KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2QOI-XXVII-I
vens hebben de betrouwbaarheid van
voorspellende modellen verhoogd, en
speien een belangrijke rol in de World
Weather Watcb, een intiadef van de
World Meteorological Organisation. Om-
dat satellietgegevens in hun ruimtelijke
context bekeken moeten worden, en
vaak gei'ntegreerd worden met andere
gegevens, is de rol van de kaart en van
visualisademethoden versterkt.
Looking around behandelt de inwinning
van gegevens met behulp van radar.
Vooral Doppler-radar - een techniek
waarmee onderscheid gemaakt kan wor
den tussen naderende en wegtrekkende
verschijnselen zoals stormen, en de snel-
heid waarmee dat gebeurt - levert be
langrijke gegevens op, waarmee real-time
voorspellingen te maken zijn nowcasting
in plaats van forecasting)Het hoofdstuk
beschrijft de geschiedenis van het ge-
bruik van radar in de vs.
Spreading the news gaat over de weer-
kaart in de krant. De eerste dagelijkse
weerkaarten versehenen in 1875 in de
Times. Deze kaarten toonden echter de
toestand van de vorige dag. De eerste re-
gelmatige publicade in de vs volgt enke-
le jaren later. Opkomst van tv en elek
tronische media hebben geen negatieve
invloed gehad, de weerkaart in de krant
bestaat nog steeds.
Waarschijnlijk was de bbc het eerste tv-
station dat rond 1936 een weerkaart
toonde. In het hoofdstuk Weather Chan
nels and Web sites beschrijft de auteur
onder meer het fenomeen The Weather
Channel, een kanaal waar hij graag naar
kijkt en dat 24 uur per dag weerpro-
gramma's uitzendt. De rol van commer-
ciele leveranciers van gegevens en Soft
ware om weeruitzendingen te maken
wordt belicht. Ook wordt er ingegaan
op enkele overeenkomsten en verschillen
tussen weer op tv en op het Web. Bij dit
hoofdstuk hoort een appendix met url's
van 24 Websites. Alhoewel interessant,
zijn het helaas op een uitzondering na
allemaal Amerikaanse sites.
Hindsight as insight gaat over het gemid-
delde weer over een lange periode: het
klimaat. Alhoewel gemiddelden natuur-
lijk niet als 'normaal' kunnen worden
beschouwd, en extreme waarden en va-
riatie (in bijvoorbeeld neerslag) vaak in
teressanter zijn voor menselijke activitei-
ten, worden klimaatgegevens toch nauw-
keurig bijgehouden om mogelijke
bedreiging te ontdekken. Op een aantal
bedreigende fenomenen wordt nader in
gegaan: El Nino, de afbraak van de
ozonlaag, en het broeikaseffect. Visuali
satie is een van de strategieen die wordt
gebruikt om de klimaatsveranderingen
te monitoren.
Het laatste hoofdstuk, Managed myopia,
gaat over grafische aspecten van weer- en
klimaatkaarten. Hier komen voor ons
bekende zaken, zoals schaal, projectie en
symbolisatie aan bod. Alhoewel er tot op
zekere hoogte conventies en standaarden
gelden, moet worden vastgesteld dat die
tot stand zijn gekomen zonder betrok-
kenheid van kartografen. Volgens de au
teur is er geen diseipline zo kartografisch
als de meteorologie, maar kartografen
hebben er weinig belangstelling voor, en
meteorologen gaan hun gang zonder
veel kartografische inbreng. Ondanks
deze kortzichtigheid myopiaworden de
meeste visuele variabelen toegepast vol
gens Bertin, en waar dat niet gebeurt -
zoals bij kleur - heeft dat praktische re-
denen. Helaas wordt geen speciale aan-
dacht besteed aan de grafische kwaliteit
van weerkaarten op het web.
AI met al is het een goed geschreven en
gemakkelijk leesbaar boek, dat vooral is
geschreven vanuit het perspectief van de
meteoroloog die het weer visualiseert;
kaartgebruik door de weerconsument
blijft grotendeels buiten schot. Het boek
is aantrekkelijk vormgegeven, vooral ook
door de vele illustraties. De auteur heeft
gedaan wat waarschijnlijk niet veel kar
tografen zouden aandurven. Hij heeft
enkele historische kaarten gescand en er
een uitsnede van bewerkt door schaal en
Symbolen te veranderen, en door Symbo
len en tekst toe te voegen om de lees-
baarheid te vergroten. Andere histori
sche kaarten waarbij hij dat niet heeft
gedaan zijn inderdaad vaak siecht lees
baar. Soms wordt wel erg veel detail ge-
boden, en er zijn maar liefst 62 pagina's
met noten! Dat zegt iets over de gede-
genheid waarmee de auteur te werk is
gegaan en de verantwoording die hij wil
afleggen, maar het is wat mij betreft toch
wat te veel van het goede. Liever had ik
iets meer informatie gezien over de mo
derne meteorologie en klimatologie. Ge-
lukkig maakt de uitgebreide index (13
pagina's) het boek toch toegankelijk.
Een minpuntje voor niet-Amerikaanse
lezers is dat het boek erg gericht is op de
situatie in de Verenigde Staten. Maar
mensen met enthousiaste belangstelling
voor het weer, de weerkaart of de kaart
in het algemeen zullen deze rijke bron
van informatie echter zeker waarderen.
C.A. Blok
Nederlandse Commissie voor Geodesie
(ncg): Jaarverslag 1999
Delft: ncg, 2000
63 pp, ill.
ISBN 9O-6132-27I-5
Het als altijd goed verzorgde jaarverslag
van de Nederlandse Commissie voor
Geodesie van de Koninklijke Nederland
se Akademie van Wetenschappen bevat,
behalve verslagen van de werkzaamhe-
den van de Commissie zelf en haar ver-
schillende Subcommissies en taakgroe-
pen en van het werk van Kadaster,
Meetkundige Dienst, Dienst der Hydro-
grafie en Topografische Dienst, een be-
knopt artikel over De vemieuwing van de
Geometrische Infrastructuur van Neder-
land. In de hoogte zijn afwijkingen ge-
constateerd (niet goed te zien in het in
zwart-wit afgedrukt kaartje op p. 48).
Voor de ligging blijft het oude RD-stelsel
ongewijzigd, maar daarnaast komt er het
driedimensionale ETRS89 ter bevordering
van de Europese eenheid.
Op het terrein van gis en kartografie is
het Onderzoeksplan van de Subcommis-
sie Geo-Informatie Modellen (gim) het
vermelden waard. Het omvat de volgen-
de thema's:
1. Modelleren van de spatiotemporele
werkel ijkheid,
2. Spatiotemporele algoritmen,
3. Mutaties van databases en database-
consistentie,
4. Meerschalige spatiotemporele data,
5. Kwaliteit van spatiotemporele data en
de modellering van onzekerheid (dit
wordt een promotieonderzoek),
6. Visualisatie en gebruik van geo-infor-
matie,
7. Geo-informatie infrastructuur en in-
teroperabiliteit.
gis komt ook expliciet aan de orde in de
bijdrage van de Meetkundige Dienst.
Een citaat: "Onder de naam gis/cad/mx
is onderzoek gedaan naar de mogelijkhe-
den om een database met geografische
gegevens te gebruiken voor zowel ont-
werp als beheer van (water)wegen en
kunstwerken, traditioneel ondersteund
met respectievelijk cad (Computer Ai-
ded Design) en gis". Ook worden er
twee Virtual Reality-representaties van
digitale hoogtemodellen van Eindhoven
en Maastricht getoond.
De Dienst der Hydrografie heeft een bij
drage geleverd aan een grensafbakening
in de Rode Zee, tussen Eritrea en Jemen.
Het is ge'fllustreerd met een kaartje.
De Topografische Dienst maakt uitvoe-
rig gewag van verzelfstandiging, positio-
nering en reorganisatie. Ze heeft al een
51
