Geschiedenis van de GBKN
GBKN
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ARTIKELEN
J. Polman
j' 1 ik
kaartproductie, grootschalige kartografie, achtergronden
map production, large scale cartography, background
production de cartes, cartographie grande echelle, Information des reference
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
In dit artikel wordt een beeld gegeven van zowel de aanloop-
periode als de periode waarin de totstandkoming van de
gbkn heeft plaatsgevonden. Daartoe is een literatuuronder-
zoek gedaan en zijn enkele interviews gemaakt met personen
die in de aanloopperiode en ook daarna een belangrijke rol
hebben gespeeld.
Geschiedenis van de GBKN
In dit artikel wordt een beeld gegeven
van zowel de aanloopperiode als de pe
riode waarin de totstandkoming van de
gbkn heeft plaatsgevonden. Daartoe is
een literatuuronderzoek gedaan en zijn
enkele interviews gemaakt met personen
die in de aanloopperiode en ook daarna
een belangrijke rol hebben gespeeld: Van
Wely (voorzitter van de Studiecommis-
sie Grootschalige Basiskaart voorafgaand
aan het kb, daarna voorzitter van de
Voorlopige Centrale Kaarteringsraad),
Bogaerts (lid van de Studiecommissie
Grootschalige Basiskaart, later voorzitter
van de Commissie Topografische Basis
bestanden van de ravi), Ciaessen (lid
van de Commissie grootschalige basis
kaart en daarna lid van de Voorlopige
Centrale Kaarteringsraad) en Koen (se-
cretaris Voorlopige Centrale Kaarte
ringsraad, later secretaris van de Com
missie Topografische Basisbestanden).
Reeds eerder in 1997 is een artikel gepu-
bliceerd door Van der Veen (toen direc-
teur-secretaris van het Samenwerkings-
verband gbkn) over de wordingsgeschie-
denis van de gbkn [19]. Tijdens de voor-
bereiding van dit artikel is de auteur tot
de conclusie gekomen dat slechts in
hoofdlijnen een beeld kon worden gege
ven van de geschiedenis van de gbkn.
Het zou de moeite waard zijn om een
Ir. j. Polman is voormalig
directeur Geodesie van
het Kadaster en is in die
functie, en daarvoor als
directeur in de provincies
Noord-Holland en
Drenthe, betrokken
geweest bij het GBKN-
beleid van het Kadaster
(Zandloperweg 9A,
7314 JW Apeldoorn,
[t] 055-3558287).
veel dieper gravend historisch onderzoek te doen verrichten
om voor het nageslacht vast te leggen hoe de gbkn uiteindelijk
tot stand is gekomen.
Het artikel is opgebouwd als een metafoor van de hink-stap-
sprong. Net als bij dit wat gekunstelde atletieknummer begint
het met de belangrijke aanloop. Daarna komt de wat gekun
stelde hink, gevolgd door de stap als onmisbare voorbereiding
op de sprong die tenslotte wordt gemaakt resulterend in het
maximaal haalbare eindresultaat.
1971 -1975: de aanloop
Hoewel al regelmatig het belang van een grootschalige basis
kaart voor leidingenregistratie en gemeentelijke landmeetkun-
dige werkzaamheden werd onderkend, is het rapport van de
Studiecommissie Leidingenregistratie van mei 1971 [1] aan te
merken als startpunt van de besprekingen over een uniforme
grootschalige basiskaart voor heel Nederland. In dit rapport
werd de wenselijkheid van uniform kaartmateriaal ondubbel-
zinnig uitgesproken door middel van de volgende tekst: "Uit
de enquete en de gevoerde besprekingen is gebleken dat bij alle
belanghebbenden een zeer grote behoefte bestaat aan goede
uniforme basiskaarten. Thans wordt door vele instellingen en
bedrijven ongecoördineerd aan de vervaardiging van kaarten
gewerkt, en niet altijd op even deskundige wijze.Dit is ove-
rigens beslist geen exclusief belang van de leidingenregistra
tie... Wel moet hier met nadruk gesteld worden dat de pro-
ductie van deze kaarten niet alleen grote voordelen voor de lei-
dingbeheerders heeft, maar ook voor de andere gebruikers van
leidingkaarten."
Naar aanleiding van dit rapport besloot de toenmalige direc
teur van het Kadaster, Te Nuyl, om werk te maken van het
idee om een grootschalige basiskaart voor Nederland te ver-
vaardigen. Hij verzocht de toenmalige lector aan de Land-
bouwuniversiteit in Wageningen, Van Wely, die tevens voor
zitter was van de Nederlandse Vereniging voor Geodesie
(nvg), om een commissie te vormen die zou moeten onder-
zoeken hoe een grootschalige basiskaart voor het Nederlandse
grondgebied zou kunnen worden gerealiseerd. Van Wely Voer
de overleg met deskundigen van de nvg en met de Rijkscom-
