KARTOGRAFIE
66
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OOO-XXVI-3
wordt geen interactie van de gebruiker
toegestaan, iets dat bij de WNW@tlas
wel mogelijk is. Natuurlijk valt er over
te twisten hoe ver de vrijheid bij
legendabewerking mag gaan, maar bij
Encarta kan de gebruiker zieh snel be-
perkt voelen. Bij de weergave van statis
tische kaarten zou het bijvoorbeeld heel
welkom zijn, om zelf een aantal klassen
te kunnen bepalen, de gebruikte kleu-
renreeks te wijzigen of een referentieland
aan te wijzen, waarna de legenda alle an
dere waarden ten opzichte van die refe-
rentiewaarde classificeert: dit is nu alle-
maal niet mogelijk. Wat net als bij de
WNW@tlas jammer is, is dat er nog al-
tijd geen mogelijkheid wordt geboden
om verschillende kaartprojecties te to
nen: bij de diversiteit aan statistische ge-
gevens kan het wenselijk zijn een andere
dan de standaardprojectie te kiezen.
De atlas bevat een apart gedeelte met
uitgebreide landeninformatie in wat
men 'artikelen' noemt en waarvoor met
name de redactie van de Winkler Prins
Encyclopedie is ingezet. Veelvuldig wor
den links genoemd naar verwante onder-
werpen, statistieken of bijbehorende
kaartsoorten en is het 00k mogelijk aan-
vullende links of recentere informatie via
het Internet op te halen bij de webserver
van de makers. De artikelen worden op
een prettige en zeer overzichtelijke ma-
nier gepresenteerd, en zijn voor twee
landen naast elkaar te plaatsen, zodat
onderling vergelijken eenvoudig wordt.
Daarnaast bevat de atlas een uitgebreid
onderdeel 'Wereld in thema's' waarin al-
gemene onderwerpen (wereld in kaart
brengen, natuurlijke omgeving, water en
weer, de wereld van de mens) aan de
orde komen, en met name veel aandacht
wordt besteed aan Nederland en Belgie.
Diverse Nederlandse deskundigen heb-
ben hieraan hun medewerking verleend,
en dit onderdeel verdient aanbeveling,
omdat het zeer toegankelijk is geschre-
ven en er vaak gebruik gemaakt wordt
van multimedia-illustraties. Deze infor
matie is het zeker waard vaker geraad-
pleegd te worden dan alleen voor werk-
stukken van scholieren - in de produet-
omschrijving wordt nogal nadrukkelijk
de grote gebruikswaarde voor Scholen en
het maken van huiswerk aangegeven.
Aan de landen is tevens een uitgebreide
statistische database gekoppeld die zo'n
350 onderwerpen beslaat. Deze database
is via verschillende ingangen te benade-
ren, waaronder de 'vergelijkingen'-optie,
die het mogelijk maakt een statistisch
gegeven van een bepaald land in tabel-
vorm te vergelijken met de rest van de
wereld (gesorteerd naar grootte of alfa-
betisch). Dit gegeven kan tevens in
kaartvorm bekeken worden, waar helaas
de eerder genoemde beperkingen naar
boven komen. Het gebruikte kaarttype
is uitsluitend de choropleet (net als bij
de WNW@tlas), waardoor absolute sta
tistische gegevens foutief worden weer-
gegeven. De legenda is niet geclassifi-
ceerd, waardoor de leesbaarheid verder
wordt verminderd. Aanpassingen door
de gebruiker zijn niet mogelijk, terwijl
het bijvoorbeeld bij de 'vergelijkingen'-
optie juist heel fraai zou zijn als het ge-
kozen land de referentiewaarde draagt,
terwijl alle andere landen t.o.v. die waar-
de geclassificeerd zouden worden. Bij dit
gedeelte moet de ondersteuning van de
Nederlandse kartografen gering geweest
zijn, want anders had dit er ongetwijfeld
beter uitgezien. Ten aanzien van de be-
trouwbaarheid van de statistische gege
vens is er 00k een enkele kanttekening te
maken. De atlas geeft van elk gegeven
een definitie en bronvermelding, maar
dit neemt niet alle twijfels weg. Wat te
denken van het onderwerp 'Internet-
aanbieders per 10.000 inwoners'? De da
tabase levert een getal van 328 voor Ne
derland, 0.23 voor Albanie en 0.01 voor
Groot-Brittannie. Moeten we hieruit
concluderen dat dit laatste land op
Internet-gebied nog vrijwel onontgon-
nen is?
Natuurlijk bevat de atlas nog enkele aar-
digheidjes zoals een topograiie-quiz, vir-
tuele vluchten en zelfs een 'maankaart'
met topografische nameninformatie: in
een volgende editie wellicht 00k aan
dacht voor de planeten? Maar dan zal
wel de naam 'Wereldatlas' veranderd
moeten worden.
Alle kritische kanttekeningen ten spijt,
mag vastgesteld worden dat er met de
inzet van de redactie van de Winkler
Prins Encyclopedie een tweede, waarde-
volle Nederlandstalige elektronische at
las bij is gekomen, die met de
WNW@tlas naar de hoofdprijs dingt. De
uiteindelijke voorkeur voor een van de
twee zal toch vooral persoonlijk zijn: de
een zal de hoge kartografische kwaliteit
en interactie van de WNW@tlas waarde-
ren (of de mogelijkheid om naast elkaar
twee landen in kaartvorm te vergelij
ken!), terwijl de ander meer waarde zal
hechten aan de zeer uitgebreide docu-
mentatiefunetie van de Encarta Wereld
atlas.
R.M. Hootsmans
Kartografie, visualisatie van
ruimtelijke gegevens
F.J. Ormeling M.J. Kraak
Delft: Delft Unversity Press, 1999
233 pp.
ISBN 90 407 1859 9
Prijs: 60,-
Deze al weer vierde uitgave van het ons
vertrouwde Nederlandstalige inleidende
handboek Kartografie van Ormeling en
Kraak is een Spiegel van de veranderin-
gen in het vakgebied over de laatste de-
cennia. Hoewel iedere uitgave vanaf
1987 herzien is, begint de definideve om-
mezwaai naar de elektronische informa-
tievoorziening in deze uitgave een soort
van gestalte te krijgen; een gestalte die
tevens het zoeken naar de juiste inhoud,
het juiste niveau, de diepgang, de orde-
ning (en moed van de auteurs) illus-
treert.
visualisatie van ruimtelijke gegevens
Deze vernieuwing wordt op de kaft dui-
delijk gemaakt met de verschijning van
een pc-scherm op een overigens onge-
wijzigde illustratie 'van terrein naar
kaart'.
De orientatie op moderne communica-
tiemiddelen wordt nog eens duidelijk
met een aantal praktische kaders: afslui-
tende paragrafen met o.a. Websites, en
00k eiders vele verwijzingen naar belang-
rijke sites. Verder komen nu Internet,
multimedia-aspecten en gis in diverse
hoofdstukken aan bod, binnen de con-
text van de visuele presentatie: de kaart.
Een belangrijke en nuttige toevoeging is
hoofdstuk 6 'Auteursrecht en produet-
aansprakelijkheid' en hoofdstuk 13 waar
in kaartgebruik en het gebruik van ruim-
