64
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OOO-XXVI-4
weer. Zoals te zien valt heeft alles een
hoge grafische kwaliteit. Net zoals de be-
staande analoge edities is het een toppro-
duct, met veel aandacht besteed aan de
vormgeving en functionaliteit. Men kan
er tegen inbrengen dat het onvolledig is
als nationale atlas door de beperkte the-
matiek en 00k Staat het een beetje bui-
ten de mainstream van de huidige ont-
wikkelingen op het gebied van nationale
atlassen omdat er geen Internet-verbin-
ding mee gegenereerd kan worden, bij-
voorbeeld om de atlas te updaten. Maar
verder Staat het als een huis.
F.J. Ormeling
Atles Universal
Barcelona: Institut Cartogräfic
de Catalunya en Enciclopedia Catalana
SA, 1999.
Uitgave onder leiding van
Jaume Miranda I Canals en
Jesus Giralt i Radigales
Formaat 40 x 29 cm, 552 pp.
(50 pp. thematische kaarten,
324 pp. geografische overzichtskaarten,
170 pp. register met ca 270.000
geografische namen)
ISBN 84 393 4715 4
Prijs 24900 peseta (ca 330,-)
Catalonie heeft de afgelopen 20 jaar een
eigen Catalaanse topografische dienst
annex kartografische uitgeverij opge-
bouwd die de eigen Streek topografisch
karteert (naast de officiele Spaanse topo
grafische dienst), schoolatlassen en plas-
tic reliefkaarten produceert, wandelkaar-
ten en stadsplans. Het enige dat er nog
aan de kartografische verzorging in het
Catalaans ontbrak waren een 'nationale'
atlas en een wereldatlas, en in dat laatste
is nu voorzien. Er ligt hier een volwassen
wereldatlas die qua detaillering vergelijk-
baar is met de Times atlas, geheel toege-
sneden op de behoeften van het Cata
laanse publiek. Het is dus blijkbaar nog
mogelijk in deze tijd van dure arbeids-
krachten zo'n arbeidsintensieve wereld
atlas voor een relatief kleine markt als de
Catalaanse te produceren. Er valt aan te
nemen dat het uitgangspunt een databa-
se zoals de dcw was, en dat de meeste
tijd aan de beschrifting hiervan is be
steed: bij de lijst van medewerkers wor
den maar liefst 20 toponymisten opge-
somd.
En het is dus vooral een toponymisch
monument geworden voor het Cata
laans: Catalaanse exoniemen en Cata
laanse versies van Streeknamen en namen
van zeeen en gebergtes overal ter wereld.
En omdat het Catalaans in Spanje een
minderheidstaal is worden minderheids-
talen eiders 00k gesteund. In het Occi-
taanse deel van Frankrijk staan de Occi-
taanse naamversies eerst, gevolgd door de
Franse, en het zelfde geldt voor Bretagne.
Op Corsica en Sardinie staan de Cata
laanse namen 00k eerst; eiders worden
Catalaanse exoniemen tussen haken toe-
gevoegd. In Zuid-Tirol staan de Duitse
naamversies eerst, gevolgd door de Itali-
aanse tussen haken. In Karinthie staan de
Sloveense namen tussen haken, in Oost-
Duitsland staan in het Sorbisch taalge-
bied de Sorbische namen tussen haken
en in Silezie staan de Duitse naamversies
op dezelfde manier aangegeven. In Wales
staan de Welshe namen eerst, in Ierland
de Ierse en in beide gevallen staan de En
gelse versies tussen haken. In Zuid-Afrika
staan de Afrikaanse versies eerst en de
Engelse tussen haken. Fryslän heeft men
in Barcelona blijkbaar nog niet als taal-
kundig minderheidsgebied erkend, want
dat Staat nog geheel Nederlands be-
schrift. Maar dat is een uitzondering op
deze regel.
Naast de toponymie valt de systematiek
op: alle gebieden staan in principe afge-
beeld op kaarten op de schaal 1:1 miljoen
of 1:4 miljoen, en op overzichtskaarten
op de schalen 1:12 miljoen of 1:25 mil
joen. De schaal 1:1 miljoen geldt voor
het grootste deel van Europa, die op 1:4
miljoen voor de rest van de wereld. De
kaartbladen volgen elkaar in principe
längs parallelle stroken van west naar
oost.
Het kaartbeeld is opgebouwd uit een
hoogtezonebeeld met schaduwering, be
schrifting in zwart, rood (voor twee ni-
veaus van administratieve regio's) en
blauw (voor de hydrografie), en zwarte
Symbolen en zwarte en rode infrastruc-
tuur. De laatste, de rode weergave van de
wegenstructuur, is te zwaar en draagt met
de administratieve namen bij tot een
roodzweem over de kaarten dat störend
is. Het resultaat van de hoogtezones is
voor gebieden met veel laagland een vrij
sombere kleurstelling. Er is soms onvol-
doende contrast tussen de hoogtezones
om te kunnen zien in welke hoogtezone
een object ligt. Naast de kaarten op de
schalen 1:1 en 1:4 miljoen zijn er een aan-
tal thematische kaarten, van de wereld
(34) en van Catalonie (16). Het niveau en
de detaillering daarvan haalt het niet bij
dat van de geografische kaarten, maar het
bestaan van dit materiaal zal voor de ge-
gadigden sowieso geen verkooppunt be-
tekenen. Datzelfde geldt voor de staat
kundige overzichtskaarten van de wereld-
delen die blijkbaar haastwerk vormden.
De beschrifting is met betrekking tot de
Steden in een schreefloze letter uitge-
voerd en met betrekking tot de overige
naamcategorieen in een schreefletter. De
verschallende nederzettingen zijn in 6
groottecategorieen ingedeeld. Het regis
ter werkt met drieletterige landencodes
vöör de vakaanduiding. De aard van de
namen wordt aangegeven met Symbolen
die verwijzen naar de naamcategorieen:
administratieve namen, namen van in-
dustriegebieden, namen van historisch
belang, gebergtenamen, bergnamen,
Figuur 1 - Detail van de kaart van Noordwest Zuid-Amerika op de schaal 1:4 miljoen.
OianittUfl'
Puitio Gull""
La Cujk t
etat»ngt.
