'Virtual Reality' als gereedschap bij
planontwikkeling
ARTIKEL
200I-XXVII-I
Verbree G. von Maren
30-visualisatie, gis- en VR-integratie, interactie
3D-visualisation, gis and vr integration; interaction
visualisation 3D, sig et rv, interaction
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
De beeldvorming van grote infrastructurele werken kan door
het gebruik van geavanceerde technieken sterk worden verbe-
terd. Voor het nemen van een besluit over het al dan niet
doorgaan van dergelijke projecten, of het afwegen van be-
paalde planvarianten en ontwerpkeuzes, is het belangrijk om
een goed inzicht te hebben in de nieuwe situatie. Door het
aanbieden van een (schijn-)werkelijkheid ('Virtual Reality' of
vr) kunnen ontwerpers, politici en betrokken burgers de toe-
komstige situatie op een zeer directe wijze beoordelen. De
meest tot de verbeelding sprekende vorm van vr bestaat uit
een real-time visualisatie van een gedetailleerd uitgewerkt en
van fotorealistische texturen voorzien 3D-model van de
nieuw te realiseren infrastructuur. Deze wijze van gebruik
van vr is te vergelijken met een kartografisch goed vormge-
geven papieren afdruk uit een gis- of CAD-pakket, een ma-
quette of fotomontages. Dergelijke eindproducten (00k wel
aangeduid met de term 'visual reality') zijn in eerste instantie
niet bedoeld om aanpassingen aan het ontwerp of ruimtelijke
analyses uit te voeren. Als vr echter op een juiste wijze gei'n-
tegreerd wordt met gis en cad, dan ontstaat er een sterk ge
reedschap voor ruimtelijk ontwerp, interactie en analyse,
waarmee 00k nog tot de verbeelding sprekende presentades
gegeven kunnen worden.
Inleiding
In dit artikel wordt een beeld geschetst van de kenmerken en
mogelijkheden van bovengenoemd gebruik van Virtual Reality
binnen het planontwikkelingsproces aan de hand van het 3D-
Gls&VR-Systeem Karma-vl. Dit systeem is mede door de sectie
Gis-technologie van de afdeling Geodesie van de tu Delft ont-
wikkeld in het kader van het lwi (Land, Water, Milieu en In-
formatietechnolgie)-programma, dat zieh richtte op de verbe-
tering en ondersteuning van besluitvormingsprocessen. Binnen
het Lwi-netwerk zijn daartoe tal van projecten uitgevoerd en
produeten ontwikkeld om de planontwikkeling en besluitvor-
ming van grote infrastructurele projecten te ondersteunen.
Een eigenschap van planontwikkeling is de multi-disciplinari-
teit, waarin elke 'tak van sport' eigen voorwaarden aan de
vorm, omvang, interactie en presentade van en met de beno-
digde geo-informatie steh. De toepassing van Gis voor de on
dersteuning van dit proces is al een hele opgave, het integraal
,,-v-
Ir. Edward Verbree is
universitair docent bij de
sectie GIS-technologie van
de TU Delft, Thijsseweg
11, 2629 JA Delft.
[e] e.verbree
geo.tudelft.nl
Ir. Gert van Maren is
verbünden aan de sectie
GIS-technologie en
werkzaam bij Asset
Information Systems,
Nieuw Zeeland.
[e] gvanmaren@
yahoo.com
gebruik van vr hierin is van een geheel
andere orde. Hoewel het wel de bedoe-
ling was, is het systeem Karma-vl tijdens
de ontwikkeling ervan niet ingezet bij
'echte' projecten als de Westerschelde-
oeververbinding en de Noord-Oosterlij-
ke Verbinding van de Betuweroute. Dit
enerzijds door het niet integraal kunnen
meewerken binnen dergelijke projecten,
anderzijds 00k door politieke en be-
drijfskundige krachtenvelden. De toe-
passingen van Karma-vl zullen dan 00k
worden beschreven aan de hand van een
speciaal project, namelijk 'Zieht op
Delft', waarin een reconstructie is ge-
maakt van Delft anno 1660 ('negatieve'
planontwikkel ing)
Kenmerken van Virtual Reality
Een ideaal VR-systeem kan de gebruiker
de indruk geven in een andere omgeving
aanwezig te zijn. Allereerst is het daar-
voor noodzakelijk dat de mimte zoveel
mogelijk gevuld is met een realistische
weergave van een model van het studie-
gebied. Bij infrastructurele werken is dat
vaak een combinatie van de bestaande
werkelijkheid met de toekomstige situ
atie. Het beeld moet in de tijd die met
een verandering van het gezichtspunt
(rondkijken, verplaatsing) is gemoeid,
opnieuw uit het model opgebouwd wor
den (real-time rendering). Deze eis steh
voorwaarden aan zowel de gebruikte Sys
temen en programmatuur, als aan de
modelbouw zelf.
Systemen
Het meest betaalbare en hanteerbare sys
teem is het beeldscherm van de pc als
'raam' naar de virtuele werkelijkheid. De
10
