IN MEMORIAM
2000-XXVI-4
Daarnaast bleef de kartografie hem boeien. In de jaren vijftig
schreef Pannekoek zijn beroemde artikelen over kartografische
generalisatie die veertig jaar na dato nog steeds geciteerd wor
den, mede 00k door hun opname in het internationaal karto-
grafisch jaarboek. In 1958 werd hij voorzitter van de redactie-
commissie van de wetenschappelijke Atlas van Nederland, een
oud plan van prof. W.E. Boerman en de kartograaf J. Schok-
kenkamp. De realisering van dit nationale kaartwerk, een over-
heidsuitgave, vereiste een gigantische inzet. Ter voorbereiding
van de talrijke thematische kaarten in de atlas werden 17 sub-
commissies in het leven geroepen bestaande uit deskundigen
wier ontwerpen door tekenaars van een speciaal atlasbureau tot
definitieve tekenstukken werden verwerkt. Voor Pannekoek
was de taak weggelegd auteurs en redactieleden tot overeen-
stemming te brengen en de kartografische vormgeving te be-
waken. Ook dit lukte. In 1963 versehenen de eerste 9 bladen
en in 1977 kwam de laatste der 13 afleveringen in een oplage
van 8000 exemplaren gereed. Maar ook bij het uitbrengen van
de tweede editie (1984-90) bleef hij - op afstand - intensief be-
trokken.
Tot slot dient nog herinnerd te worden aan zijn vele kritische
besprekingen van nieuw versehenen kaarten en atlassen. Ook
op dit terrein openbaarde zieh zijn vriendelijke aard. Zelfs als
er nog al wat aan te merken was bleven zijn kritieken steeds
mild, zoals de redacteur van de Bosatlas enige malen onder-
vond.
In de loop der jaren vielen Pannekoek diverse onderscheidin-
gen ten deel onder meer van de Koninklijke Nederlandse
Aardrijkskundige en Geologisch-Mijnbouwkundige Genoot-
schappen en van de Nederlandse Vereniging voor Kartografie.
In 1982 werd hij ter bekroning van zijn levenswerk bij Konink-
lijk besluit tot ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw be-
noemd. Voor ons blijft hij de onvergetelijke collega Ton Pan
nekoek.
F.], Ormelingsr.
G. Hake en A. Sahab
Kort na elkaar ontvielen ons dit jaar twee vooraanstaande
kartografen.
In Duitsland overleed eind april 2000 Dr.Ing.Dr.phil-h.c.
Günter Hake (1922-2000), sedert 1967 hoogleraar topografie
en kartografie aan de universiteit van Hannover. Zijn veelom-
vattende publicaties alsmede zijn didactische kwaliteiten (on
der meer begeleidde hij twintig promovendi) bezorgden hem
internationale bekendheid. Zijn grootste Verdienste was on-
getwijfeld dat hij open stond voor computerkartografie en in-
formatie en communicatietechnologie, waarvan zijn bewerking
van het leerboek Kartographie van zijn voorganger prof. Viktor
Heissler getuigenis aflegt. In vier opeenvolgende edities, de
laatste samen met dr. Dietmar Grünreich "völlig neu bearbei
tet und erweitert", werd dit werk omgetoverd tot een modern
leerboek voor landmeters, kartografen en geografen, toonaan-
gevend in Duitsland.
De universiteit van Bochum verleende Günter Hake een ere-
doctoraat en de Deutsche Gesellschaft für Kartographie eerde
hem met de Mercatormedaille.
In Teheran overleed na een langdurig ziekbed op 79-jarige
leeftijd prof. Abbas Sahab; 60 jaar was hij werkzaam als ge-
ograaf en kartograaf. Hij was de oprichter van het Sahab Geo
graphie and Drafting Institute te Teheran, de eerste particulie-
re uitgeverij op dit gebied in Iran. Als directeur van dit bedrijf
was hij ontwerper, redacteur en uitgever van meer dan 700
kartografische uitgaven waaronder kaarten, atlassen en globes.
Tot zijn laatste werken behoren de Atlas of 60 Years Cartogra-
phy en de Atlas of Fourteen Centuries of Islam Art. Op de 13c
Teheran International Book Fair in mei 2000 was zijn geza-
menlijke oeuvre tentoongesteld. De uitvaartdiensten te zijner
nagedachtenis in Teheran en in zijn geboorteplaats Tafresh
werden bijgewoond door talrijke wetenschappers, uitgevers,
journalisten, auteurs en hoogwaardigheidsbekleders.
F.J. Ormelingsr.
6
