74
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
200I-XXVII-3
nemen. Het zijn 32 verschillende para-
meters, zoals percentage allochtonen, ge-
middelde woz-waarde per huis, gemid-
deld inkomen per inkomenstrekker, aan-
tal bedrijven in de horeca enz. In de
Bosatlas zelf Staat een proefje van het
nieuwe kunnen aangegeven, voor Den
Haag, met aantallen allochtonen, opge-
splitst in landen van herkomst. Het is
een goede aanvulling op de kaarten die
gericht zijn op het omgevingsonderwijs.
Maar men kan meer dan Nederlandse
gemeenten karteren, het kan even goed
voor landen in Europa of verder weg.
Behalve de karteringsfunctionaliteit voor
statistische gegevens bevat de cd-rom
een topografie-spel, een mogelijkheid op
de Bosatlas-website te komen en via die
site toegang te krijgen tot de Wolters
Wereldatlas met zijn 1,7 miljoen plaats-
namen (zodat de papieren Bosatlas zieh
inderdaad tot het hoogstnodige beper-
ken kan). Er is een remote-sensing-deel,
dat voortborduurt op het extra katern
van de vorige druk, met oefeningen en
bestanden, waardoor je zelf satellietbeel-
den kunt manipuleren, en er is een deel
landendocumentatie, waarmee men en-
cyclopedische informatie over de landen
ter wereld kan opzoeken. Een deel daar-
van, de kerncijfers, staan al achterin de
atlas; zeer overzichtelijk staan daar voor
de Nederlandse gemeenten gegevens
over oppervlak, inwonertal en stedelijk-
heid, voor de egg's en coROP-gebieden
meer gedetailleerde informatie, en voor
de 39 landen van Europa gegevens over
hun bevolking, (ontwikkeling, opbouw,
religie, economie, beroepsbevolking,
energieverbruik, verkeer, milieu, toeris-
me en levensomstandigheden) en voor
112 grootste landen ter wereld 00k weer
gegevens over bevolking, milieu, energie,
werken, ontwikkelingskenmerken en le
vensomstandigheden. Ik heb er al bij
veel oefeningen voor geografie-studenten
gebruik van gemaakt.
Concept
Dat statistische deel, of het nu op de cd-
rom Staat of het uittreksel eruit in de at
las, hoeft natuurlijk niet gebruikt te wor
den; het is beschikbaar als extra gereed-
schap. Het aardrijkskunde-onderwijs op
school vereist het leren weken met een-
voudige (digitale) informatiesystemen,
en daaraan wordt zonder meer beant-
woord door deze voorzieningen.
Het is nog niet zo dat de Bosatlas nu op
een cd Staat; uitgaande van de bij de vo
rige editie al verkrijgbare diskettes met
statistische gegevens en topospel is de
functionaliteit en zijn de aantallen gege
vens op de digitale metgezel uitgebreid.
Het lijkt onvermijdelijk dat de atlas zelf
00k op enig moment naar de cd of een
andere drager verhuizen zal en men 00k
digitaal de kaarten uit de atlas op kan
roepen. Het is een interessante uitdaging
voor de makers van de Bosatlas 00k daar
vorm aan te geven; te zorgen voor ade-
quate scenario's met interactieve kaarten
(laat bijvoorbeeld alle landen/gemeenten
oplichten die een hogere waarde per in-
woner hebben voor dit onderwerp dan
Nederland/Groningen) of die het niet zo
goed hebben als wij. Het 'Jones s7n_
droom', het willen weten of de buren
het beter of slechter hebben dan wijzelf,
blijft onuitroeibaar, 00k in het digitale
tijdperk. Voordat we zover zijn moet de
cd doen waar cd's goed in zijn, en de pa
pieren atlas waar atlassen goed in zijn.
De papieren atlas wekt belangstelling
voor de thema's, waar de cd achter-
grondinformatie voor kan leveren, en
voor de volgende editie lijkt me dat na te
streven voor de cd: voor zo veel mogelijk
kaarten uit de papieren atlas achter-
grondinformatie leveren. Dat gebeurt
thans al heel goed met het remote-sen-
sing deel en met de topografie; voor veel
andere kaarten zoals neerslag, bevol-
kingsdichtheid, bodemgebruik en Indus
trie zou de cd 00k achtergrondkaarten
kunnen leveren.
Bij de Bosatlas hoort 00k de Bosatlassite:
de Bosatlas online. 'Deze site zal regel-
matig uitgebreid en geactualiseerd wor
den, dus komt u binnenkort nog eens
terug' Staat er nu op, en de site bevat nu
de mogelijkheid 1,7 miljoen plaatsen te
vinden in het bestand van de digitale
Wolters-Noordhoff wereldatlas, en 00k
om oefeningen met satellietbeelden te
doen. Dat uitbreiden is essentieel, om-
dat in de rolverdeling de Website 00k op
de actualiteit moet inspelen en nieuwe
informatie moet bieden, zoals over wijzi-
gingen in het kaartbeeld. Er is geen an
dere manier die zo snel de betreffende
informatie bij de gebruiker kan krijgen
die zo zijn papieren of digitale bestanden
kan updaten.
Naast de goede aanzetten voor een dui-
delijker kaartbeeld, en het Spiegel zijn
van deze tijd en samenleving, biedt deze
$2e editie ongelooflijk veel waarde voor
zijn geld. Er is misschien geen ander
schoolboek zo duur, maar er is zeker
geen ander schoolboek dat zoveel infor
matie biedt in een zo gunstige prijsver-
houding.
F.J. Ormeling
Web Cartography, developments and
prospects
Menno-Jan Kraak Allan Brown
(redactie)
London: Taylor Francis, 2001
213 pp., 23 x 16 cm
isbn 0-7484-0869-x (paperback),
ISBN 0-7484-0868-1 (hardback)
Prijs: £24,99 (paperback), £60,-
(hardback)
Het gebeurt niet ieder dag dat je een
gloednieuw boek in handen krijgt over
de kartografie van Nederlandse bodem
met internationale allures. Dit boek
handelt over een onderwerp wat ons al-
lemaal stevig in z'n greep houdt, het
internet, en is een produet van de afde-
ling Geoinformatics, Cartography en Vi-
sualisation van het ITC te Enschede. Het
boek is een uitvloeisel van de activiteiten
van het ITC op het gebied van de karto
grafie op het internet, met name de cur-
sus Web Cartography (Web5) die men al
enige jaren verzorgt. In het boek vinden
we 13 hoofdstukken en 2 appendices. De
hoofdstukken zijn min of meer losstaan-
de artikelen, ieder geschreven door de
desbetreffende specialist van de afdeling
Geoinformatics. Menno-Jan Kraak en
Allan Brown zijn verantwoordelijk voor
de eindredactie van het boek en zetten
de toon. De lezer merk snel dat er meer
cohesie in de stof zit dan de inhoudsop-
gave op het eerste gezicht doet vermoe-
den. Het is duidelijk dat dit werk het re-
sultaat is van enige jaren intensief na-
denken en samenwerken binnen de
afdeling Geoinformatics. Een boek over
een internet-onderwerp kan natuurlijk
