KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2000-XXVI - 2
meridiaan' is te vinden op de volgende
internetsite: http:llwww.2000enfran.ce. com-
/sites/meridienne. Kindertekeningen, we-
tenschappelijke informatie (zelfs onze
Snellius wordt genoemd!), gedichten, in-
formatie over de körnende picknick in
verschillende gemeenten, het is er alle-
maal. Jammer toch dat de Nederlandse
y-as tegenwoordig in zee ligt (ter ere van
de zeehandel waardoor we groot zijn ge
worden?). Maar ons nulpunt ligt, niet
toevallig, in Frankrijk, bij Auxerre, ten
zuidoosten van Parijs. Een mooi plekje
voor een gezamenlijk 'Dejeuner sur
l'herbe' in Franse stijl van alle Nederlan-
ders?
R. van der Sckans
netwerk
IJsselsteden in de I7e eeuw
Begin dit jaar (tot 18 maart 2000) werd
er in het Stedelijk Museum in Kampen
een tentoonstelling gehouden van kaar-
ten van Joan Blaeu en schilderijen van
Abraham Beerstraten. Tezamen verschaf
fen ze een uitstekend beeld van de ver-
schijningsvormen van de hanzesteden
aan de IJssel (Zwolle, Zutphen, Deventer
en Kampen) zo'n 400 jaar geleden. Er
zijn Sterke aanwijzingen dat de net als
Blaeu uit Amsterdam afkomstige Beer
straten destijds 00k door Blaeu was inge-
schakeld om de werkelijkheid ter plekke
in beeld vast te leggen ten behoeve van
de verbetering van zijn kaartmateriaal.
Voor zijn stedenatlassen (onderdeel van
zijn grote Atlas Major) kreeg Blaeu door-
gaans weliswaar het basismateriaal aange-
reikt door de diverse stadsbesturen, doch
- zoals de tentoonstelling 00k liet zien -
was de kwaliteit daarvan niet altijd even
goed. Naast het inschakelen van kunste-
naars riep Blaeu destijds daarom toen
00k al de gebruikers van zijn atlas op om
onjuistheden aan hem te melden. Het re-
sultaat was een nauwkeurige weergave
van de werkelijkheid die nu een belang-
rijke rol speelt bij historisch onderzoek.
C.P.J.M. van Elzakker
Varia: instrumenteel erfgoed in
speelfilm
The island of the mapmaker's wife is de ti-
tel van een in productie zijnde speelfilm
van de Amerikaanse ms Michie Glason.
Sigma Picture Productions te Amsterdam
werkt eraan in een studio in de voormali-
ge Westergasfabriek daar. Rekwisiteuse
Irna Esajas leende - terdege verzekerd -
instrumenteel erfgoed uit de collectie van
de afdeling Geodesie van de tu Delft.
De Synopsis van het fictieve verhaal? Een
Amerikaanse vrouw, verzamelaarster van
antieke landkaarten, ontdekt een zeer
zeldzame en waardevolle 17c eeuwse
landkaart in Amsterdam. Tijdens de hef
tige onderhandelingen wordt ze verliefd
op de Nederlandse antiquair en ze laat
geen middel onbenut om haar doel te
bereiken.
Einde 17c eeuw. Drie Amsterdamse
'burghers' ijsberen over de imposante
landkaart die is gegraveerd in de vloer
van het stadhuis. Het is Nederlands
Gouden Eeuw en alhoewel de mannen
blij zijn met de verworvenheden van de
Nederlandse heerschappij, zijn ze 00k
bevreesd dat de rijkdom te snel is geko-
men en dat de minder fortuinlijken zieh
tegen hen zullen keren.
In het volgende shot lig een elegante
kanten manchet met vrouwenhand op
een landkaart en we nemen aan dat we
nog in de Gouden Eeuw verkeren, maar
als het beeld groter wordt komen com-
puterschermen met satellietbeelden.
Finley Descotes, 29 jaar, heeft een top-
baan bij het Amerikaanse Instituut van
Landkaarten. Tevens is ze een autoriteit
op het gebied van 17c eeuwse geillus-
treerde landkaarten. Haar leven wordt
echter nog steeds beheerst door het ge-
mis dat ze voelt omdat haar relatie met
de steenrijke, 50-jarige verzamelaar en
playboy John Windham stukgelopen is.
Hij was haar eerste, echte grote liefde.
Alhoewel het al meer dan een jaar uit is,
belt hij haar voor een drankje en haar
hart slaat nog steeds over. Ze probeert
hem af te houden, maar hij zegt dat om
twee unieke landkaarten gaat die in haar
verzameling ontbreken. Ze zijn opgedo-
ken in Amsterdam, maar de handelaar
wenst niet telefonisch te onderhandelen.
Met veel moeite regelt Finley een lang
weekend vrij en vliegt naar Amsterdam
om de mysterieuze handelaar te ontmoe-
ten. Hij heet Bernhard en is zeer aan-
trekkelijk. Voor de eerste keer sinds
John voelt ze wat, maar ze laat zieh niet
van haar apropos brengen, ze komt voor
de kaarten. De twee kaarten die hij te
koop aanbiedt zijn uitzonderlijk. Ze wil
ze absoluut hebben, totdat hij haar een
derde kaart laat zien, die hij op het punt
Staat te kopen voor zichzelf van een
mooie en mysterieuze vrouw, Martha.
Deze derde kaart is een poetische im-
pressie van Zuid-Amerika uit ongeveer
1690 met een uniek aspect: de tekenaar
heeft een persoonlijke handtekening toe-
gevoegd in de vorm van twee gepassio-
neerde geliefden op een eiland. Finley
heeft dit detail met haar vergrootglas
ontdekt en is er zeker van dat Bernhard
dit over het hoofd heeft gezien.
Als verzamelaarster weet ze dat een der-
gelijk detail de kaart bijna onbetaalbaar
maakt, maar Bernhard wil hem sowieso
niet verkopen en heeft haar gebruikt om
zijn oordeel bevestigd te krijgen.
Als Finley hoort dat Bernhard is betrok-
ken bij enige verdachte zaken, besluit ze
de goede manieren onder handelaren te
laten varen en gaat achter zijn rüg om
naar Martha om haar te overtuigen haar
de kaart te verkopen. Martha, die dol is
op Bernhard, weigert. Nu moet Finley
overgaan tot smeken en uiteindelijk gaat
Bernhard om, maar zijn prijs is buiten
alle proporties. Vernederd moet ze toe-
geven wat de kaart voor haar betekent,
ze verkoopt al haar bezittingen en leent
zelfs geld van John om de kaart te kun-
nen kopen.
Als ze bij Bernhard terugkomt met het
geld, weigert hij alsnog. Zegt dat ie zieh
bedacht heeft. Dat hij niet wil verkopen.
Hij verwacht dat ze gek zal worden,
maar dat gebeurt niet. Ze ziet simpelweg
af van de koop en als in trance duwt ze
hem op het bed achter hem. De gepas-
sioneerde liefdesscene die volgt, betekent
voor beiden zowel een einde als een
nieuw begin.
Bij een bezoek was voor mij als redac-
teur van De Hollandse Cirkel 00k inte
ressant hoe anno 2000 met zorg door
een kunstenaar een antiek ogende kaart
werd vervaardigd voor het fictieve ver
haal. De aanwezige regisseuse vroeg of er
ergens 00k nog aan een astrolabium was
te komen, maar dat wist ik niet. Het
kunnen filmen in het Paleis op de Dam
zelf is nog onzeker. Onbekend is uiter-
aard 00k nog de toekomstige distributie.
Maar hoe dan 00k zullen meer mensen
dan ooit het instrumenteel erfgoed zien.
Verder bericht volgt.
A.M. den Boer
Wat is geleend?
Spiegelsextant nr. 182, midden ige eeuw
14-cm Theodoliet, Wanschaff, eind ige
eeuw nr. 113
Repetitietheodoliet met boussole, eind ige
eeuw, nr. gg6i4g
Bolvormige equerre, Becker Buddingh,
nr. 21
Waterpasinstrument, Wenckenbach 1813 -
18/4, nr.gg
Kleine Polygoon-Theodoliet, De Konigh,
Amhem, ipii, nr. 343
Waterpasinstrument 'alles vast', igo2, nr
302 (334) doosje met inhoud, nr. 364
Hollandse Cirkel met kompas, helft ige
eeuw, nr. 30
Meetband, nr. 38, Ahrend
54
