KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2000-XXVI-3
GIS - Kartografie
Kartografie in het GIS-tijdperk
NVK put
NVK publika
riguur2 - Ujis
GIS een onmisbaar
hulpmiddel voor kar
tografenV
NVK publikatiereeks
rtummer 11
daarvan was echter niet mogelijk, omdat de jaarlijks uitgege-
ven inhoudsopgave geen aparte rubriek voor GIS kent. Zo ver-
scheen er in 1996 een special (kt 1996-2) over kartografische
handboeken. Die zijn vooral bestemd voor Gis-ers en het leuke
is, dat Gis-ers veelal zelf om zo'n handboek hebben gevraagd.
Verder was de serie Landsdekkende bestanden ondenkbaar zon-
der gis en de artikelen in het nu voorliggende nummer dragen
00k weer bij aan het Gis-totaal. Bij dir alles valt wel op, dat er
nog geen kernkatern specifiek over gis is versehenen. Wie
neemt die uitdaging aan?
Organisatie van GIS-kartografen
Ondanks alle aandacht voor GIS is er geen aparte werkgroep
voor Gis binnen de nvk. Datzelfde geldt 00k voor de Interna
tional Cartographic Organisation (ica), hoewel de ica Com-
mission on Spatial Data Standards aardig in de buurt komt. In
Duitsland is er wel een Arbeitskreis Kartographie und Geo-
Infomationssysteme (als opvolger van de Arbeitskreis Automa
tion), maar die besteedt 00k veel aandacht aan andere technie-
ken. In het rapport Met de NVK naar de 2iste eeuw [Kraak,
1994] is wel het advies gegeven, om de werkgroep Automatise-
ring om te vormen tot een werkgroep Gis-Kartografie. Dit ad
vies is uiteindelijk niet opgevolgd, omdat al snel bleek, dat 00k
andere technieken als multimedia, Virtual reality en Internet
van grote invloed zouden zijn op de kartografie en dus aan
dacht verdienden.
Opmerkelijk is, dat Gis-ers zelf geen eigen algemene vereni-
ging hebben. Er zijn alleen gebruikersgroepen rond een be-
paald merk of een toepassing. Een aantal daarvan is overigens
zeer actief. Kartografen hebben iets dergelijks gekend rond de
Apple Macintosh, maar die gebruikersgroep is ter ziele gegaan
door het geweld van Microsoft Windows. Dit organisatiege-
drag duidt erop, dat kartografen elkaar eerder als vakgenoten
willen zien en ontmoeten, terwijl de meeste Gis-ers zieh vooral
aangetrokken voelen tot het eigenlijke vakgebied (geografie,
geodesie, bodemkunde, demografie enz.) waarvoor ze het Gis
nodig hebben.
De groei en bloei van gebruikersgroepen
rond een bepaald merk zal naar verwach-
ting minder worden naarmate Gis een
meer algemene techniek wordt. Jaren ge-
leden was er immers 00k nog ruimte
voor gebruikersgroepen rond tekstver-
werkers als Papyrus en Word Perfect,
maar nu zullen maar weinig mensen be-
hoefte hebben aan een ms Word gebrui
kersgroep. Dat betekent uiteraard niet
dat tekstverwerkers nu minder populair
zijn dan vroeger, integendeel, maar de
bediening is makkelijker en wordt door
meer mensen sneller beheerst, al dan niet
na het volgen van een cursus. Die kant
gaat het 00k met gis op, zeker als het
Opencis-concept doorzet. Dan zijn gis-
bestanden niet meer pakketgebonden.
En programmeertalen als Magic voor
Smallworld, aml voor Arclnfo en Ave
nue voor ArcView worden dan verdron-
gen door meer universele talen als Visual
Basic of C++, die niet Gis-gebonden zijn.
Voor de meeste gebruikers is algemene
Gis-kennis straks belangrijker dan kennis
van een specifiek Gis-pakket.
GIS en het profiel van
de NVK-Ieden
Hoe heeft gis het ledental en de ledensa-
menstelling van de nvk be'invloed? Dat
is moeilijk te zeggen, omdat de afgelo-
pen 15 jaar naast gis 00k andere nieuwe
technieken van invloed zijn geweest op
het werk van kartografen. In die periode
heeft er een verschuiving plaatsgevonden
in het opleidingsniveau van de leden van
MBO-niveau (intern en pbna) naar hbo-
en wo-niveau. Dat blijkt uit het vorig
jaar gehouden PR-onderzoek [Mikx,
1999]. Dit strookt overigens met de alge
mene trend naar hogere opleidingen in
onze maatschappij. Het aantal leden van
de nvk heeft daar niet onder geleden.
Ondanks de aanvankelijk sombere stem-
ming over de nieuwe technieken heeft
de nvk de afgelopen 15 jaar steeds een
kleine maar bestendige groei in het aan
tal leden gekend. Uit de praktijk is be-
kend dat met name in het klassieke re-
productieproces veel banen verloren zijn
gegaan en dat was altijd een belangrijk
specialisme in de kartografie. Als dat ver
lies doorgewerkt heeft in het ledental,
wat niet onwaarschijnlijk is, moet er ei
ders extra groei voor kartografen zijn ge
weest. En die groei zou best wel eens uit
de Gis-hoek kunnen zijn gekomen.
Meer Gis-specifieke cijfers zijn uit de
NVK-adresboeken te halen. In het NVK-
adresboek 1994/95 staan ruim 400 leden
vermeld en slechts 17 hebben toen gis
12
