro-
jectgewijs opmeten en karteren. Om-
streeks i960 is gestart met de systemati
sche opbouw van een grootschalige ba
siskaart schaal 1:500 in het formaat 80 x
100 cm. Dit in navolging van Rotterdam
(de toenmalige leiding van de afdeling
Landmeten en Kaarteren was afkomstig
uit Rotterdam). Uit de kaart 1:500 werd
door middel van reprografie een kaart
1:1000 afgeleid.
De opbouw verliep niet erg voorspoedig,
vooral door geldgebrek (vergelijk de Pro
blemen met de landelijke gbkn). Vanaf
1975 is door de inzet van fotogrammetrie
het tempo van de opbouw verhoogd en
omstreeks 1979 was de opbouw gereed.
De bijhouding ofwel de actualiteit baar-
de inmiddels zorgen. Daarom is om
streeks 1975 gestart met de automatise-
ring van de kaartvervaardiging en vervol-
gens in 1982 met de opbouw van een di-
gitaal topografisch bestand. In eerste in-
Ir. J.C.P. de Kruif is hoofd
afdeling Vastgoedinforma
tie bij het Ontwikkelings-
bedrijf van de Gemeente
Utrecht, Postbus 8613,
3503 RP Utrecht,
[t] 030-2864616,
[e] J.de.kruif@utrecht.nl
Figuur 1 - Groot
schalige basiskaart
Utrecht.
gebruik van geografische informatie, grootschalige kartografie, stadskartografie, praktijk trefwoorden
use of geographica! information, large scale cartography, urban cartography, applications KEYWORDS
utilisation de 1 information geographique, cartographie grande echelle, cartographie urbaine, applications MOTS-CLES
stantie was dit gericht op de automatisering van het produetie-
proces. In 1988 was de digitale kaart van Utrecht gereed. Een
produet dat zowel bruikbaar was voor de vervaardiging van
kaartbladen 1:500 en 1:1000 als voor het digitale gebruik door
ontwerpers en beheerders. De geplotte analoge kaart was let-
terlijk een 'plaatje'. Echter de kosten voor de bijhouding wa
ren aanzienlijk. Vanuit de onvrede van de gebruikers over de
hoge kosten is vervolgens het bijhoudingsproces aanzienlijk
aangepast. De nadruk kwam te liggen op het hebben van een
actueel digitaal bestand van de openbare ruimte. Werkproces-
sen werden vereenvoudigd, de inhoud van de kaart is vermin-
27
