KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OOO-XXVI-4
HirschieU*
Een belangrijk voorbeeld van de ontwikkeling van de toepas-
sing van geodata wordt gevormd door de autonavigatie. In de
jaren tachtig was autonavigatie nog een visioen, maar op dit
moment is het, in samenhang met door satellieten ondersteun-
de plaatsbepaling, topografische bestanden en krachtige pro-
grammapakketten, in grote delen van Europa al lang een reali-
teit. De manier van informatie-overdracht heeft daarbij in zijn
ontwikkeling verschillende stadia doorlopen. Deze stadia ver-
lopen van een primitieve grafische vormgeving als surrogaat
voor kaarten, via sturing met hulp van een kunstmatig stemge-
luid en eenvoudige tekstuele of grafische indicaties van de rij-
richting, tot topografisch-thematische kaarten op hoge resolu-
de-beeldschermen, met fatsoenlijke kleursymbolen en onder-
steund door andere media.
Figuur 4 - Detail van
de digitale topogra
fische kaart 1:25.000
(ATfJS DTK25),
uitgegeven door het
Landesvermessungs
amt van Beieren
(blad 8129, Kauf
beuren).
De op geodata gebaseerde positionering en navigatie vormt
00k de basis voor de opbouw van telematicasystemen die een
nog meer uitgebreid toepassingsgebied zullen vormen. Het is
een aansprekelijke wens om verkeersstromen en autodichthe-
den op de beschikbare wegen en snelwegen te lokaliseren en te
analyseren en zö te sturen dat de beschikbare verkeersruimtes
optimaal worden gebruikt en files worden geminimaliseerd.
Een groot aantal Europese regeringen heeft in samenwerking
met onderzoeksinstituten en de industrie de wens hiertoe ge-
uit, niet alleen om de kwaliteit van het wegverkeer te verbete-
ren, maar 00k om de bouw van nieuwe wegen däar te vermij-
den waar zieh ongunstige verkeersituaties op een andere ma
nier laten verbeteren. Om de daarvoor benodigde kartogra-
fisch-topografische data af te kunnen leveren is het nodig dat
er niet alleen in Duitsland maar in heel Europa sprake is van
grensoverschrijdend management. Dat vormt een uitdaging
voor de nationale topografische dien-
sten, maar 00k industrie- en bedrijfs-
leven kunnen op het gebied van homo
gene weggegevens efficient produceren
onder concurrentie-omstandigheden.
Nog dichtere, meer gedetailleerde topo
grafische gegevens zijn nodig voor de ex-
ploitatie van openbare, vooral gemeente-
lijke, navigatiesystemen voor hulp- en
reddingsdiensten. Hier gaat het niet
alleen om de gebruikelijke inhoud van
een grootschalige topografische kaart of
stadsplattegrond. Straatnamen en huis-
nummers, gebouwen en hun funeties,
driedimensionale weergaven van zowel
buitenkant als interieur vormen voor-
beelden voor de typische informatiebe-
hoefte voor dit doel. Ook op dit gebied
is het noodzakelijk dat men handelt op
een manier die gemeente-, provincie- en
Staatsgrenzen overschrijdt.
Het belang van de grensoverschrijdende
modellering van het aardoppervlak
wordt ook zichtbaar aan de hand van
een medium dat geen last heeft van de
administratieve opdeling van de ruimte:
elektromagnetische golven. De door
programmatuur ondersteunde simulatie
van de verbreiding van radiogolven in
het driedimensionale landschap en de
daarmee verbonden optimalisering van
de locatie van zenders en ontvangers ver
eisen homogene digitale hoogtemodel-
len. Deze kunnen als 'terreinmodellen'
het natuurlijke oppervlak van het ter-
rein, en als 'oppervlaktemodellen' de
door natuur en mensen door vegetatie
en bebouwing bei'nvloede aardoppervlak
weergeven. Als 'driedimensionale stads-
modellen' geven ze met name de driedi
mensionale bebouwing weer. Er zijn veel
toepassingen denkbaar van dergelijke
homogene oppervlaktebedekkende
hoogtemodellen op verschillende nauw-
keurigheidsniveaus. Dergelijke toepas
singen gaan van de hierboven aangedui-
de zenderlocatiesimulatie, die ook de ba
sis vormt voor mobiele radionetten, via
het sturen van vliegtuigen, prognoses
aangaande, c.q. verhindering van hoge
waterstanden, de daaraan verbonden ri-
sicoschattingen door verzekeringsmaat-
schappijen tot en met de produetie van
driedimensionale panorama's op de basis
van topografische kaarten. Een mooi
voorbeeld van deze laatste toepassing
vindt men op het omslag van het num-
mer 2000/1 van het tijdschrift Karto
graphische Nachrichten.
Hoe Staat het in dit verband met de ver-
houding tussen digitale geodata en de
grafische weergave daarvan, zoals die in
28
