13
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
200I-XXVII-I
'Views' op het infrastructureel planproces
Figuur 5 - Zieht op
Delft: diverse 'Screen
shots vergelijk de
lautste afbeelding met
figuur 4a.
Een gekoppeld Gis/vR-systeem is pas toepasbaar als beslissings-
ondersteunend systeem binnen een organisatie als het gehele
proces van data-exploratie, bewerking en manipulatie op basis
van de data(-analyse) en presentatie kan worden doorlopen.
Om binnen een organisatie op meerdere denk-, werk- en han-
delingsniveaus van een gecombineerd Gis/vR-systeem te kun-
nen profiteren, moet er goed onderscheid worden gemaakt
tussen de diverse fasen in het planontwikkelingsproces. Daar-
om is een concept van gekoppelde 'Views' ontwikkeld. In ie-
dere View wordt een speeifieke vorm van functionaliteit aan-
geboden, de resultaten van het gebruik daarvan zijn 00k zicht-
baar in de andere Views, dus als ergens een object wordt
verplaatst of verwijderd, dan wordt deze actie 00k kenbaar in
Sccne E<* View Ei*« filS fidd
Jcene £dil View Eghas glS Abd on's Hetp
«O* -»«« P M W
Extras SIS Addon'i Hato
iO P M w
Figuur 5 - a. Identificatie,
b. 2D-bujfering,
c. iD-afitandsmeting.
gen. Doordat de gebruiker zieh in deze
representatie bevindt, is hij zieh er waar-
schijnlijk niet van bewust dat een selectie
of bevraging niet op dat wat hi) ziet - het
digitale kartografische model (dkm) - be-
trekking heeft, maar op het achterliggen-
de landschapsmodel. Interactie met het
dkm Start een proces in het dlm, welke
weer een terugkoppeling geeft aan het
dkm. Voor het uitvoeren van een selectie
of bevraging ('toon mij alle banken met
een PlN-automaat in deze straat heeft de
gebruiker de beschikking over een zelfde
soort virtuele en reele controlemechanis-
men als bij orientatie en navigatie, aange-
vuld met het gebruik van een terminal of
pc voor het formuleren van de vraagstel-
ling. Het is immers ondoenlijk, en 00k
niet gewenst, om alle mogelijkheden die
een gecombineerd gebruik van toetsen-
bord, muis en beeldscherm biedt te ko
pieren of te vervangen door een equiva-
lent in de virtuele wereld. Het gebruik
van VR-systemen waarin de gebruiker ge-
heel wordt afgesloten van de buitenwe-
reld, zoals bij een head-mounted-display, is dan 00k af te ra-
den.
Figuur 4. - u. Zieht
op Delft van
Vermeer, 1660I1661
b. Plattegrond van
Fredrick de Witt
(fragment).
Manipulatie en analyse
Typische Gis-bewerkingen als manipulatie (verplaatsen of ver-
wijderen van objecten) van de in de wereld aanwezige objecten
en het doen van analyses of het uitvoeren van modellen in
deze wereld zijn nog complexer van aard dan selectie en bevra
ging. Daarbij moet bedacht worden dat bijvoorbeeld geluids-
overlast, beperkt doorzicht of andere verstoringen in 2D-GIS
bij na noodgedwongen in getalswaarden worden uitgedrukt,
terwijl een indruk of een beleving veel meer zegt. Een VR-sys-
teem kan juist deze kwalitatieve analyse ondersteunen; vijftien
minuten rondlopen en gericht bevragen van een schijnwereld
kan veel bijdragen aan het besluitvormingsproces. Van een
eindgebruiker mag niet verwacht worden dat deze direct een
veelal rekenintensief en van veel parameters voorzien proces
aanstuurt en regelt. Een bepaalde subset van deze analyse moet
echter wel in de vorm van een aantal scenario's of Varianten
vanuit het Gis/vR-systeem door een aantal betekenisvolle con-
trolemechanismen aan de gebruiker worden aangeboden.
