65
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
landschapsnamen, kustnamen, eilandna-
men, rivieren en hydrografische elemen-
ten.
Resumerend: een handzaam formaat,
systematische structuur en homogene
behandeling van de wereld van behoor-
lijke kwaliteit voor een prijs die wellicht
de Catalaanse taal voor lief doet nemen.
De minderheidsvriendelijke benadering
van de toponiemen zal zeker ook een ei
gen markt genereren.
F.J. Ormeling
British Library Map Catalogue
on cd-rom
Reading: Gale Group/Primary Source
Media, in samenwerking met de British
Library, 1999
ISBN 0753651378
Bij de cd-rom wordt een handleiding
van Tony Campbell meegeleverd: A
printed guide to accompany the British
Library Map Catalogue on cd-rom.
60 pp., formaat A5
Prijs: 1.495,-
Wanneer u ooit in een grote kaartenver-
zameling bent geweest heeft u daar waar-
schijnlijk wel de 19 delen zien staan van
The British Museum Catalogue of Printed
Maps, Charts and Plans en de Catalogue
of Manuscript Maps, Charts and Plans
and of the Topographical Drawings in the
British Museum. Die delen bevatten be-
schrijvingen van al het kaartmateriaal
dat tot 1975 was verworven, en voor
kaarten die in de periode daarna waren
verkregen bestonden print-outs van de
digitale lijsten. AI die titelbeschrijvingen
zijn nu samen op een cd-rom onderge-
bracht: het is de eerste cd-rom die Se-
schikbaar is van een van 's werelds be-
langrijkste kaartencollecties. Die bevat 4
miljoen kaarten en 67.000 atlassen en
vele globes en reliefmodellen, en dat ma-
teriaal is vastgelegd in 300.000 titelbe
schrijvingen (veel van de kaartbladen
hören tot series).
De bijbehorende handleiding behandelt
de manier waarop de Software werkt, en
bovendien geeft: het aan op welke manie-
ren men in deze elektronische catalogus
kan zoeken. Dat kan op gebied of plaats,
op titelwoorden, op datum of periode
van publicatie cq. vervaardiging, op
naam van de kartograaf of uitgever, op
thema, op plaats van publicatie en op het
format (bijvoorbeeld kaarten in boeken,
facsimile's, foto's of topografische teke-
ningen), en op de schaal. AI die moge-
2000-XXVT-4
lijkheden zijn in verschillende velden van
de beschrijvingen vastgelegd, en er kan
gezocht worden op elk van die velden of
een combinatie daarvan. Men kan bij
voorbeeld zoeken naar alle kaarten die in
Batavia zijn uitgegeven (maar men moet
dan ook bij Djakarta en Jakarta kijken,
dat gebeurt niet automatisch) in de pe
riode vöör 1949, of naar alle vulkanologi
sche kaarten die in de collectie zitten, of
naar alle kaarten van de 'Sunda Straits',
naar alle kaarten waarbij het woord 'Am-
bon' of 'Amboyna' voorkomt in de be-
schrijving of annotatie, men kan zoeken
naar alle kaarten die door de Topografi
sche Inrichting in Batavia zijn geprodu-
ceerd, naar alle atlassen van Baron Von
Derfelden van Hinderstein of naar alle
kaarten waarvan is vermeld dat ze vol-
gens het procede Eckstein vervaardigd
zijn. Of men kan zoeken naar alle zee-
kaarten die van het gebied van Indonesie
versehenen zijn in de periode 1860-1880.
De cd-rom geeft een veelvoud van mo-
gelijkheden, en niet de minste is dat
men op elke lijst van kaarttitels die het
resultaat is van een zoekactie de titels
kan aankruisen waarin men geinteres-
seerd is, en die vervolgens uit kan laten
printen. Bij het vaststellen van de the-
ma's of gebiedsindelingen, uitgevers of
formats wordt men geholpen door the-
sauri die in elk geval helpen de informa-
tie in de juiste spelling in te voeren.
Want dat is natuurlijk een probleem
voor niet-Engelstaligen, dat er Engelse
exoniemen gehanteerd worden, zoals in
het British Museum gebruikelijk was.
En verder zijn de geografische namen
opgenomen zoals ze in de titels stonden
aangegeven, waarbij met latere spellings-
wijzigingen in de meeste gevallen geen
rekening gehouden is. Wanneer dat wel
en wanneer niet gebeurt blijft onduide-
lijk, zie ook het voorbeeld hierboven van
Djakarta/Jakarta/Batavia, maar dat is
ook een moeilijk op te lossen probleem.
De cd-rom werkt uitermate gebruiks-
vriendelijk, en geeft een goed inzicht in
het uitermate rijke materiaal van deze
collectie, zeker ook met betrekking tot
materiaal betreffende het Nederlandse
koloniale verleden. Met behulp van dit
hulpmiddel wordt ook het zoeken van
materiaal in Nederlandse collecties ver-
eenvoudigd waar men nog niet beschikt
over de mogelijkheden op (combinades
van) al de hierboven genoemde velden te
zoeken.
F.J. Ormeling
Gemeente Soerabaja 1:10.000.
Facsimile-uitgave plattegrond van
Surabaya uit 1940
Purmerend: Asia Maior, 1999
140 x 120 cm, in kleur, met
straatnamenregister
Prijs: 32,75
Het is bijzonder belangrijk dat er uitge
vers zijn die ervoor zorgen dat een be
langrijk Nederlands cultuurgoed be-
waard blijft en toegankelijk, namelijk de
kaarten die in de Nederlandse periode in
het huidige Indonesie zijn vervaardigd.
In veel gevallen is de stand van de karte
ring nog niet geevenaard, in veel geval
len is aan de betreffende documenten in-
formatie te ontlenen die de huidige plat-
tegronden ontberen. Ook al is het mate
riaal sterk verouderd, er zijn dus meer
redenen dan alleen het Tempo-Doeloe-
gevoel om dit materiaal aan de vergetel-
heid te onttrekken.
Uitgeverij Asia Maior heeft zieh in deze
een taak gesteld, en ze brengt een serie
van plattegronden en kaarten van Neder
lands Oost-Indie uit, vervaardigd in de
periode voorafgaand aan de Japanse be-
zetting in 1942. Daartoe hören de platte
gronden van de Steden Semarang, Soera
baja (Surabaya), Bandoeng (Bandung) en
Malang. Deze heruitgaven stellen ons in
Staat adressen van vroeger terug te vin-
den, maar ze doen meer. Ze hebben ook
een funetie in de Studie van de koloniale
architectuur en stedenbouw. Uitgeverij
Asia Maior is ook bekend vanwege de
uitgave van fotoboeken Beeld van een
stad zoals van Bandoeng, Batavia, Djok-
ja, Malang, Medan, Semarang, Soeraba
ja, en van een Stedenatlas Nederlands-In-
die. Een Kampenatlas Nederlands-Indie is
in voorbereiding.
De kaart waar het hier om gaat is in 1940
uitgegeven onder auspicien van de stads-
gemeente Soerabaja door Uitgeverij v/h
H. van Ingen in Soerabaja. Het was dus
een vroeg voorbeeld van een public-pri-
vate partnership. De kaart is gefaesimi-
leerd op dezelfde schaal en met zoveel
mogelijk dezelfde kleuren. De index die
aan de oorspronkelijke uitgave in een
apart boekje was toegevoegd is nu in de
rand meegedrukt, en 'mee-verouderd': de
namen zijn meegescand waardoor ze in
stijl overeenkomen met de rest van de
kaart. De grafische bewerking is verzorgd
door MaxZ in Meppen (Dr.), en het
scannen van de oorspronkelijke kaart
heeft vooral de leesbaarheid van de klein
ste schriftgroottes ongunstig bei'nvloed.
