Nationale Atlas Volksgezondheid
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
H. Giesbers A. von der Veen
ARTIKEL
gebruik van geografische informatie, atlaskartografie, praktijk, volksgezondheid TREFWOORDEN
use of geographica! information, adas cartography, applications, public health KEYWORDS
urilisation de rinformation geographique, cartographie d'atlas, applications, sante publique MOTS-
-CLES
De Nationale Atlas Volksgezondheid is
een elektronische atlas die sinds Okto
ber 2000 via internet is te raadplegen
www.zorgatlas.nlDeze is ontwikkeld
in opdracht van het Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(vws) door het centrum voor Volksge
zondheid Toekomst Verkenningen
(cvtv) van het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu (rivm). De
Atlas toont door middel van een groot
aantal kaarten de regionale spreiding
van zorgaanbod en zorggebruik, ge-
zondheid en factoren die daar van in-
vloed op zijn. De Atlas geeft antwoord
op waar-vragen, zoals: 'Waar is de
sterfte het hoogst?', 'Waar bevinden
zieh de ziekenhuizen?'
In elke atlas staan kaarten centraal, zo
ook in de Zorgatlas. Daarnaast bevat de
Atlas teksten, figuren en diagrammen,
die hulp bieden bij de interpretatie van
de kaarten. De informatie in de Atlas is
met name bedoeld voor de beleidsme-
dewerker van vws en daarnaast voor ie-
dereen die beroepsmatig geinteresseerd
is in zorg en gezondheid.
Inleiding
In het kader van het thema 'zieht op de
ruimte', presenteren we in dit artikel de
Nationale Atlas Volksgezondheid aan
kartografisch Nederland. De Atlas maakt
deel uit van de Volksgezondheid Toe
komst Verkenningen (vtv) die in op
dracht van vws worden uitgevoerd. Al-
gemene doelstelling van de vtv is: het
bijeenbrengen, analyseren, integreren en
actief uitdragen van kennis en gegevens
die van belang zijn voor de beleidsvor-
ming op het gebied van volksgezondheid
Beide auteurs zijn werk-
zaam bij het RIVM, cen
trum Volksgezondheid
Toekomst Verkenningen,
Anthonie van Leeuwen-
hoeklaan 9, 3721 MA
Bilthoven.
Henriette Giesbers is
medewerker Nationale
Atlas Volksgezondheid,
[t] 030-2743730,
[e] Henriette.Giesbers
rivm.nl.
Andre van der Veen is
projectleider van de Na
tionale Atlas Volksgezond
heid. Tevens is hij Senior
Onderzoeker in het kader
van de Volksgezondheid
Toekomstverkenningen,
[t] 030-2742959,
[e] Andre.van.der.Veen
rivm.nl.
en zorg. De Atlas volgt ook deze doelstelling, maar dan vanuit
een regionale invalshoek. vtv is een vierjaarlijks overzicht en
analyse van beschikbare gegevens op het terrein van de volks
gezondheid. In 1993 [Ruwaard Kramers, 1993] en 1997
[Ruwaard Kramers, 1997] zijn Volksgezondheid Toekomst
verkenningen gepubliceerd. In de nieuwe opzet wordt onder
andere ruime aandacht besteed aan een betere en continue toe-
gankelijkheid van de informatie via internet. In dit kader past
de ontwikkeling van de Nationale Atlas Volksgezondheid, als-
mede het Nationale Kompas Volksgezondheid www.natio-
naalkompas.nl). Het Kompas is een internet-applicatie die net
als de Atlas informatie verschaff over ontwikkelingen in de
volksgezondheid, zorg en de factoren die daarop van invloed
zijn, met dit verschil dat de gepresenteerde informatie niet
geografisch is en bovendien veel uitgebreider.
Dit artikel begint met een algemene beschrijving van de Atlas,
door aandacht te besteden aan de voorgeschiedenis, het zorg-
en gezondheidsveld, de doelgroep en de algemene funeties van
de Atlas. Vervolgens wordt de struetuur en inhoud van de At
las besproken aan de hand van het conceptueel model van de
Volksgezondheid Toekomst Verkenningen. Als derde onder-
werp bespreken we de functionaliteit van de Atlas in het licht
van algemene kenmerken van (elektronische) atlassen. Als Vier
de onderwerp beschrijven we de organisatie met betrekking tot
de produetie en beheer van de Atlas. Tenslotte volgt een evalu-
atie van de Atlas, en sluiten we af met een beschouwing over
de toekomst.
Algemene informatie
Voorgeschiedenis
In 1995 ontstond bij vws behoefte aan een landelijk dekkend
geografisch beeld van de volksgezondheid en de gezondheids-
zorg. De afgelopen jaren heeft het cvtv van het rivm voorzien
in deze behoefte. Diverse ruimtelijke onderzoeksprojecten op
het gebied van zorg en gezondheid zijn uitgevoerd door ge
bruik te maken van geografische informatiesystemen. Tevens
is gewerkt aan de integratie van uiteenlopende ruimtelijke in
formatie in een database. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de
ontwikkeling van een digitale atlas, met als doel: het beschrij
ven van ruimtelijke verschillen in zorg (vraag, aanbod en ge-
29
