GIS in het Web: hoe werkt het? KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT ß.J. Köbben Mac Gillavry ARTIKEL gebruik van geografische informatie, programmatuur, gis/lis, overzicht TREFWOORDEN use of geographical Information, Computer programs, gis/lis, survey KEYWORDS utilisation de l'information geographique, logiciels, sig/sit, etude MOTS- -CLES Dit artikel is bedoeld voor wie ge'interesseerd is in het publi- ceren van Gis-data op het World Wide Web. Er wordt dui- delijk gemaakt hoe het web werkt en hoe het gebruikt kan worden om de gebruiker met kartografische informatie in een Gis-omgeving te laten werken. Een viertal commerciele oplossingen om Gis-data op het web te publiceren wordt kort voorgesteld en er wordt verslag gedaan van een onder- zoek dat onlangs gedaan is naar de geschiktheid ervan voor kartografische toepassingen. ßarend Köbben (kob- ben@itc.nl) is docent bij de divisie Geoinformatica, Kartografie en Visualisatie van het ITC, Postbus 6, 7500 AA te Enschede. Edward Mac Gillavry (macgillavry@itc.nl) volgt de MSc. Cartography op- leiding, een gezamenlijke inspanning van de disci- plinegroep Kartografie van de Universiteit Utrecht en de divisie Geoinformatica, Kartografie en Visualisatie van het ITC. Inleiding Het World Wide Web (www of kort- weg het web) is een relatief nieuw medi um en nu al worden er naar schatting elke dag zo'n 40 miljoen kaarten op ge- raadpleegd [Peterson, 1999]. Hoeveel daarvan afkomstig zijn uit of onderdeel zijn van een gis, is niet gespecificeerd, maar het zal een aanzienlijk deel zijn. De gebruikers van die enorme hoeveelheid kaarten zijn waarschijnlijk voor het grootste deel niet ge'interesseerd in hoe ze nu feitelijk geproduceerd worden, en terecht! Maar voor diegenen die zelf hun Gis-data willen publiceren zijn de tech nische achtergronden wel degelijk van belang. Inmiddels bieden zo'n beetje alle leveranciers van Gis-software een oplos- sing om Gis-data en functionaliteit op het Web te realiseren. Internet en het World Wide Web Om te begrijpen wat het World Wide Web nu precies is, moe- ten we als eerste inzien dat het in feite een sub-set is van het zogenaamde Internet. Daarnaast dat Internet op zijn beurt ontstaan is uit een bescheiden eerste Computer netwerk, arpa- net geheten. Dit is indertijd gecreeerd door het Advanced Re search Projects Agency en werd gefinancierd door het Ameri- kaanse ministerie van defensie. Het diende twee doelen. Het maakte het mogelijk dat wetenschappers die op verschillende plekken werkten hun digitale informatie konden uitwisselen. Tegelijkertijd zorgde het ervoor dat die belangrijke informatie verspreid werd over een aantal locaties, waardoor de kwets- baarheid voor nucleaire aanvallen verminderd werd. Het ARPAnet was opgebouwd als een gedistribueerd, gedecentrali- seerd netwerk waarin elk knooppunt even belangrijk was. Om de Computers met elkaar te laten communiceren was het nodig dat ze allemaal dezelfde 'taal' Spraken. Daarvoor werd een zo- genaamd communicatieprotocol gebruikt, Network Communi- cation Protocol (ncp) geheten. In zo'n protocol is vastgelegd hoe de Systemen informatie van elkaar kunnen vragen en die vervolgens naar elkaar kunnen sturen. Eind 1969 verbond deze 'grootmoeder van het Internet' vier Computers in de Verenigde Staten. Zoals in figuur 1 te zien is, werd dit netwerk 00k in kaart gebracht. Langzamerhand groeide ARPAnet uit tot een veelomvattend netwerk en kwamen 00k anderen tot ontwikkeling, met als be- langrijksten usenet en Eunet. In 1983 schakelden deze netwer ken over op een nieuw communicatieprotocol, genaamd tcp/ip, wat Staat voor Transmission Control Protocol/Internet Protocol. Het Sterke punt van dit protocol is, dat het gelaagd is en daarom geschikt om weer andere protocollen als het wäre 'in te pakken en op te sturen'. Op die manier ondersteunde dit tcp/ip bestaande protocollen als TelNet (voor terminal bestu- ring), ftp (voor het verzenden van bestanden) en smtp (voor het versturen van e-mail) en kon het uitgebreid worden met allerlei nieuwe protocollen. Dit wordt algemeen gezien als de geboorte van het Internet [url i] Naast het Internet bestaat er dan nog, ietwat verwarrend, dat 'World Wide Web'. Dit is oorspronkelijk opgezet door Tim Berners-Lee van het cern (Centre Europeen de Recherches 47

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kartografisch Tijdschrift | 2000 | | pagina 53