GIS in het Web: hoe werkt het?
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ß.J. Köbben Mac Gillavry
ARTIKEL
gebruik van geografische informatie, programmatuur, gis/lis, overzicht TREFWOORDEN
use of geographical Information, Computer programs, gis/lis, survey KEYWORDS
utilisation de l'information geographique, logiciels, sig/sit, etude MOTS-
-CLES
Dit artikel is bedoeld voor wie ge'interesseerd is in het publi-
ceren van Gis-data op het World Wide Web. Er wordt dui-
delijk gemaakt hoe het web werkt en hoe het gebruikt kan
worden om de gebruiker met kartografische informatie in
een Gis-omgeving te laten werken. Een viertal commerciele
oplossingen om Gis-data op het web te publiceren wordt
kort voorgesteld en er wordt verslag gedaan van een onder-
zoek dat onlangs gedaan is naar de geschiktheid ervan voor
kartografische toepassingen.
ßarend Köbben (kob-
ben@itc.nl) is docent bij
de divisie Geoinformatica,
Kartografie en Visualisatie
van het ITC, Postbus 6,
7500 AA te Enschede.
Edward Mac Gillavry
(macgillavry@itc.nl) volgt
de MSc. Cartography op-
leiding, een gezamenlijke
inspanning van de disci-
plinegroep Kartografie van
de Universiteit Utrecht en
de divisie Geoinformatica,
Kartografie en Visualisatie
van het ITC.
Inleiding
Het World Wide Web (www of kort-
weg het web) is een relatief nieuw medi
um en nu al worden er naar schatting
elke dag zo'n 40 miljoen kaarten op ge-
raadpleegd [Peterson, 1999]. Hoeveel
daarvan afkomstig zijn uit of onderdeel
zijn van een gis, is niet gespecificeerd,
maar het zal een aanzienlijk deel zijn. De
gebruikers van die enorme hoeveelheid
kaarten zijn waarschijnlijk voor het
grootste deel niet ge'interesseerd in hoe
ze nu feitelijk geproduceerd worden, en
terecht! Maar voor diegenen die zelf hun
Gis-data willen publiceren zijn de tech
nische achtergronden wel degelijk van
belang. Inmiddels bieden zo'n beetje alle
leveranciers van Gis-software een oplos-
sing om Gis-data en functionaliteit op
het Web te realiseren.
Internet en het World Wide Web
Om te begrijpen wat het World Wide Web nu precies is, moe-
ten we als eerste inzien dat het in feite een sub-set is van het
zogenaamde Internet. Daarnaast dat Internet op zijn beurt
ontstaan is uit een bescheiden eerste Computer netwerk, arpa-
net geheten. Dit is indertijd gecreeerd door het Advanced Re
search Projects Agency en werd gefinancierd door het Ameri-
kaanse ministerie van defensie. Het diende twee doelen. Het
maakte het mogelijk dat wetenschappers die op verschillende
plekken werkten hun digitale informatie konden uitwisselen.
Tegelijkertijd zorgde het ervoor dat die belangrijke informatie
verspreid werd over een aantal locaties, waardoor de kwets-
baarheid voor nucleaire aanvallen verminderd werd. Het
ARPAnet was opgebouwd als een gedistribueerd, gedecentrali-
seerd netwerk waarin elk knooppunt even belangrijk was. Om
de Computers met elkaar te laten communiceren was het nodig
dat ze allemaal dezelfde 'taal' Spraken. Daarvoor werd een zo-
genaamd communicatieprotocol gebruikt, Network Communi-
cation Protocol (ncp) geheten. In zo'n protocol is vastgelegd
hoe de Systemen informatie van elkaar kunnen vragen en die
vervolgens naar elkaar kunnen sturen. Eind 1969 verbond deze
'grootmoeder van het Internet' vier Computers in de Verenigde
Staten. Zoals in figuur 1 te zien is, werd dit netwerk 00k in
kaart gebracht.
Langzamerhand groeide ARPAnet uit tot een veelomvattend
netwerk en kwamen 00k anderen tot ontwikkeling, met als be-
langrijksten usenet en Eunet. In 1983 schakelden deze netwer
ken over op een nieuw communicatieprotocol, genaamd
tcp/ip, wat Staat voor Transmission Control Protocol/Internet
Protocol. Het Sterke punt van dit protocol is, dat het gelaagd
is en daarom geschikt om weer andere protocollen als het wäre
'in te pakken en op te sturen'. Op die manier ondersteunde dit
tcp/ip bestaande protocollen als TelNet (voor terminal bestu-
ring), ftp (voor het verzenden van bestanden) en smtp (voor
het versturen van e-mail) en kon het uitgebreid worden met
allerlei nieuwe protocollen. Dit wordt algemeen gezien als de
geboorte van het Internet [url i]
Naast het Internet bestaat er dan nog, ietwat verwarrend, dat
'World Wide Web'. Dit is oorspronkelijk opgezet door Tim
Berners-Lee van het cern (Centre Europeen de Recherches
47