KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
200I-XXVII-3
Voorbeeld Objecten
Met meta informatie -
Attribuut Waarde
We-jtvpe
Bell'crikr
Figuur 3
eenvoudiger Systemen zal echter bij het
inlezen informatie verloren kunnen
gaan. Een probleem is 00k, dat de ge-
bruiksvriendelijkheid ('usability') van de
pakketten door de hogere complexiteit
van de onderliggende structuren er soms
niet op vooruit gaat. Hoofdvraag is: lost
de nieuwe structuur (of inzetten van een
complexer gis) de problemen van de ge-
bruikers op?
Na de voordrachten was er nog een kör
te paneldiscussie. Aan de orde kwamen
daarbij de mogelijkheden om via aan-
klikken op de kaart alle relevante bestan
den te benaderen, het probleem van de
verschillende objectdeßnities dat blijft
bestaan ondanks de nieuwe technologie,
het verschil tussen objectgericht en ob-
jectgeorienteerd en tenslotte problemen
van bijhouding en tijdkoppeling. Bij de
borrel na afloop konden we weer wat
uitblazen. Alle voordrachten van deze
door Nico Bakker en Andras Wilcsinsz-
ky uitstekend georganiseerde studiedag
worden zoals gebruikelijk gebundeld in
de NVK Publikatiereeks, zodat u het nog
eens rüstig kunt nalezen en overdenken.
R. van der Schans
Geografische selectie uit de Atlas
Van Stolk
'Nederland op de kaart gezet'
De tentoonstelling Nederland op de
kaart gezet biedt t/m 14 oktober 2001
een selectie uit de Atlas Van Stolk van
diverse kaarten die in de laatste eeuwen
zijn getekend: van een historische kaart
van Nederland in de Romeinse tijd tot
een editie met de McDonald's. De Atlas
Van Stolk in het Rotterdamse Historisch
Museum Het Schielandshuis is een unie-
ke verzameling van historieprenten, op-
gezet door de verzamelaar Abraham van
Stolk (1814-1896) en nu in bruikleen bij
de gemeente Rotterdam. Nederland op
de kaart gezet is de 7ie tentoonstelling
uit de collectie en bevat 51 stukken.
Gestart wordt met kaarten uit 1584 en
1624 met Nederland in de Romeinse tijd
('Belgii Veteris'). De Atlas Major van
Blaeu uit 1664 ligt opengeslagen bij een
kaart van uiteraard de Nederlanden.
Ook is een hele traditie van leeuwen-
kaarten te bewonderen: staand, zittend
of lopend omvatten deze kaarten in de
vorm van de 'Leo Belgicus' de Nederlan
den of alleen Holland. Aan de hand van
kaartgravures uit 1674 wordt het herge-
bruik van koperplaten getoond. Aan de
bovenkant van dezelfde kaart van de 17
provincien staan eerst Nederlands zee-
triomfen, vervolgens het vuurwerk bij de
vrede en tenslotte plattegronden van op
de Fransen veroverde Steden. Van 1795 is
weer te zien hoe de Fransen troepen
marcheerden en vervolgens wat dat voor
andere indelingen en namen tot gevolg
had. In de 19c eeuw komen er ook kaar
ten in de vorm van bordspellen. Aan het
districtenstelsel en politieke kleuren her-
innert een 'Parlementaire kaart' van
1891.
De expositie eindigt met prenten over de
vervaardiging, de verkoop en het gebruik
van kaarten. Het vouwblad van de ten
toonstelling: 'Allereerst moesten landme-
ters en cartografen aan het werk. Vervol
gens werd het papier geschept en konden
de kaarten gegraveerd en gedrukt wor
den. Deze werden dan verspreid door
rondtrekkende prentenkoopmannen of
verkocht in boeken - en prentenwinkels.
Voorbeeldig is het tafereel op een kinder-
prent van een jongetje dat, na voldoende
geld te hebben gespaard, over gaat tot de
aanschaf van een landkaart.' Ook te zien
is met welk doel de kaarten werden aan-
geschaft: voor les op Scholen, opsieren
van koffiehuizen of militair gebruik. 'En
niet te vergeten voor thuis, zoals de trot-
se vader in een achttiende eeuws Vader-
landsch A-B Boek ons toont,' aldus weer
het vouwblad. Portretgravures zijn er van
beroemde geografen als J.A. Colom en
G. Mercator. Om anonieme landmeters
en kartografen aan het werk te zien
wordt de bekende Tirion-kaart van Wal-
cheren uit 1753 benut.
Het papieren materiaal uit de Atlas is nu
aangevuld met bruiklenen uit het Mari-
tiem Museum: een passer van circa 1650
van een voc-schip, een i8e-eeuwse zak-
zonnewijzer met kompas en een 17c-
eeuws kwadrant, gemerkt Jacobus Ro-
bijn.
Bezoek aan deze tentoonstelling over
kleinschalige geografische informatiepro-
ducten uit vier eeuwen wordt van harte
aanbevolen. De titel van de expositie is
kennelijk ontleend aan de trend onder
politici om hun ambtsgebied verbaal 'op
de kaart te zetten'. Hier blijkt dat dit
werk in letterlijke zin door de eeuwen
heen toch vakwerk was. Van sommige
beroemde kaarten kan men de kopie die
thuis aan de wand hangt vergelijken met
de scherpere originele afdruk van de ko-
perplaat.
Het adres van het Schielandshuis en de
Atlas Van Stolk is Körte Hoogstraat 31,
Rotterdam. De openingstijden zijn dins-
dag t/m vrijdag 10-17 uur> zaterdag en
zondag 11-17 uur.
A. den Boer
17-18 September 2001 - esri Gis-confe-
rentie 2001. Plaats: Rotterdam. Inlich-
tingen: info@esrinl.com.
14 november 2001 - 3e Wereld Gis-dag.
Informatie: www.gisday.com/gisday.
14 februari 2002 - Dag van de Commis-
sie Geodesie, subgroep modellen. The
ma: geovisualisatie.
Plaats: itc te Enschede.
15 februari 2002 - Geo-Informatiedag
Nederland (initiatief van vgvi, KvAG,
nvk, NexpRI en nvg). Plaats: Ede
Nadere informatie over de genoemde ac-
tiviteiten is, voor zover niet anders ver
meld, verkrijgbaar bij de secretaris van
de nvk, respectievelijk van de werkgroe-
pen (voor adressen zie pagina 2).
Een actueel overzicht van kartografische
activiteiten is steeds te vinden op
www.kartografie.nl in de rubriek nieuws
en evenementen.
Een overzicht van historisch-kartografi-
sche congressen, studiedagen e.d. Staat
op http://users.supemet. com/pages/jdocktor/
index.htm-, met tentoonstellingen op
http:llusers.supemet.com/pagesljdocktorlex
hibit.htm.
71
