WM
h\
Helvetica 48 pnt
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
200I-XXV1I-2
Helvetica 14 pnt
Helvetica 24 pnt
Helvetica 36 pnt
Figuur 2 - Voor-
beeld van een stij-
lenkaart, met daar-
op de verschillende
kaartonderdelen.
ten welke worden aangeboden zijn niet
altijd voor alle types printers/plorters ge-
schikt of geven veel fouten. Het is zeer
raadzaam een serie tests te maken om er
achter te komen wat het beste format is.
In het voorgaande stukje heb ik al een
paar keer aangegeven dat het maken van
een test voorafgaand aan de feitelijke
productie niet onverstandig is. Feitelijk
zou elke productie-serie voorafgegaan
moeten worden door het testen van de
gekozen productielijn. Dit kan het best
gedaan worden met een stijlenkaart
(Stye-sheet) (figuur 2) en een kleuren-
kaart (figuur 3).
a. Stijlenkaart
Voor de kaartinhoud moet een stijlen
kaart gemaakt worden, en dan natuurlijk
in het softwarepakket waarmee het uit-
eindelijke bestand gemaakt wordt. In
deze stijlenkaart moeten alle voorko-
mende kaartelementen zijn opgenomen.
Enkele mogelijkheden: lijnen in verschil-
lende kleuren en diktes en stijlen (dash)
en onder verschillende hoeken, de ver-
schillende fonts en de daarbij behorende
fontgroottes en Symbolen, kleuren ras
terbeeiden, vlakvullingen (oplopend in
percentage) met een transparant patroon
erop (indien nodig), dementen welke in
overdruk moeten (contourlijnen, zwarte
teksten op kleurvlakken).
h. Kleurenkaart
Een van de regels voor bestanden welke
uiteindelijk als hardcopy moeten worden
uitgevoerd is dat de kleuren nooit op het
beeldscherm gekozen moeten worden,
mits de gehele productielijn is gekalib-
reerd (op elkaar afgestemd). Afstemming
kan gedaan worden met behulp van een
kleurmanagement systeem. Elk onder-
deel van de productielijn (scanner, beeldscherm, proefdruk-
printer en oplagepers) worden gemeten op kleurbereik en
kleurweergave. De gemeten resultaten worden omgezet in een
apparaatgebonden profiel. Deze profielen worden in het sys
teem geladen en garanderen een gelijke uitvoer over de gehele
productielijn. Hierbij moet worden aangetekend dat alleen
van Apple Macintosh Systemen verwacht mag worden dat dit
00k daadwerkelijk klopt. Windows ondersteunt ColorSync
(nog) niet ondanks allerlei toezeggingen, en dat is nou juist de
basis voor het kleurmanagement. Zodra werkomstandigheden
veranderen (ander systeem, andere werkpiek, of bijstelling aan
het beeldscherm bijvoorbeeld) moet de kalibratie opnieuw
plaatsvinden.
Een kleurenkaart is eigenlijk 00k een soort kleurmanagement-
systeem. Kleuren worden gekozen aan de hand van een model,
waarvan men altijd weet dat het eindresultaat precies hetzelfde
zal zijn. Op het beeldscherm en op een proefprinter ziet het er
in de meeste gevallen anders uit, maar dit is van ondergeschikt
belang.
De stijlenkaart en kleurenkaart moeten dezelfde productielijn
doorlopen als het uiteindelijke product, en moet 00k op het
zelfde materiaal zijn uitgevoerd. Voor een bedrijf is het dus
zinnig niet voor elk product een andere productielijn op te
zetten, maar is het vaststellen van een drietal hoofdlijnen een
goed uitgangspunt.
Stap 3 De productie
De feitelijke productie kan beginnen. Na het visualisatieproces
is (in geval van de hardcopy) een proefafdruk meestal de eerste
stap. Als de proefafdruk niet gemaakt wordt op dezelfde prin-
ter/drukpers als waarop de uiteindelijke oplage plaatsvindt is
het waarschijnlijk dat de kleuren afwijken van de uiteindelijke
kleuren. In dit geval is het wenselijk zowel de stijlenkaart als
00k de kleurenkaart eerst af te drukken op de betreffende af-
drukapparatuur. Beoordeel een dergelijke proefafdruk in eerste
instantie op kaartinhoud, niet op kleur. Na eventuele correc-
ties kan het bestand gereed gemaakt worden voor de uiteinde
lijke productie.
Opzetten van kwaliteitsspecificaties
Technologie en te gebruiken materialen zijn erg bepalend voor
de uiteindelijke kwaliteit van de uitvoer. Om achteraf niet te
worden geconfronteerd met tegenvallende resultaten en onte-
vreden klanten is het raadzaam vooraf een overzicht te maken
van de wensen van de klant (kleur, papiersoort, papierformaat,
oplage, afwerking enz.) en de daarvoor aangeleverde randvoor-
waarden (budget, tijd). Vooral de randvoorwaarden zullen het
meest bepalend zijn voor de uiteindelijk te kiezen technologie,
welke op zijn beurt weer bepalend is voor de maximaal haalba-
re kwaliteit.
Hieronder een vragenlijst, die als basis kan fungeren bij het
opzetten van een kwaliteitsspecificatie:
Vraag 1. Wat moet de grafische kwaliteit zijn?
De eerste vraag die beantwoord dient te worden houdt ver
band met de grafische densiteit (inhoud). Een kaart met veel
detail (kleine tekst en Symbolen, dünne lijnen) moet op een
drukpers of printer uitgevoerd worden welke de benodigde re-
solutie levert om deze dementen weer te geven. Een kaart met
een grove weergave kan verwerkt worden op een systeem welke
een lage(re) resolutie heeft.
67
