De onderzoeksagenda van de ICA
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ARTIKEL
F.J. Ormeling
theoretische kartografie, onderzoek
theoretical cartography, research
cartographie theorique, recherche
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLliS
actualiseerde kartografische producten op een tijdige manier
kunnen worden verstrekt. In de ook in dit tijdschriftnummer
afgedrukte bijdrage van prof. Meng Naar Individualisering van
de kaartproductie en mobiliteit van bet kaartgebruik wordr de
noodzaak aangegeven voor het verder uitwerken van de karto
grafische theorie aangaande het ontwerp van beeldschermkaar-
ten en interfaces, op basis van haar interpretatie van de behoef-
ten van de individuele kaartgebruiker. Haar onderzoeksagenda
is gericht op de voorziening van aan de gebruiker aangepaste
gebruikersinterfaces. Deze gebruikersinterfaces moeten worden
aangepast aan nieuwe zoekmethoden en aan het nieuwe poten-
tieel van de 'data mining', en er moeten autonome 'agents' aan
worden verbünden, gebaseerd op de analyse van de handelin-
gen van individuele kaartgebruikers.
Samen bedekken Grünreich en Meng het hele spectrum van
voorziening van ruimtelijke gegevens tot het gebruik ervan.
Om dat in een uitgebreider kader te plaatsen kunnen we daar
de redenen aan toevoegen voor het verstrekken en gebruiken
van ruimtelijke gegevens: omdat deze handelingen met ruim
telijke gegevens worden ontketend door het stellen van vragen
over onze omgeving, waarop we een antwoord nodig hebben
om de juiste beslissingen te kunnen nemen. Wanneer we dat
kader lineair weergeven ziet het eruit zo-
als in figuur i.
Figuur 2 - Kern van
het onderzoekskader.
werkeiijkheid
ruimtelijke gegevens
ruimteliik beeld
Het is het centrum van het Schema in
figuur i dat de kern vormt van het on
derzoekskader, en hierop (figuur 2) zul-
len we ons in dit overzicht richten.
Wanneer we het over de 'user' hebben,
de gebruiker, bedoelen we ook het
menselijke waarnemingssysteem, de
hersenen en het bewustzijn.
Op een kartografisch congres zoals dat
net in Beijing is gehouden worden de
resultaten van kartografisch onderzoek
gepresenteerd. Om dat onderzoek beter
te structureren was er in Beijing ook
een aparte plenaire zitting aan gewijd.
Op basis van de daar gehouden voor-
drachten doet de schrijver een poging
kartografisch onderzoek in een aantal
rubrieken te ordenen, om het wat over-
zichtelijker te maken. Op basis van die
ordening gaat hij na wat de ICA-Ieden
verder aan dat onderzoek zouden moe
ten bijdragen, en wat de ica zelf zou
kunnen doen om het te faciliteren.
Inleiding
Tijdens de plenaire zitting van het inter
nationale kartografische congres in
Beijing, augustus 2001, gewijd aan de
kartografische onderzoeksagenda, waren
er twee keynote addresses, van prof.
Dietmar Grünreich, hoofd van het Bun
desamt für Kartographie und Geodäsie
(bkg) te Frankfurt, en van prof. Liqiu
Meng, hoofd van het Kartografisch In-
stituut van de Technische Universität te
München. Grünreich's presentatie was
getiteld Kartografisch onderzoek en ont-
wikkelingswerk ten behoeve van de natio
nale karteringsinstanties in Europazoals
voorzien door die instanties, verenigd in
het overkoepelende EuroGeographics.
Zijn benadering was vooral bepaald door
de positie van het bkg als dataleveran-
cier. De onderzoeksinfrastructuur die
door EuroGeographics wordt opge-
bouwd is vooral gebaseerd op de doel-
stelling een betrouwbare distributie van
geografische gegevens te realiseren, waar-
langs op de gebruiker georienteerde ge-
Prof.dr. F.J. Ormeling is
hoofd van de discipline-
groep Kartografie,
Faculteit Ruimtelijke
Wetenschappen,
Universiteit Utrecht,
Heidelberglaan 2,
3584 CS Utrecht,
[e] f.ormeling@geog.uu.nl
Figuur 1 -
Onderzoekskader.
antwoord
gebruiker
gebruiker
waarneming/cognitie
vraag
ruimtelijke gegevens
waarneming/cognitie
werkeiijkheid
Ik realiseer me dat we allang van derge-
lijke lineaire modellen zijn afgestapt in
de kartografische theorie; we gebruiken
cyclische modellen, die ook al weer een
beetje passe zijn, maar die in elk geval
de noodzaak voor feedback aantonen.
Bovendien wordt er in zo'n lineair mo-
del geen mogelijkheid geboden om de
11
