Ups en Downs van 20 jaar GIS
bij de Rijksplanologische Dienst
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
J.H.R. van der Schuit J. Osinga
geschiedenis van de kartografie, gis/lis, overzicht
history of cartography, gis/lis, survey
histoire de cartographie, sig/sit, etude
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
lr. J. Osinga is hoofd van
de afdeling Monitoring
Ruimtelijke Ontwikkelingen
en drs. J.H.R. van der
Schuit is beleidsmede-
werker bij deze afdeling
van de Rijksplanologiscbe
Dienst, Ministerie van
Volkshuisvesting, Ruim
telijke Ordening en
Milieubeheer (VROM),
Postbus 30940,
2500 GX Den Haag,
[e]: johan.osinga@
rop.rpd.minvrom.nl,
[e] johan.vanderschuit@
rop.rpd.minvrom.nl.
Inleiding
Vanouds speelt geo-informatie een be-
langrijke rol bij beleidsonderzoek, -ont-
wikkeling en -monitoring in de ruimte
lijke ordening op nationaal niveau. Reeds
vroeg werd bij de Rijksplanologische
Dienst (rpd) een systeem van overlay-
kaarten opgebouwd waarmee handmatig
verschillende analoge kaarten konden
worden gecombineerd. Bekend uit deze
tijd van het Informatiesysteem Ruimtelij
ke Ordening Nederland (insyron) zijn
de ovak- en TEMAK-kaarten (resp. over-
zichtskaarten en thematische kaarten) en
natuurlijk de KADRO-kaart, de kartogra-
fische registratie van voor de ruimtelijke
ordening relevante dementen [Van
Kampen Plender, 1978]. Hoewel
hoofdzakelijk in analoge vorm was hier
in de jaren zeventig al sprake van een
geografisch informatiesysteem. Na enkele
jaren ervaring met een automatisch
kaarttekensysteem (Applicon-Tabletizer,
flatbed tekentafel Xynetics 100, gekop-
peld aan een pdf 11/35) was het dan 00k
niet verwonderlijk dat de Rijksplanologi
sche Dienst medio jaren tachtig op zoek
ging naar een geavanceerder hulpmiddel
bij het verwerken, beheren en analyseren
van geo-informatie. Na een brede orien-
tatie en een bezoek aan esri in Amerika
werd besloten in 1985 als eerste gebruiker
in Nederland over te gaan tot aanschaf
van het Geografisch Informatie Systeem
Arc/Info (versie 3.1).
Onderstaand worden voor de aspecten
hard- en Software, geo-informatie, orga-
nisatie en toepassingen en informatiesys-
temen de belangrijkste ontwikkelingen
geschetst, afgesloten met een conclusie
en een körte blik op de toekomst.
Van Prime via SUN en HP Unix naar Windows NT
Samen met importeur Logisterion (thans esri Nederland) is
menig uur gei'nvesteerd in het draaiende krijgen en houden
van Arc/Info op een mini-computer van Prime, het enige piat-
form waarop Arc/Info beschikbaar was in die tijd. Met als
randapparatuur een peperdure Ao-kleurenrasterplotter van
Calcomp en een aantal Calcomp digitaliseertafels met Tektro
nix grafische terminals was een complete voorziening aanwezig
voor het digitaal inwinnen, verwerken, analyseren en
(karto)grafisch uitvoeren van geo-informatie. Voor het Em-
Figuur 1 - Fragment
van KADRO-kaart-
blad 2$A.
29