IL^uS
73
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2QOI-XXVII-3
fiuaj'r^ Param
jp^^Punto Fi|o®
L Golf v. Venezuela r
Riohacha
Barranquilla
NEVADA
•S&775
STA*MARTA
0
tfledupar
»llllda n
Barq
,agunillas|
Ca! am,
|i Meer j$i
van T'
Maracaibo
Covefias
Oo/r van
Danen
Monteri;
Turbo/
Dorien
Cücutaj
-Gfistöbal
i^iii in».,.!.!,,.jr>*
Arauca Arauca
f <jr fR
Barranca
r<, bermejä
icaramanga
MEDELI
jjafl
*ere«ra;
LVillavicencio
»HÜlLAj
^JS7S0|
Neiva*
/l>» Riohacha /**8,-Punto i-ijo&
1 ^/7ta ßr~~~~~/\if Golfv. Venezuela
c'eo3„ "L~x"~~
Barranquilla^72<v5a. Nevada de |\/)M{AßAf60
Sta^Marta^,
agena^y ValiekupJjrW A CaWnnas« Barqui:
v ihj J Meer
T j van Laguniltas
r f gtygracaibo
I Valefjf0 r{;
.ncpntrados
Covenas^
Sincelejo
Golf van
Darien
El Banco
lucuta
,ucarämani
Quibdö0
Manizali
3 Corrientes
PereiFa OToiinna
et 5215
Arm&n|a™
Tuluäi/r Ibaguer C
Buenaventura,
JPalmira f
Ar
Ll ®+Neiva Ja
VHuila
J^#5750 .a
Gallinas
Gua/ira Paragua
-«"«■^unto f ijo o
r Golf v. Venezuela
Cartagena^
Cala
Montbri a
-Turbo
Arauc
Orocue«
BOGOTA
Villavicencio
Figuur 2 - Fragment van de kaart van
Midden-Amerika uit de $ie (links) en $2e
druk.
wordt Rusland behandeld, en dan Azie
zelf, het ertegenaan geplakte Australie,
Afrika en tenslotte de Nieuwe Wereld en
de Poolgebieden. Uiteindelijk volgen
wereldkaarten, weer met thema's die va-
rieren van geologie en milieu (dat hier
wat logischer russen natuurlijke en door
de mens bepaalde zaken inzit) tot en
met de internationalisering. Een derge-
lijke atlasopbouw van grootschalig en
dichtbij naar kleinschalig en verafgele-
gen heet een centrifugale struetuur. Die
wordt hier dus gecombineerd met een
als causaal ervaren thematische opbouw:
bij een serie thematische kaarten van een
land ervaart men de volgorde als causaal:
de geologie bepaalt de bodem, die weer
de agrarische mogelijkheden en de be-
volkingsdichtheid bepaalt. In die zin is
die volgorde een relict van het determi-
nisme waar we allang van zijn afgevallen,
en is nu door de tijd een convende ge
worden.
Wanneer de indeling bepaalde thema's
over het hoofd doet zien is er nog altijd
het papieren trefwoordenregister en het
digitale trefwoordenzoeksysteem dat ons
onfeilbaar naar de juiste atlaspagina's
leidt en ook suggesties doet over aanver-
wante onderwerpen. Er is geen Bosatlas
geweest die zo goed toegankelijk was als
deze 52e druk, met zijn register van aard-
rijkskundige namen, register van landen,
domeinregister (verwijst naar schoolexa-
menthema's), zaakregister, lijst van geo-
grafische begrippen in vreemde plaatsna-
men en schrijfwijze en uitspraak van
geografische namen.
Actualisering en verandering in de on
derwerpen
De 52e druk speelt goed in op nieuwe
maatschappelijke ontwikkelingen zoals
vluchtelingen, allochtonen en de multi-
culturele samenleving, toegang tot het
water (Nabije Oosten), internationalise
ring en klimaatsverandering. Bij de offi-
ciele aanbieding werd trots vermeld dat
de nieuwe basis van de klimaatkaarten
nu gevormd wordt door gegevens uit de
periode 1960-1990, en dat daarmee te
bewijzen valt dat het klimaat inderdaad
schommelt. Die trots is terecht, maar
dan moet men (behalve voor vergelij-
kingsdoeleinden) ook geen kaarten meer
opnemen gebaseerd op de periode 1930-
1960. Misschien een mogelijke opdracht
voor een Werkstudent of stagiaire die
dan meteen de verschillende klassenin-
delingen van neerslagkaarten eens kan
standaardiseren, en hetzelfde doen met
de bevolkingsdichtheidskaarten.
Er is een uitbreiding van het deel kaart-
typen en kaartsoorten (de bladzij met
kaarttypen/afbeeldingsmethoden is gein-
spireerd op een dergelijke bladzij uit de
48e druk), er is meer aandacht voor toe-
risme in de Alpen, en voor migratie en
er zijn nieuwe overzichtskaarten van
Turkije, Midden-Amerika en China.
Daarvoor zijn opgeofferd voorbeelden
van thematische kaartseries van Neder-
land 1:50.000, kaarten van West-Afrika,
Java en het Ruhrgebied. Er zijn nu in to
taal 189 kaartpagina's tegen 169 in de 5ie
druk. Die 20 extra pagina's bestaan voor
het grootste deel uit de kaarten die in de
5ie druk in het losse katern werden bij-
gevoegd. Datzelfde geldt ook voor het
losse katern statistiek, dat nu ook achter
in is bijgebonden. De stippenkaart met
de bevolkingsspreiding van Nederland is
vervangen door een choropleet; het
toont hoezeer een nationale atlas gemist
wordt, die ooit als bron voor de stippen
kaart diende.
Een aantal kaarten is te klein, zoals de
nieuwe kaarten van de internationalise
ring (Japan) met hun piepkleine cirkel-
segmenten; ook de fraaie kaart van de
grondstoffen-import en auto-export van
Japan (een van mijn favoriete Wolters-
ontwerpen) verdient het om groter afge-
drukt te worden.
De cd-rom
De 52e druk wordt vergezeld door een
cd-rom die als belangrijkste bijdrage de
statistische gegevens heeft, die men zelf
kan visualiseren. Dit is een geweidig
goede greep geweest, de wijk- en buurt-
gegevens van het cbs (o.a.) voor alle Ne-
derlandse gemeenten (538) en hun wij-
ken (2354) en buurten (10471) op te
