9
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OOI-XXVII-4
Men kan de verandering van de grenzen
en de bevolking volgen. Met een stan-
daard mediaplayer kan men echter
slechts voor- of achteruit in de tijd rei
zen. En aangezien we een uitgebreidere
functionaliteit hadden beoogd, is dit nog
niet de oplossing. Vragen zoals: 'Wat is
de naam van die gemeente?' en 'Hoeveel
inwoners had die gemeente in dat jaar?'
moeten 00k beantwoord kunnen wor
den. Een ander probleem is dat er geen
mogelijkheid is om de prismakaart in de
driedimensionale ruimte te manipule-
Het uiteindelijke resultaat en
discussie
De oplossing is gevonden door het mo-
del van de prismakaart in een VRML-om-
geving te plaatsen. VRML Staat voor Vir
tual Reality Markup Language, en is een
standaard die driedimensionale werelden
beschrijft die bekeken kunnen worden
met behulp van een webbrowser voor-
zien van de juiste plugin [url's 7 en 8],
Wanneer dit model niet te groot is, kan
men overal waar men toegang heeft be-
kijken en manipuleren. Veel geo-soft-
ware biedt tegenwoordig de mogelijk
heid om binnen de werkomgeving van
de betreffende pakketten aangemaakte
driedimensionale modellen te exporteren
naar vrml. Omdat standaard vrml niet
uit de geo-wereld afkomstig is, kunnen
er zieh problemen voor doen met de
coördinaten. Om dit op te lossen is de
GeovRML-groep opgericht [Rhyne, 1999]
[url 9].
Figuur 6 toont het eindresultaat: Overijs-
sel van 1811-2001. Dit resultaat kan het
beste worden bekeken en begrepen via de
Website [url 10]. Omdat bij het testen
van het model gebruik is gemaakt van de
plugin Cortona van Parallel Graphics
[url 11] is het raadzaam deze voor het
bekijken te installeren. Er is helaas geen
garantie dat het model 00k werkt bij ge
bruik van andere plugins. Naast vrml is
er voor de schuifbalk links onder in beeld
en de beide animatieknoppen gebruik
gemaakt van körte JavaScripts.
Figuur 6 - VRML-
model van verande-
rende bevolking van
Overijsselper gemeen
te tussen 1811 en 2001
[URL 10J.
De VRML-oplossing geeft inderdaad antwoord op de aan het
begin van dit artikel gestelde vraag, maar roept diverse nieuwe
vragen op. AI snel was er behoefte om een bepaalde gemeente
te selecteren, deze met een feile kleur te benadrukken en te
volgen met een grafiek van bevolkingsontwikkeling erbij. Dit
zou de bekende brushing-techniek in de VRML-omgeving in-
troduceren. Een mogelijk additionele functionaliteit zou kun
nen zijn dat men in een graßek als afgebeeld in figuur 4 een
scherpe stijging of daling kan aanwijzen, waarop de kaartbeel-
den verschijnen van voor en na het jaar waarin het geselecteer-
de deel van het diagram valt, zodat men kan zien of een veran
dering van de gemeentegrenzen die daling of stijging mede zou
kunnen verklaren.
Een andere vraag is of het noodzakelijk is om veranderingen
speciaal te benadrukken. Aan het begin van de animatie vin-
den slechts geringe veranderingen plaats, en dan nog voorna-
melijk bij de oude Hanzesteden längs de IJssel. Eind 1800
komt de textielindustrie in Twente op met als gevolg een Ster
ke groei. In de laatste jaren worden de kolommen mede door
de vele samenvoegingen van gemeenten hoger. Dit heeft niet
altijd met bevolkingsgroei te maken. Hoe nuttig zou het zijn
de aard van de veranderingen 00k te tonen. De antwoorden op
deze vragen zijn waarschijnlijk 00k nog afhankelijk van het
soort gebruik. Denk bijvoorbeeld aan verschillen tussen ani-
maties voor presentatie en exploratie. Er blijft nog voldoende
stof om hier in de toekomst verder aan te werken.
Noot
Dit is een aangepaste en vertaalde versie van een bijdrage aan de ica-
conferentie, die is gepubliceerd als: Kraak, M. J. (2001), Visualize
Overijssel's past; interactive animations on the www. In: Proceedings
20th International Cartographic Conference. Beijing, 4, pp. 2298-2306.
Met dank aan Willy Kock voor de gegevensvoorbereiding en Willem
van Nieuwenhuizen voor de VRML-programmering.
Relevante sites
url 1. Staatscourant: http://www.sdu.nl/staatscourant/scdata/gemalfa-
bet.htm
DeToposite: http://www.filatop.nl/
Statistics Netherlands - Statline:
http://www. cbs. nUen/statLine/index. htm
Het nidi: http://www.nidi.nl/
Centennia: http://www. clockwk. com/
url 6. Animatie: http://www.itc.nl/-kraak/overijssel/overijssel.avi
URL 7. Web3D: http://www.web3d.org/vrml/vrml.htrn
url 8. vrml plug-in: http:/lwww.parallelgraphics.com/downloads/
url 9. GeovRML: http://www.geovrml.org/
URL 10. Overijssel in vrml: http://www.itc.nl/-kraak/overijssel/ov-solu-
tion. wrl
url 11. Cortone vrml plug-in: http://www.parallelgraphics.com/pro-
duets!cortona!
URL 2.
URL 3.
URL 4.
URL 5.
Literatuur
Beekink, E. P. van Cruyningen (1995), Demografische da-
tabank Nederlandse gemeenten. Reportnr. 40. Den Haag:
NIDI.
Beekink, E. P. Ekamper (1999), De grenzen verlegd, twee
eeuwen herindeling Nederlandse gemeenten. Demosnr. 6.
1811
2001
