Kleurenruimten en kleuren op hetWeb
ARTIKEL
200I-XXVII-4
A. Brown W. Feringa
aspecten van kleur, Web safe kleurenkaart, overzicht TREFWOORDEN
colour Spaces, Web Safe colours keyword S
utilisation de couleurs, nuancier sur le Reseau, apercpt MOTS-CL^S
Kleuren kunnen in een tweedimensionaal vlak of in een drie-
dimensionale ruimte gerangschikt worden. In eerste instantie
is men geneigd te denken dat 'kleur' met een algemeen mo-
del beschreven kan worden, maar dat is helaas niet zo. Er
zijn verschillende uitgangspunten mogelijk. Zo kan kleur be
schreven worden vanuit het gezichtspunt van de mens, maar
00k vanuit de beperktere mogelijkheden die geboden worden
door drukwerk of beeldscherm. In dit artikel willen we ons
beperken tot kleurgebruik op het internet, en aangezien het
visualisatiemedium daarbij het beeldscherm is, wordt dat de
spil van het verhaal. Kleuren op een beeldscherm zijn altijd
opgebouwd uit combinaties van rood, groen en blauw, en
voor het internet is er een serie combinaties ontwikkeld die
er op alle Systemen en configuraties egaal uitziet, zelfs op
beeldschermen die afgesteld zijn op 256 kleuren. Dit artikel
beschrijft een aantal kleurenruimten en laat zien hoe de
'Web Safe' kleuren in een bepaalde ruimte geplaatst kunnen
worden. Deze ruimte wordt ontleed en het resultaat daarvan
is te zien in de bijlage en op de NVK-website.
Inleiding
Het internet biedt nieuwe mogelijkheden voor het verspreiden
van kaartmateriaal. Dat is vooral te zien bij routeplanners,
maar gelukkig in toenemende mate 00k op toeristische en in-
formatie-sites. De ontwerpers van deze kaarten moeten zieh
enerzijds beperken in informatiedichtheid, maar hebben aan
de andere kant meer speelruimte op het gebied van interactie,
toevoeging van verschillende informatielagen en hyperlinks
dan bij analoge papieren kaarten. Het internet is als medium
00k zeer aantrekkelijk omdat actuele informatie via webkaar-
ten snel toegankelijk is voor een groot publiek.
Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kunnen
we zeggen dat kaarten tegenwoordig gemaakt worden met be-
hulp van de Computer. Een kaart kan bijvoorbeeld het produet
zijn van een Gis-analyse, of rechtstreeks worden gegenereerd
vanuit een databank. Voor een ingewikkeld kartografisch pro
duet of een produet van hoge grafische kwaliteit wordt vaak
speeifieke Software gebruikt, zoals Macromedia FreeHand of
Adobe Illustrator. Kenmerkend voor alle kaartprodueties is dat
de kartograaf altijd binnen de mogelijkheden van het medium
Allan Brown en
Wim Feringa
zijn werkzaam bij de
Afdeling Geoinformatica,
Kartografie en Visualisatie
van het ITC, Postbus 6,
7500 AA Enschede,
[e] brown@itc.nl;
feringa@itc.nl
ontwerpt. Offsetdruk bijvoorbeeld biedt
mogelijkheden voor hoge resolutie en
'spot' (gemengde) kleuren, waardoor er
met veel detail in kleur en beeldelemen-
ten gewerkt kan worden. Moet de kaart
echter voor inkjet- of laserprinters wor
den ontworpen, dan zal men rekening
moeten houden met een lagere resolutie
en gebruik van uitsluitend de standaard
drukkleuren cmyk (eyaan, magenta, geel
en zwart). Voor een beeldschermkaart
moet rekening worden gehouden met de
afmetingen, de zeer beperkte resolutie
van de rasterelementen en het feit dat
het beeld wordt opgebouwd uit additie-
ve menging van rood, groen en blauw.
Dezelfde kleuren worden op het ene uit-
voersysteem (bijv. offset, inkjet, laser-
print, beeldscherm) anders weergegeven
dan op een andere, en zelfs binnen een
systeem kunnen verschillen optreden.
De oorzaak ligt in de verschillende wij-
zen waarop kleuren aan ons gepresen-
teerd worden: de ene keer via RGB-licht
en de andere keer via CMYK-inkten of to-
ners. Tenzij een geavaneeerd kleurma-
nagementsysteem wordt gebruikt, is het
bereiken van een consistente kleurweer-
gave van een bepaalde kaart in een pro-
duetietrajeet met verschillende Systemen
niet eenvoudig. Om zekerheid te hebben
over de kleuren in het gedrukte resultaat
van een digitaal opgemaakte kaart, moet
van tevoren een kleurenkaart worden ge
maakt met dezelfde techniek die wordt
gebruikt voor de uiteindelijke kaart (zie
00k kernkatern 17 in KT 2001.3). Een
kleurenkaart of -palet bevat vooraf gede-
finieerde kleuren, waaruit gekozen kan
worden. Hoe de kleuren er tijdens tus-
senliggende stappen in het produetie-
proces uitzien is niet belangrijk: slechts
het uiteindelijke resultaat telt.
32
