Natuur- en milieueducatieve centra
in Nederland open voor publiek:
totstandkoming en bespreking van de kaart
BIJ DE BIJLAGE
200I-XXV1I-I
H.M. Bosma A. Ras
Vrijwilligers van het ivn (Vereniging voor natuur- en milieu-
educatie) doen hun educatieve werk onder meer vanuit be-
zoekerscentra die verspreid zijn over heel Nederland. De
meeste bezoekerscentra bevinden zieh ergens diep in de bin
nenlanden; in veel gevallen zijn ze onderdeel van een bos-
wachterij, een dierentuin of een nationaal park. Samen bie-
den zij een rijk aanbod aan natuur- en milieueducatie en het
is goed daar meer bekendheid aan te geven.
De totstandkoming van de kaart
Het ivn gaf Bosma Grafiek de opdracht om voor het iVN-ver-
enigingsblad Mens en Natuur een overzichtskaart te tekenen
waarop een groot aantal bezoekerscentra met een publieks-
funetie Staat afgebeeld. Het doel van het uitbrengen van de
kaart is een overzicht te verschaffen van de vele locaties waarop
publiek bij centra voor Natuur- en Milieueducatie (nme) te-
recht kan. De kaart is ontworpen in nauw overleg met ivn-
projeetmedewerker Sarah de Monchy en Paul Bohre, eindre-
dacteur van Mens en Natuur. Paul Bohre is naar eigen zeggen
'gek van kaarten'. De redactie van het Kartografisch Tijdschrift
is het ivn erkentelijk voor het aanbod om deze kaart ook be-
schikbaar te stellen als bijlage bij dit nummer van het tijd
schrift.
Het was de bedoeling om de overzichtskaart op een pagina af
te beeiden en te combineren met de adressenlijst. Op een
schetsmatige kaartondergrond moesten alle adressen worden
aangestipt, voorzien van nummers die naar de adresgegevens
verwijzen. De kaart moest ook een ruitennet bevatten zodat de
lezer een adres uit de lijst ook terug kan vinden in de kaart.
Het tijdschrift heeft formaat A4, maar omdat de kaart te prie-
gelig zou worden als die op een enkele of een dubbele pagina
afgedrukt zou worden is er voor gekozen om de kaart te publi-
ceren op een losse bijlage op A2-formaat. Voor deze kaart van
Nederland werd de schaal 1:700.000 gekozen omdat er dan
rondom de kaart nog net genoeg ruimte overbleef om er ook
de (beknopte) adresgegevens van alle 162 centra op te zetten.
Op de kaart zelf zijn de nummers in ellipsjes geplaatst.
De kaartondergrond is zo licht mogelijk gehouden. Voor het
Drs. H.M. Bosma is sinds
1993 werkzaam bij
kartografisch bureau
Bosma Grafiek,
Dukaatstraat 28, 6532 RH
Nijmegen,
[e] marijn maps-by-
bosma.com
A. Ras is gepensioneerd
kartograaf.
ruitennet en de coördinaten is gekozen
voor een donkere variant van de land-
kleur opdat ze in het totaalbeeld zo min
mogelijk aandacht zouden trekken en
toch goed leesbaar zouden zijn. Voor het
maken van de kaartondergrond zijn di
verse wegenkaarten geraadpleegd. Een
complete wegenkaart zou bij dit onder-
werp te veel van het goede zijn, daarom
is de 'kunst van het weglaten' op de vol-
gende manier nagestreefd. De Steden en
dorpen zijn zeer schetsmatig aangegeven
door middel van cirkels. De dorpen zijn
merendeels weggelaten, ze zijn alleen af
gebeeld voor zover bij dit onderwerp
nuttig ter orientatie. In de adressenlijst
zijn de centra opgesomd per provincie,
daarom werden niet alleen de provincie-
grenzen maar ook de provincienamen
duidelijk op de kaart geplaatst. Het rui
tennet bleek al bij de samenstelling van
de adreslijst zö nuttig dat de samenstel-
lers het ook op de uiteindelijke kaart
hebben toegepast.
Bij de voorbereiding van deze kaart in-
ventariseerde Sarah de Monchy de adres
sen op basis van onder meer het gidsje
Adreswijzer natuur- en milieu-educatie en
zij stipte de adressen aan op een kopie
van de Wegenkaart van Nederland
1:250.000 van de Topografische Dienst.
Tijdens het tekenen zag zij voor haar
ogen een nieuw ruimtelijk overzicht ont-
staan! Ik hoop dat het gelukt is om de
gedrukte kaart zo overzichtelijk te ma
ken dat ook de lezers van Mens en Na
tuur in een oogopslag zien hoe de vele
centra zijn verdeeld over Nederland.
M. Bosma
54
