Hoe groot is
jouw wereld?
Word Novib donateur.
Bei 070-3421.777 of ga naar
www.novib.nl
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
Voor de tweede cd-rom van de Bomme-
lerwaard is voor een thematische aanpak
gekozen. De inhoud bestaat uit twaalf
dorpskaarten en zeventien rivierkaarten
(zes van de Waal uit 1871 en elf van de
Maas uit 1874). De groep dorpskaarten
is een verzameling achttiende-eeuwse
manuscriptkaarten. Meestal gaat het
hierbij om perceelsgewijze karteringen.
De term dorpskaarten is echter wat on-
gelukkig gekozen, omdat het meestal om
landerijen gaat. Als de cd-rom opgestart
wordt verschijnt er een overzicht in
beeld van de landmeters die de 'dorps
kaarten' op de cd-rom vervaardigd heb-
ben. Deze cd-rom is overigens 00k op
internet te zien (www.tensingsks.com/Ar-
chieflindex, htm).
2001-XXV11-4
De techniek van de drie besproken cd-
roms is verzorgd door Tensing sks. Qua
opzet en lay-out verschillen de drie pro-
ducten dan 00k nauwelijks. Wat opvalt
is de hoge resolutie van de gescande
kaarten. Zelfs bij ver inzoomen blijft het
beeld nog scherp. Dit is het grootste
pluspunt van deze cd-roms. De digitale
kaarten doen nauwelijks onder voor de
originelen. Daarnaast moet gezegd wor
den dat de viewer erg snel werkt, en dat
is natuurlijk altijd prettig voor de ge-
bruiker.
Minder te spreken ben ik over de ge-
bruikersinterface. Bij de eerste cd-rom
van de Bommelerwaard uit 1999 ont-
breekt zelfs een uitleg over het gebruik
van de knoppen. Bij de andere twee
schijfjes, uit 2000 en 2001, is dit geluk-
kig in het boekje toegevoegd. Verder is
het jammer dat er maar een kaart tege-
lijk in beeld kan komen. De mogelijk-
heid om twee kaarten van hetzelfde ge-
bied naast elkaar te leggen wordt dus
niet geboden. Ook kunnen de kaart en
de bijbehorende beschrijving niet gelijk-
tijdig in beeld worden gebracht. In het
inhoudsmenu verschijnt een beschrij
ving van de kaart in beeld als een kaart
wordt geselecteerd. Bij het openen van
die kaart verdwijnt deze informatie ech
ter. Door dit soort gebrekkigheden zijn
de CD-roms nogal statische producten.
Ze zijn erg handig als je een bepaalde
kaart nodig hebt, bijvoorbeeld voor een
onderzoek, maar anders ben je vrij snel
uitgekeken. Bij de cd-roms van de Bom
melerwaard ontbreken bladwijzers. Het
handigste zou zijn als de bladwijzers
'clickable' zouden zijn, en je op die ma-
nier direct bij de gewenste kaart terecht
zou komen. Misschien dat hier bij toe-
komstige uitgaven rekening mee gehou-
den kan worden.
M. Storms
Vijf eeuwen Drenthe
in kaart, prent en plaat
H. Visser dr. G.H. Kocks
Zaltbommel: Europese bibliotheek,
2001 (3e druk)
159 pp., 21,2 x 28,3 cm
isbn 90 288 3258 o. Prijs 49,-
'Juinen in ansichten'; wie heeft er geen
exemplaar van in de boekenkast staan
van de eigen woon- of geboorteplaats. De
school, de kerk, de straat waar je woonde
en al dan niet bekende plaatsgenoten in
oude ansichten. Veel plaatjes en vooral
weinig tekst.
Vijf eeuwen Drenthe in kaart, prent en
plaat is volgens het zelfde concept samen-
gesteld; behalve oude ansichten worden
ook oude kaarten en prenten gepresen-
teerd. Het boek is ontstaan uit een hobby
die gericht was op het verzamelen van al
les wat er in de loop van de eeuwen over
Drenthe is versehenen. Vanuit de gedach
te dit materiaal zoveel mogelijk toeganke-
lijk te maken is het idee ontstaan een pla-
tenboek van Drenthe samen te stellen.
Het boek moet gezien worden als een
soort geschiedenis van vijf eeuwen plaat-
kunst. Drenthe gezien door de ogen van
tekenaars, kartografen en fotografen. De
kaarten geven een beeld van de verande-
ringen die zieh in Drenthe voltrokken; de
prenten en platen verteilen iets over be-
langrijke gebeurtenissen zoals belegerin-
gen, het bouwen van hunebedden of la-
ten ons iets zien over de manier waarop
er vroeger werd geleefd.
De tekst is heel kort en beperkt tot een
paar pagina's over de geschiedenis van
Drenthe. Voor degene die zieh wat ver
der wil orienteren is achterin het boek
een verantwoording opgenomen van de
herkomst en nadere bijzonderheden van
de afbeeldingen.
Vijf eeuwen Drenthe is dus vooral een
kijkboek. Drieentwintig kaarten van
Drenthe of delen daarvan zijn zonder
verder commentaar opgenomen. De
(waarschijnlijk) oudste kaart uit 1550 is
afkomstig van Seb. Munsterus te Basel.
De meest recente kaart is er een van een
onbekende maker over de verveningen
omstreeks 1870.
Voor wie binding heeft met Drenthe is
het een aardig boek om cadeau te krijgen,
maar wie meer achtergrondinformatie wil
kan beter andere brennen raadplegen.
G. W.J. van Omme
HOE GROOT IS JOUW WERELD n(o)vib
OXFAM NETHERLANDS
61
