26
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OOO-XXVI-4
Mi/tsr /-• 4f\ ,2"
V
Figuur 1 - Detail van de manuscriptkaart uit 1803 van Rijnland door Tranchot en Von Müfßing,
blad 1/3, Nijmegen. Schaal 1:20.000, verkleind tot 1:23.000.
opdracht gekregen een voor militaire
doelen 'voldoende nauwkeurige kaart' te
vervaardigen, en in het Duits-Neder-
landse grensgebied rond Maastricht had
overste Tranchot, in 1801 door Napoleon
verantwoordelijk gesteld voor de karte
ring van de departementen links van de
Rijn, manuscriptkaarten op de schaal
1:20.000 opgenomen (figuur 1). Dat
kaartwerk draagt alle kenmerken van de
00k tegenwoordig nog gebruikelijke
weergave-elementen. Daarom is het niet
alleen een historisch belangrijke mijlpaal
in de ontwikkelingsgeschiedenis van de
kartografie, maar 00k een goed voor-
beeld van grensoverschrijdende karte-
ringswerkzaamheden. Onder invloed van
de steeds opgeschroefde eisen van de
kaartgebruikers en steeds efficientere te-
ken- en reproductietechnieken ontston-
den - in een ontwikkelingsperiode die
circa 100 jaar duurde - tenslotte die na
tionale topografische kaartseries waarvan
Grothenn (1997) terecht claimt dat ze
het hoogtepunt van hun ontwikkeling
hebben bereikt. Moderne kaartseries zo-
als de Topografische kaart van Nederland
1:25.000 (figuur 2) en de Duitse Topogra
fische Karte 1:50.000 (figuur 3) onderbou-
wen die conclusie.
Hoe moet ons oordeel over deze aan-
sprekelijke hedendaagse resultaten van
de Europese kartografische traditie lui-
den als we naar de toekomst kijken?
Moeten we met Grothenn [1997] eisen
dat "00k het goede nog beter kan wor
den"? Of moeten we als variatie hierop
in dit naar de toekomst verwijzende jaar
2000 formuleren dat 'het goede 00k op
een andere manier zijn waarde kan be-
houden'? Laten we daartoe de voor- en
nadelen van het type 'nationale topogra
fische kaartserie' eens naast elkaar zetten.
Wanneer we ons concentreren op de
kartografische methode van beschrijving
van het aardoppervlak, dan bestaat het
geweidige voordeel van de topografische
kaart uit de overdracht van een samen
hangend gei'nterpreteerd beeld van de
complexe topografie door middel van op
zieh duidelijke kartografische Symbolen
en Signaturen. Bovendien is het kaart-
beeld op basis van een nationaal coördi-
natensysteem op een dusdanige wijze
vormgegeven dat het zowel meetkundige
als semantische interpretaties toelaat. De
topografische kaart levert - in elk geval
aan geoefende kaartlezers - een hoge
mate van samenhangende informatie als
Synopsis. Ze levert een nauwkeurige ba
sis voor afgeleide kaarten en zelfs - als
grijsdruk of als achtergrondkaart - een
goed medium voor de inventarisatie, do-
Figuur 2 - Detail van de topografische kaart 1:2s. 000 van de Topografische Dienst Nederland
(blad 58E, Tegelen).
