Vervaardiging van een luchtfotomozaiek
van Enschede en de productie van een
poster
W. Bakx W. Feringa
productie van geografische informatie, beeldverwerking, (karto)grafische vormgeving, praktijk TREFWOORDEN
production of geographical information, image processing, map design, applications KEYWORDS
production de rinformation geographique, traitement d'images, conception (carto)graphique, applications MOTS-CLES
Inleiding
In 2000 bestond het itc vijftig jaar. In het kader van dit lus-
trum werd er op 8 april een open dag georganiseerd voor be
langstellenden uit Enschede en omgeving. Om de open dag en
het lustrum luister bij te zetten werd er een poster uitgebracht
(zie bijlage). De basisgegevens voor de poster werden gratis ter
beschikking gesteld door de gemeente Enschede. Het project
bestond uit twee delen:
de vervaardiging van een luchtfotomozaiek van de gemeente
Enschede dat daarna op een groot formaat poster uitge
bracht zou worden door de gemeente zelf;
de vervaardiging van een mozai'ek van het grootste gedeelte
van de bebouwde kom van Enschede dat gebruikt zou wor
den voor een poster ter gelegenheid van het jubileum van
het ITC.
Bovengenoemd project had drie doelen, die allemaal bereikt
konden worden in een procesgang. Het belangrijkste doel was
de vervaardiging van een luchtfotomozaiek van het grootste
deel van de bebouwde kom van Enschede dat als basis zou die
nen van de iTC-poster (schaal 1:10.000). De gemeente was
vooral gei'nteresseerd in vervaardiging van een poster die het
gehele grondgebied van Enschede bedekt (schaal 1:15.000).
Daarnaast zou de digitale dataset gebruikt gaan worden als een
van de brongegevens in het Common Database Project van de
Geoinformatica Divisies aan het ITC (http://www.itc.nl/-cdp/).
Het productieproces: algemene opmerkingen vooraf
Voor de uitvoering van het project stonden de volgende mate-
rialen ter beschikking:
149 luchtfoto's schaal 1:10.000 (inclusief camera-calibratie
gegevens);
TOPiovector (wegen) van de Topografische Dienst te Em
men;
Gebouwenbestand van de gemeente Enschede;
Hoogtemodel op basis van het hoogtepuntenbestand van de
Topografische Dienst te Emmen.
De gebruikte Software is:
Adobe Photoshop 5.0/5.2
Wan Bakx is werkzaam
bij de sector Remote
Sensing and GIS,
GeoTechnische
Ondersteuningseenheid
van het ITC,
[t] 053-4874357,
[e] bakx@itc.nl.
Wim Feringa is werkzaam
bij de afdeling
Geoinformatics,
Cartography and
Visualization van het ITC,
[t] 053-4874460,
[e] feringa@itc.nl.
ITC, Postbus 6,
7500 AA Enschede
Erdas Imagine 8.3.1/8.4 Beta
IDL 5.2
Proprietary Software
Macromedia FreeHand 8.0
Acrobat Suite
Digitale beeldverwerking
Analyse van de luchtfoto's
De luchtfoto's die in opdracht van de
Gemeente Enschede in maart 1998 zijn
opgenomen, hebben een schaal van
1:10.000. De zijwaartse overlap varieert
van 60 tot 80%, de voorwaartse overlap
is beperkt tot ongeveer 20%. De totale
bedekking van de gemeente levert zo-
doende 149 luchtfoto's op. Voor de ver
vaardiging van het mozai'ek is echter
geen stereoscopische verwerking nodig,
er kan dus een selectie worden gemaakt
van enigszins overlappende foto's. Uit-
eindelijk zijn er 59 luchtfoto's na een
geometrische correctie naar een gemeen-
schappenlijk coördinatenstelsel in een
mozai'ek verwerkt.
Bij eerste inspectie van de luchtfoto's
blijkt dat er een systematische belich-
tingsfout in alle beeiden zit; zowel con-
centrisch als in noord-zuidrichting is
lichtafval zichtbaar. Er wordt vanuit ge-
gaan dat deze afwijking radiometrisch ge-
corrigeerd ofwel geminimaliseerd kan
worden. Een rol daarbij speien een gun
stige selectie van foto's, een juiste instel-
ling van opties tijdens het moza'iekproces
en de volgorde waarin de foto's bewerkt
worden.
Pilot project
Als test wordt een aantal luchtfoto's van
het dichtbebouwde gedeelte van Ensche
de gescand op 600 dpi, en na geocode-
62
